Saaksumborg, De Eest
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Saaksumborg, De Eest
Locatie
Adres: Eenrumerweg
Baflo
Gemeente Winsum
Provincie Groningen
Het terrein ligt ten zuidoosten van de buurtschap Lutje-Saaksum aan de Eenrumerweg.
Typologie
De typologie is onbekend.
Etymologie
De naam Saaksumborg is vanaf 1672 afkomstig van de naburige buurtschap Lutje-Saaksum. Daarvoor heet het ‘De Eest’ ‘D’Eest’ of ‘Deest’ en houdt verband met het geslacht Van Deest.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 24-06-2010
Het terrein is vlak, geëgaliseerd in de jaren ’70, en in gebruik als akker. Vanuit de lucht is de oude dubbele omgrachting van 1828 nog waarneembaar door kleurnuances. Het terrein heeft hoge archeologische waarde.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het terrein is een vlakke akker, maar vanuit de lucht gezien met Google Earth is het oude dubbele grachtenstelsel uit 1828 door verkleuring waarneembaar.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut 1828 meet het totale kasteelterrein inclusief de grachten 125 x 200 meter. Het kasteelpodium meet 60 x 60 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1672
Bron: RHC Gron.Arch., Register Feith 1672, nr. 57.
De borg wordt pas met name genoemd in 1672 (Formsma 1987, p. 57). In 1606 is er een verkoopakte met op de achterzijde een notitie ‘Saaksumborg’.
Bezitsgeschiedenis
Mogelijk heeft Johan Arends, die voorkomt als redger in de tweede helft van de 16e eeuw, de heerd gekocht in 1567 van Dreuwes Rempts. Daarbij is twijfel vanwege de grootte van de landerijen (59 jukken). In 1606 verkocht Johan Arends het goed aan Johan van Deest. Daarbij is sprake van 41 jukken met heem, hof, grachten, singels, wal en behuizingen, benevens straten, poorten, brug, vissen, duivenhuizen enz. Tot 1719 bleef de familie van Deest eigenaar. A.F. de Wit vermeldt ook op zijn kaart uit ca. 1660 ‘Deest’. De erfgenamen van Maria Otilia van Deest droegen het goed over aan Maria Ripperda van Winsum, weduwe van Willem van Ewsum in 1719. Saaksumborg vererfde op haar zoon Willem van Ewsum. Na de dood van Willem verkocht zijn dochter Anna in 1783 het huis aan Balthasar Georg Joseph van Asbeck, heer op Lulema. Er is dan sprake van het huis Saaksumborg met schathuis, zomerhuis enz. In 1785 werd het huis voor afbraak verkocht en hetzelfde jaar werden bouwmaterialen te koop aangeboden middels advertentie.
Bouwgeschiedenis
In de 16e eeuw, of eerder, is een verdedigbare edele heerd gebouwd, die in 1785 weer werd afgebroken. Het schathuis werd bewaard tot 1972, en toen afgebroken en in kleiner formaat weer opgebouwd op het borgterrein Verhildersum als theehuis.
Afbeeldingen
Kaart Groningen A.F.de Wit ca. 1660 met aanduiding ‘Deest’(Schroor 2003, kaart 31) Kadastrale minuut 1828, Saaksumborg, Baflo, sectie E 01, perceel 359 (bewerking Formsma 1987, p.58). Foto van het schathuis vóór de afbraak (Formsma 1987, p. 59)
Bronnen
Literatuur
Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A.Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, p.57-59. Schroor M., 2003, De atlas van Kooper: oude kaarten van de provincie Groningen, Bedum, kaart 31.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 24-06-2010
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
beschrijving mon.nr. 6252
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.