Ripperda (west)
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Ripperda (west)
Locatie
Adres: Broederstraat
Winsum
Gemeente Winsum
Provincie Groningen
Het vroegere kasteelterrein ligt in het westen van de bebouwde kom van Winsum aan de Broederstraat.
Typologie
In 1472 erfden Johan en Peter Sickinghe twee steenhuizen in Winsum. (Formsma 1987, p. 479.). De kans dat dit een type woontoren betrof is groot. De gracht opgemeten in 1813 neigt naar een ronde vorm. Dat impliceert niet het voorkomen van een ronde borg, omdat vroege vierkante of rechthoekige woon- of zaaltorens soms ook een ronde gracht bezaten.
Etymologie
De naam van het huis is afkomstig van het geslacht Ripperda.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 02-07-2009
Van het vroegere borgterrein is slechts een klein grachtrestant bewaard gebleven. Het terrein is als park ingericht en er staat thans een oorlogsmonument. Het terrein is van hoge archeologische waarde.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het vroegere kasteelterrein is slechts een grachtrestant behouden gebleven.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het kasteelterrein inclusief de gracht 50x 50 meter. De afmeting van de burcht is niet bekend.
Oudste vermelding
Datum: 1445
Bron: RHC Groninger Arch., Reg.Feith 1430 no. 9
"‘dat hus ende heminghe gelegen toe winsum’"
Een acte van scheiding uit 1445, waarbij Evert en Hiddeke Sickinghe het huis en heminge te Winsum verkrijgen is mogelijk de oudste vermelding, die op het kasteel betrekking heeft (Luitjens-Dijkveld Stol 1957, p.41).
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaren komen uit het geslacht Sickinghe. Vanaf 1475 volgt de familie Ripperda op. Peter Ripperda overlijdt in 1574 in Oost-Friesland en in 1578 koopt de stad Groningen het goed. De stad verhuurt het huis aan meerdere bewoners. De vervallen borg wordt in 1627 voor afbraak verkocht door de stad en gesloopt.
Bouwgeschiedenis
In de 15e eeuw is mogelijk een woontoren gebouwd, blijkens de kaart uit 1727 met een ovaal-ronde gracht. Rond 1600 is het kasteel borg al vervallen en moeten herstelwerkzaamheden worden verricht. Er zijn geen bouwkundige gegevens over aan- of verbouw. De sloop volgt in 1627.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Ripperdaborgen , Winsum, sectie E 1, nr 157 en 243 (bewerking Formsma 1987, p. 481). Detail van een getekende kaart met de borgterreinen van west en oost Ripperda 1727 door H.W. Folckers, RHC Gron. Arch., Groot Caarteboek, nr.31 (Formsma 1987, p. 482).
Bronnen
Literatuur
Feith, J.A., (1906) 1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, p. 150-151. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen / Maastricht, p. 479-484. Langen, G.L.de en T.M. Berger, 1997, RAAP-rapport Gemeente Winsum, wierde Ripperda, waarderend archeologisch onderzoek. Luitjens-Dijkveld Stol, R.A., 1957, ‘De Ripperda’s van Winsum’, in: Winsums verleden, Groningen, p. 34-122.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 02-07-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Rapportage KICH verwijzingnr. 6833.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.