Object
Singraven

Locatie
Adres: Molendijk 37
Denekamp
Gemeente Denekamp
Provincie Overijssel

De havezate Singraven ligt ten westen van Denekamp in een lus van de rivier de Dinkel op de grens met de gemeente Losser.

Typologie

De typologie van het middeleeuwse Singraven is niet bekend wegens het ontbreken van historische of archeologische gegevens. Het werd in de 15e eeuw zowel een versterkt huis ('munitio') als een 'vestinge' genoemd, maar vanaf 1651-1661 vrijwel geheel nieuw herbouwd.

Etymologie
'Singraven' betekent letterlijk 'grote graven'. De naam is erg oud, want het woord 'sin' in die betekenis is aan het einde van de vroege middeleeuwen al niet meer gangbaar.

Huidige situatie
Het 17e eeuwse huis Singraven ligt op het noorden en heeft nu een museale bestemming. Het heeft sinds 1923 een classicistische voorgevel van zandsteen van zeven traveeën met Ionische pilasters en een driehoekig fonton. De stijl is naar voorbeeld van de traptoren die tegen de westzijde van het huis staat. De uitbouwen aan de achterkant liggen naar het zuiden en zuidwesten. Alle gevels behalve de noordzijde zijn gepleisterd. Het interieur heeft een 18e eeuws aanzien en is ingericht met meubilair uit die tijd.Achter het huis staat een gepleisterd koetshuis annex schuur (1868 met oudere kern) en in de ommuurde moestuin staat een oranjerie (1920-1922). Het huis wordt omgeven door een landschapspark uit 1934. Verder staan op het land nog enkele dienstwoningen uit de eerste helft van de 20e eeuw en een dubbele watermolen (1828) aan de rivier de Dinkel. Het molenaarshuis hierbij is ingericht als restaurant.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Funderingen en muurresten van mogelijk het begin van de 16e eeuw, zijn waarschijnlijk in het huidige gebouw van oorspronkelijk 1651-1661 opgenomen.

Afmetingen
De afmetingen van het middeleeuwse Singraven zijn niet bekend wegens het ontbreken van gegevens over het toenmalige huis.

Oudste vermelding
Datum: 1415
Bron: Meyer, G.M. de, 1973, De stadsrekeningen van Deventer III, Groningen, 188 en 224.

Rudolf Hondeberg (de Oude) had in 1415 een versterkt huis, 'munitio', laten bouwen, dat het wantrouwen opwekte van de steden Deventer en Kampen (De Meyer, Stadsrekeningen Deventer, 188 en 224).

Bezitsgeschiedenis
In 1415 liet Rudolf Hondeberg -'de Oude' ter onderscheiding van zijn zoon Rudolf 'de Jonge'-, een versterkt huis bouwen op zijn leengoed Singraven. Hij stierf in 1455 of 1456. Zijn zoon was tot 1494 eigenaar. Het vererfde op diens dochter Johanna die onder hulderschap van haar echtgenoot Johan van Langen met het goed werd beleend. Onder druk van geërfde schuldenlast verkocht dit echtpaar op 2 mei 1505 'die havestede als dat erve, kote offt guet gheheten die Syngraven' aan Frederick van Twickelo, die datzelfde jaar ermee werd beleend. Hij verkocht het kort daarna door aan de moeder van het Tertiarissenconvent in Oldenzaal. Singraven werd door de bisschop uit het leenverband ontslagen. De kloostergemeenschap verhuisde echter na korte tijd weer terug naar de stad, wellicht vanwege krijgsvolk van de hertog van Gelre in de omgeving, die Oldenzaal in 1510 innamen, plunderden en in brand staken.In 1515 werd Singraven daarom voor 5.500 gulden aan graaf Everwijn II van Bentheim verkocht. Bij zijn overlijden in 1530 kwam Singraven aan zijn achterneef Arnold (I) van Steinfurt. Diens kleinzoon, Arnold (II) van Bentheim, verkreeg het goed op minderjarige leeftijd. Singraven werd daarom voor twaalf jaar in bruikleen aan hofmeester Hendrik van Reede gegeven. Toen Arnold van Bentheim meerderjarige eigenaar was, bleek Singraven in 1597 al lang onbewoond en in slechte toestand. Arnold was protestants en zijn bezittingen hadden daarom veel te lijden gehad van het oorlogsgeweld van de Tachtigjarige Oorlog. Wellicht had de slechte toestand van Singraven daar mee te maken. Wegens schulden moesten bezittingen worden verkocht door de Van Bentheims. Singraven werd in 1651 met korting verkocht aan de landrentmeester van Twente, Gerhard Sloet, als dank voor bemiddeling bij het verkopen en ruilen van andere bezittingen. Hierna volgden verbouwingen in opdracht van Sloet. Gerhard Sloet stierf in 1681. De familie Sloet bleef eigenaar, totdat het kinderloze echtpaar Anton Sloet en Johanna de Thouars in 1775 in hun testament de familie Thouars als erfgenaam aanwees. Nadat Mark Anton de Thouars in 1829 was gestorven werd Singraven openbaar verkocht aan Johannes Theunis Roessingh Udink. Het huis bleef in zijn familie totdat het in 1915 openbaar werd verkocht aan Jan Adriaan Laan. Zijn zoon Willem Laan liet het bezit van 1945 tot 1951 onderbrengen in de door hem opgerichte Stichting Landgoed Singraven en in 1956 bij de stichting Edwina van Heek onder bezwaar van het levenslange vruchtgebruik door hem.

Bouwgeschiedenis
In 1415 liet Rudolf Hondeberg 'de Oude', een versterkt huis bouwen. In 1436 werd hij als de bezitter van de 'vestinge' Singraven genoemd. In 1597 bleek Singraven al een tijd onbewoond te zijn en in slechte toestand te verkeren. Gerhard Sloet liet na de aankoop van Singraven verbouwingen plaatsvinden in 1652-1653 die vrijwel neerkwamen op een volledige herbouw van het huis. Hierbij werden oudere restanten in het gebouw opgenomen, zoals funderingen en muurresten die zouden stammen uit de eerste helft van de 16e eeuw. Mogelijk zijn dit fragmenten van de bouwactiviteiten voor een kloostergebouw tussen 1505 en 1515. Het 17e eeuwse huis vormt nog altijd de kern van het huidige huis. Een gedenksteen uit 1661 geeft de waarschijnlijke bouwdatum van de vierkante torenvormige uitbouw aan de westzijde van het huidige hoofdgebouw. Aan de voorzijde is de uitbouw bekleed met Bentheimer steen. Vier Ionische pilasters dragen de kroonlijst en de ingang heeft een rijke deuromlijsting van pilasters die een kroonlijst dragen met een gebold fries met het jaartal. In 1682 werden zeven vuursteden, een oven en een ketel geteld, waardoor Singraven bij de grootste huizen van Twente hoorde. Singraven werd door Johannes Theunis Roessingh Udink na 1830 verbouwd en -vooral aan de voorkant- uitgebreid en de tuinen werden in de Engelse landschapstijl aangelegd. Hierna vonden nog verbouwingen plaats onder opvolgende eigenaren uit de familie Roessingh Udink, vooral in 1867-1868. In 1908 werd aan de zuidwestzijde een onderkelderde aanbouw gerealiseerd. Vanaf 1921 werden het huis en de tuin verbouwd en opgeknapt in opdracht van Willem Frederik Jan Laan door de architect Andries de Maaker. Hij gaf Singraven zijn huidige uiterlijk en volgde daarbij de architectuur van de classicistische toren uit 1661. In 1954-1958 werd gerestaureerd.

Afbeeldingen
-Singraven vanuit het noorden (voorkant) op een gewassen pentekening door Cornelis Pronk uit 1729 (Gevers, A.J. en Mensema A.J., 1995, 477).-Plattegrond van Singraven zoals het was in 1661 (volgens A. de Maaker; Gevers, A.J. en Mensema A.J., 1995, 481).

Literatuur
-Gevers, A.J. en Mensema A.J., 1995, De havezaten in Twente en hun bewoners, Zwolle, 474-485.-Gevers, A.J. en Mooijweer, Js., 1992, Huis Singraven (Kleine Monumenten Reeks), Zwolle.-Kuile, G.J. ter, 1911, Geschiedkundige aantekeningen op de havezathen van Twente, Hengelo/Arnhem, 192-201.-Meyer, G.M. de, 1973, De stadsrekeningen van Deventer III, Groningen, 188 en 224.-Stenvert, R. e.a., 1997, Monumenten in Nederland; Overijssel, Zeist/Zwolle, 92-94.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: R.P.Chorus
Beschrijving gemaakt: 29-11-2000