Saasveld

IN BEWERKING [?]

Object
Saasveld

Locatie
Adres: Hoflaan 16-18
Saasveld
Gemeente Weerselo
Provincie Overijssel

De havezate Saasveld lag ongeveer waar nu de kerk van de parochie Saasveld staat.

Typologie

De typologie van het middeleeuwse Saasveld is onbekend wegens het ontbreken van historische gegevens.

Etymologie

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 29-09-2000

Op de plek van kasteel Saasveld staat nu een kerk uit 1926. De enige overblijfselen van kasteel Saasveld zijn de buitengracht, enige bouwfragmenten die opgenomen zijn in de moderne pastorie en enkele lanen.

Oudste vermelding
Datum: 1360/1361
Bron: Johannes de Beke, Croniken van den stichte van Utrecht, H. Bruch (ed.), 1982, 's-Gravenhage, 209

"'[...] dede bisscop Jan tymmeren een blochuus voer dat casteel te Satersloe [...]'"

De bisschop van Utrecht belegert 'dat casteel te Satersloe' om de heer van Saterslo te dwingen niemand meer lastig te vallen. Er wordt een overeenkomst bereikt dat 'men se beide nederbrac, blochuus ende Satersloe' (Johannes de Beke, Croniken, 209). Op grond van de kameraarsrekeningen van Deventer zou de datering 1361 zijn en niet 1360 van De Beke.

Bezitsgeschiedenis
Saasveld -ook wel Saterslo genoemd- werd voor het eerst vermeld in 1361 in het bezit van Godeke van Saterslo, toen de bisschop van Utrecht het belegerde om de bezitter te dwingen niemand meer overlast te bezorgen. Voor de belegering werd een blokhuis bij het kasteel gebouwd, maar ze kwamen tot een overeenkomst waarbij zowel het blokhuis als 'het casteel te Satersloe' ontmanteld zouden worden. Het is mogelijk dat Godeke zijn kasteel hierna in leen heeft opgedragen aan de bisschop, want omstreeks 1380 werd hij door de bisschop beleend met 'dien hof to Zaterslo [...] gheleghen in der buerscap van Dulre [...]'.Door een huwelijk van Aleke van Saterslo, de erfdochter van Godeke, met Bernard van Reede kwam Saasveld in bezit van de familie Van Reede. Saasveld onder de Van Reede's bleef een leengoed van de Utrechtse bisschop. In 1510 woonde Jutte van den Rutenberg er, de weduwe van de in 1501 gestorven Godert van Reede, en werd het huis Saasveld en het omliggende land geplunderd door de hertog van Gelre. De hertog stelde Joachim van Wyhe aan als kastelein. Er volgde een brand en Saasveld veranderde in een puinhoop.Adriaan van Reede, zoon van Godert, was al in 1501 beleend met Saasveld en liet het huis weer opbouwen in 1514, waarvan een gedenksteen over is gebleven. De havezate bleef in de familie Van Reede totdat de erfdochter Anna Agnes van Reede en haar echtgenoot Adolf Otto Joost van Hoevel tot Ravenshorst het goed Saasveld in 1735 te koop aanboden. Het werd gekocht door Maximilian Heidenreich Freiherr von Droste zu Vischering. De Von Droste's resideren niet op Saasveld en in 1817 lieten ze het tot op de fundamenten afbreken, waarna in 1821 ook het poortgebouw volgde. In 1819 verkocht Adolf Heidenreich Bernard von Droste de afbraak met enkele nabij het huis gelegen bouwwerken aan de katholieke gemeente van Saasveld. De fundamenten van het kasteel werden in 1857 verwijderd voor de bouw van een nieuwe kerk, welke in 1926 weer plaats moest maken voor de huidige kerk.

Bouwgeschiedenis
In 1360 stond er een 'casteel te Satersloe', dat na een belegering in een overeenkomst met de landsheer ontmanteld zou worden. De bisschop was roofburchten in het Oversticht aan het bedwingen. Indien Saasveld ontmanteld is geweest, dan is het mogelijk dat de volgende eigenaar, Berend van Reede die er in 1397 en in 1405 mee werd beleend, het huis weer op had gebouwd. In 1510 werd het huis veroverd en werden versterkingen uitgevoerd door Joachim van Wyhe, kastelein aangesteld door hertog Karel van Gelre. Boeren in Twente werden geprest om grachten te helpen graven en wallen te maken. Hierna woedt er een zekere nacht een brand en wordt het huis in 1514 weer, wellicht grotendeels vernieuwd, opgebouwd. Een steen die in het poortgebouw zat draagt een inscriptie waarin vermeld wordt dat in 1514 de eerste steen werd gelegd. In 1523 werd Saasveld beschadigd of vernield door krijgsvolk en waarschijnlijk weer gerepareerd. Op tekeningen van Cornelis Pronk uit 1729 is het poortgebouw te zien dat duidelijk de sporen van een voormalige ophaalbrug draagt. Het huis zelf heeft een U-vorm met zadeldakken afgesloten door geveltoppen. In de rechterbinnenhoek van de binnenplaats, tussen hoofdgebouw en zijvleugel, bevind zich een torentje van zeventig trappen hoog. Volgens een beschrijving van een bezoeker, vlak voor de afbraak in 1817, was de havezate dubbel omgracht en lag het met de voorkant van poort- en hoofdgebouw op het zuiden. De binnenplaats was bevloerd met bentheimer steen. De buitenmuren hadden een dikte van vijf stenen en waren hier en daar van schietgaten voorzien. De vertrekken waren niet erg groot, behalve de ridderzaal en een gewelfde kelder die zich onder het hele huis uitstrekte.Een plattegrond van het 'fondament van 't huis te Saasveld' uit het huisarchief van Saasveld bevestigt deze beschrijving voor een groot deel en laat zien dat er verder nog een 'koepeltoren' op de rechterachterhoek stond, vermoedelijk dezelfde als van de anonieme illustratie van de achterkant van ridderhofstad Saesvelt.In 1817 wordt het huis tot op de fundamenten afgebroken en in 1821 volgt het poortgebouw. In 1857 werden de fundamenten van het slot verwijderd en gebruikt om de binnengracht voor een gedeelte te dempen ten behoeve van een nieuwe kerk.Alleen de voormalige buitengracht is blijven bestaan om de huidige kerk en enkele bouwfragmenten van het oude kasteel in de moderne pastorie.