Tuwinga / Tuinga
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Tuwinga / Tuinga
Locatie
Adres: B. Kuiperweg, Ten Post
Wittewierum
Gemeente Ten Boer
Provincie Groningen
Het vroegere kasteelterrein ligt ten zuiden van Ten Post en wordt doorsneden door de N 856
Typologie
Op de afbeeldingen van Schoemaker 1730 en Beckeringh 1780 zien we een rechthoekig huis in twee bouwlagen en onderkeldering, tevens een zolder onder zadeldak met topgevels. In de lengte zes raamtraveeën en in de breedte twee. Dat zou kunnen passen bij de afmetingen van een type woontoren.
Etymologie
De naam van het huis is afkomstig van de oudste bewonersfamilie Tuwinga
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 08-07-2009
Het vroegere kasteelterrein is nog subtiel te herkennen aan relatieve laagten die de buitenste grachten markeren in het grasland. Het terrein wordt doorsneden door de provinciale weg N 856.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het vroegere borgterrein is nog subtiel te herkennen aan relatieve laagten, die de buitenste grachten markeren.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het taartpuntvormige totale terrein, inclusief de buitenste grachten 75 x 125 meter. Op grond van de plattegrond uit 1791 is ook het kasteelterrein met binnenste gracht ingetekend, dat meet bij benadering exclusief de gracht 34 x 34 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1501
Bron: RHC Gron. Arch., Register Feith, hs in f º 511, p. 123.
Na de dood van Egbert Rengers in 1501 vererfde het huis Tuwinga aan zijn zoon Johan.
Bezitsgeschiedenis
In de 15e eeuw is familie Tuwinga waarschijnlijk eigenaar. In de tweede helft van die eeuw gaat het goed door huwelijk over op het geslacht Rengers van Ten Post. Duco Rengers laat het ondanks bepaling in het testament in 1788 voor afbraak verkopen.
Bouwgeschiedenis
In het begin van de 15e eeuw wordt waarschijnlijk een woontoren gebouwd. Die wordt door oorlogshandelingen in 1499 door de Groningers geplunderd en vernield, maar weer opgebouwd. Ook in de 80-jarige oorlog lagen er troepen. Egbert Rengers (1616-1663) laat de borg Tuwinga vergroten en moderniseren. Als we de afbeeldingen uit de 18e eeuw volgen wordt er een vleugel aangebouwd loodrecht op het langhuis in T-vorm. In 1788 wordt het huis voor afbraak verkocht en kort daarna gesloopt. De binnenste grachten worden in 1792 gedempt en de buitenste uitgediept.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Oldenhuis en Tuwinga, Ten Boer , sectie D 2, nr 270 (bewerking Formsma 1987, p. 496). Grondtekening van Tuwinga ten Post (plattegrond borgterrein) 1791, RHC Gron.Arch., huisarchief Farmsum inv.nr. 1067 (Formsma 1987, p. 498). Tekening van het aanzicht van de borg met binnenste gracht, van A. Schoemaker 1730, aanwezig in RHC Gron.Arch. (Formsma 1987, p. 498). Voorstudie Tuinga ten Post van Th. Beckeringh 1780, in bezit van mevr. J.Sandberg-Dorhout Mees te Wassenaar (Formsma 1987, p. 499). Anonieme tekening uit onbekend jaar met van links naar rechts de kerk van Wittewierum, borg Oldenhuis en borg Tuwinga, in RHC Gron.Arch., Familiearchief Hora Siccama, inv.nr. 486 (Formsma 1987, p. 499).
Bronnen
Literatuur
Feith, J.A., (1906)1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, p. 164-165. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, De Ommelander Borgen en Steenhuizen,Assen/Maastricht 1987, p. 496-500. Vinhuizen, Jb., 1918, ‘Tuingaborg bij Ten Post’, Maandblad Groningen, p. 240-245.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 08-07-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.