Hekeren

IN BEWERKING [?]

Object
Hekeren

Locatie
Adres: Lintelerweg 5
Goor
Gemeente Goor
Provincie Overijssel

Huis Hekeren ligt ten noordoosten van de oude stad Goor aan de Bolscher- of Olybeek.

Typologie

De typologie van het middeleeuwse huis te Goor is niet bekend, maar er bestaat een vermoeden dat het bisschoppelijke kasteel bij Goor wel eens de voorganger van het huis te Goor ofwel het huis Hekeren geweest kan zijn. Het huis dat in 1596 gereed kwam is te typeren als een moated site.

Etymologie
Het huis lag in het kerspel Goor en heette vroeger dan ook Huis te Goor.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 12-10-2000

Hekeren is een gepleisterd landhuis bestaande uit twee haaks op elkaar geplaatste vleugels. Het op het oosten liggende front is voorzien van een klassicistische middenpartij, waar pilasters een driehoekig fronton dragen. Het huis is omringd door een 19e eeuwse landschappelijke aanleg. Het 18e eeuwse lanenstelsel is bewaard gebleven. De kelders zijn nog uit de Middeleeuwen bewaard gebleven. Het huis Hekeren wordt nu tijdelijk gebruikt als asielzoekerscentrum door de Geldergroep.

Oudste vermelding
Datum: 1400, 06/09
Bron: Eijken, E.D., 1995, Repertorium op de Overstichtse en Overijsselse leenprotocollen, 1379-1805, Zwolle, nr. 622 (BB fol 51v).

Op zes september 1400 werd Reinolt (II) van Coeverden samen met zijn broer Wolter beleend met 'Dat Huys ende Hoff te Ghoer mit allen horen toebehoren, rechten, olden ende nyen toebehoren, soe als die gelegen zyn toe Ghoer ende in den kerspel van Ghoer.' (Eijken, Repertorium, nr. 622 -BB fol 51v-).

Bezitsgeschiedenis
Hekeren was vroeger bekend als Huis te Goor en behoorde tot het goederenbezit van de familie Van Almelo. Het Huis te Goor was een leen van de Utrechtse bisschop en later van de provincie Overijssel. Er is een vermoeden dat het bisschoppelijke kasteel te Goor een voorganger van het Huis te Goor zou kunnen zijn. In 1400 werden Reinolt (II) van Coeverden en zijn broer Wolter ermee beleend. Zijn tante, Lysbet van Goor, woonde op het huis tot na 1407. In 1433 woonde ze er niet meer, want toen had Walter van Coeverden alle rechten in handen. Het huis vererfde vervolgens binnen deze familie. In 1546 overleed de laatste Van Coeverden, Roelof, ongehuwd. Diens moeder liet zich in 1547 en 1555 met Hekeren belenen als erfgenaam. Roelofs achternicht Agnes van Ittersum liet zich ook belenen, volgens het leenrecht. Agnes werd op de klaring in het gelijk gesteld en kreeg Hekeren en andere bezittingen in handen. Haar riddermatige echtgenoot was Eggerik Ripperda. Het echtpaar heeft er naar alle waarschijnlijkheid niet gewoond, omdat ze nog twee huizen bezaten. Eggerik koos de kant van de Staatsgezinden en zijn bezit werd alsvolgt door de koning van Spanje als vijandig beschouwd. In 1583 staat vermeld dat het huis verbrand is en er verwoest bijligt. Waarschijnlijk was dit een gevolg van acties van Spaanse troepen. Na het overlijden van Agnes van Ittersum, vererfde Hekeren op haar nicht Johanna van Coeverden. Zij was in 1594 gehuwd met Herman van Ensse, drost van Diepenheim en Haaksbergen aan Spaanse zijde. Dit echtpaar liet het huis weer opbouwen getuige een nog aanwezige steen uit 1596 met hun wapens. Hun zoon Frederik van Ensse liet samen met zijn vrouw het huis verbouwen of vergroten. Twee wapenstenen in de gevel van het huis uit respectievelijk 1646 en 1656 herinneren aan dit echtpaar. Door huwelijk van een erfdochter kwam het huis in 1722 in de familie Van Hoevel. Na 1731 werd het huis verbouwd. In 1801 stierf Isabella Maria van den Hoevel en erfde haar dochter Sophia Louise Bentinck het huis. Zij was getrouwd met Godfried van Hugenpoth. De Hugenpoths verkochten het huis tweemaal binnen de familie totdat ze het in 1841 aan de familie Bosch van Drakestein verkochten. Leden van deze familie lieten het de havezate in 1898 openbaar veilen. Het werd gekocht door de kooplieden Jan en Gerhardus ten Doeschate. Jan verkocht zijn deel aan de rooms-katholieke parochie van de heiligen Petrus en Paulus. Het huis werd nu ingericht als onderkomen voor de zusters Dominicanessen. In 1970 werd het huis gerestaureerd en ingericht om als tehuis te dienen voor oudere zusters uit diverse Dominicanessenkloosters. Het doet nu tijdelijk dienst als asielzoekerscentrum voor de Geldergroep.

Bouwgeschiedenis
Het huis Hekeren bestaat uit twee haaks op elkaar geplaatste vleugels, waarvan de oostelijke vleugel de oudste is. In een vermelding uit 1400 is voor het eerst sprake van het Huis te Goor, wanneer Reinolt (II) van Coeverden ermee werd beleend. Roelof van Coeverden verscheen in 1477 voor het eerst als riddermatige op de klaring te Deventer. Het huis zal een passende edelmanswoning geweest zijn en werd later een havezate met recht tot verschrijving in de ridderschap. In 1583 lag het huis er volgens de bronnen verwoest bij na te zijn afgebrand, maar gezien het nog aanwezige muurwerk zal de verwoesting beperkt zijn geweest. Herstel volgde in 1596 en forse moderniseringen vonden in 1646 en 1656 plaats.Het huis ging van 11 vuursteden in 1675 naar een telling van 8 vuursteden in 1682. In de jaren dertig van de achttiende eeuw vondne moderniseringen plaats, waarbij onder meer een nieuwe brug werd gelegd en het voorplein geheel werd aangepast. Hekeren is in 1732 een L-vormig gebouw met een achtkantig torentje, brede grachten en beneden dikke muren. Het huis is tegenwoordig nog steeds kenmerkend 17e eeuws hoewel het in 1841 geheel bepleisterd werd en aan de oostzijde op het nieuwe front voorzien werd van een klassicistische middenpartij. Het muurwerk in de kelders van de oostvleugel is nog middeleeuws en bewaard gebleven bij de herbouw van 1596 en latere verbouwingen. In 1841 vond een ingrijpende verbouwing plaats, waarbij de traptoren in de binnenhoek tussen de beide vleugels verdween. In 1840 werd het grachtenstelsel vergraven en opgenomen in een landschappelijke aanleg. In 1900 vond een ingrijpende inwendige verbouwing plaats om het huis gereed te maken als klooster. In 1935 kwam er een nieuwe vleugel aan de oostzijde bij, wegens groei van de kloostergemeenschap. In 1970 werd het huis gerestaureerd en aangepast als tehuis voor oudere zusters uit diverse Dominicanessenkloosters. Het is nu een asielzoekerscentrum.