Object
Beverfeurde / Bevervoorde

Locatie
Adres: Bevervoorde, ong.
Rijssen
Gemeente Rijssen-Holten
Provincie Overijssel

De havezate Beverfeurde lag binnen de stad Rijssen ten zuiden van de huidige straat "Bevervoorde". Het voormalige terrein wordt aangegeven met een stuk grasland in de vorm van de voormalige omgrachting (die op de kadastrale minuut nog zichtbaar was).

Typologie

De typologie van het oudste huis 'Bevervoort' is onbekend vanwege het ontbreken van historische of archeologische gegevens.

Etymologie
Het goed waar de havezate 'Beverfeurde' op stond behoorde oorspronkelijk in de 14e eeuw tot de familie 'Van Bevervoorde'.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-10-2000

In 1995 lag er een parkeerterrein op de voormalige lokatie van de huisplaats en bestonden er plannen om het gebied opnieuw te gaan bebouwen.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Bovengronds is geen middeleeuwse bebouwing meer zichtbaar, wel zijn er nog restanten in de grond aangetroffen. Het terrein is vlak, in gebruik als plantsoen in de vorm van de voormalige omgrachting. Het AMK terrein is niet archeologisch beschermd.

Afmetingen
De afmetingen van het huis Beverfeurde zijn, afgaande op het archeologisch onderzoek, 21 x 20 meter. Het terrein inclusief de grachten had een grootte van circa 105 x 90 meter.

Oudste vermelding
Datum: 1505
Bron: RAO. Archieven van Ittersum. Kuile, G.J. ter, en Wijnbeek, D., 1956, Archieven der familie Van Ittersum 1391-1931, Zwolle, inv.nr. 71.

Roelof van Langen werd in 1505 vermeld als eigenaar van het huis 'Bevervoort' (Kuile en Wijnbeek, Archieven Ittersum, inv.nr. 71).

Bezitsgeschiedenis
Roelof van Langen is in 1505 de eerste die als bezitter van het huis Beverfeurde vermeld staat. Er zijn wellicht eerdere bezitters geweest. Zijn overgrootvader, Barthold van Langen, trouwde in het tweede kwart van de 14e eeuw met Gostuwe van Bevervoorde en bracht Beverfeurde zo waarschijnlijk in zijn familie. In 1531 bezocht Johan van Langen de Overijsselse landdagen als riddermatige. Uit de periode van het bezit van de Van Langens kwam een inscriptie die op de dwarsbalk van de voormalige poort stond, met de datum 18 juni 1620, wat misschien wijst op het feit dat het huis toen verbouwd was of dat er een nieuw huis was gebouwd. Door huwelijk van erfdochter Bernhardina van Langen met Ernst van Ittersum kwam het huis in het geslacht Van Ittersum. In 1637 overleed zij. Sinds 1644 werd Hendrik van Ittersum wegens Beverfeurde als riddermatige verschreven. De Van Ittersums verkochten het recht van verschrijving van Beverfeurde in 1715 aan Adolf Bentinck, die dit recht liet gelden op zijn goed Hoikink, dat daarna ook wel Beverfeurde werd genoemd. Het oorspronkelijke Beverfeurde bleef verder eigendom van de familie Van Ittersum. Het huis kwam in 1781 door koop aan de familie Ter Horst, die het verhuurde met wei- en bouwland. Rond 1880 werd een gedeelte van de gracht gedempt. De rest van de gracht verlandde en werd bij het wei- en bouwland getrokken. De laatste Ter Horst die Beverfeurde bezat, Jan Jacob, verkocht grote gedeelten uit het perceel aan de gemeente Rijssen en de Staat der Nederlanden. In 1939 werd het huis op de voormalige huisplaats afgebroken en de omgeving gesaneerd. In 1995 lag er een parkeerterrein.

Bouwgeschiedenis
In 1505 wordt het huis Beverfeurde voor het eerst genoemd. Het is mogelijk dat er echter al een huis bestond toen de familie Bevervoorde in Rijssen resideerde. Afgaande op een inscriptie die op de dwarsbalk van de poort van het huis heeft gestaan dat in 1939 gesloopt is. is het is mogelijk dat er in 1620 een nieuw huis is gebouwd of het oude is verbouwd.Ter Kuile noteerde deze datum-inscriptie en schreef dat het dubbele woonhuis zou dateren uit de 17e eeuw, maar dat het geheel verbouwd was. De ronde vorm van de gracht was ook vrij bijzonder in vergelijking met andere havezaten en wijst wellicht op de ouderdom van deze plek als versterkingsplaats. Omstreeks 1880 werd een gedeelte van de gracht gedempt en de rest verlandde naar verloop van tijd en werd bij de wei- en bouwlanden getrokken. In 1939 werd het huis gesloopt en de omgeving gesaneerd en geschikt gemaakt voor huizenbouw en de aanleg van openbare voorzieningen. In 1995 lag er een parkeerterrein en bestonden er plannen om het gebied opnieuw te gaan bebouwen. In 1995 heeft een archeologisch onderzoek plaatsgevonden. Aangetroffen werden de fundamenten van een nagenoeg vierkant gebouw van 21 x 20 meter. De muurdikte was slechts 0,75 meter. Het gebouw stond niet direct in de gracht, maar bevatte glooiende taluds zonder keermuur van 1 a 2 meter breed. Het baksteenformaat was 27/28 x 13 x 6,5 cm. Deze maat duidt op een oudere bouwdatum dan 1620, mogelijk 14de eeuws. Het is dus mogelijk dat het oude huis inderdaad in 1620 is verbouwd en dat er nog resten aanwezig waren in het in 1939 gesloopte huis. Een bewijs daarvoor zou de maat van het huis kunnen zijn zoals die is af te leiden uit de kadastrale minuut van 1825: 33 x 21 meter. Omdat de poort zich aan de noordzijde bevindt is het dus mogelijk dat het huis in 1620 naar het noorden is uitgebreid.

Afbeeldingen
- Kadastrale minuut, 1811-1832, Rijssen, Overijssel. Sectie B, blad 4, 1949 (http://watwaswaar.nl/#ie-a8-6-ed-1v-1-4W9I-2S4e---3aM, geraadpleegd op 30-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Locatie Bevervoorde (NKS digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Gevers, A.J. en Mensema A.J., 1995, De havezaten in Twente en hun bewoners, Zwolle, 518-522.- Kuile, G.J. ter, 1911, Geschiedkundige aantekeningen op de havezathen van Twente, Arnhem, 52-54.- Kuile, G.J. ter, en Wijnbeek, D., 1956, Archieven der familie Van Ittersum 1391-1931, Zwolle, inv.nr. 71.- Hulshoff, A.L., 'Van torens en tinnen; versterkte edelmanshuizen', in: Slicher van Bath, B.H. e.a., 1970, Geschiedenis van Overijssel, Deventer, 316.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: R.P.Chorus
Beschrijving gemaakt: 15-11-2000

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
1995, Proefsleuf

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
B, Bebouwing

Bodemkundige codering
|h Bebouwing