Walkuma
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Walkuma
Locatie
Adres: Roperijweg
Garsthuizen
Gemeente Loppersum
Provincie Groningen
Het oude kasteelterrein ligt in het zuiden van de dorpskern van Garsthuizen aan de Roperijweg.
Typologie
In processtukken over goederen van de Walckama’s aan het eind van de 14e eeuw is er sprake van een castrum.
Etymologie
De naam van het huis stamt van de oudst bekende bewonersgeslacht Walkuma of Walckama. (www.cartago.nl/edities : Oorkondeboek Gron. en Drente, nrs. 277, 869)
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 08-04-2009
Het vroegere borgterrein is afgegraven voor de demping van de grachten, en is U-vormig begrensd door een hoge wal rond een ondiepe grachtrest. De wal is in het zuidwesten onderbroken door een ovaal afgegraven veldje met een doorsnede van ca. 25 m en sporen van gedempte grachten. Aan de straatzijde is er bebouwing met woonhuizen. Het terrein geniet archeologische rijksbescherming.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het oude borgterrein is afgegraven om de grachten te dempen. Om de grachtrestant loopt nog een hoge wal in U-vorm.
Afmetingen
Aan de hand van de bewerkte kadastrale minuut uit 1826 is de afmeting van het hele terrein inclusief de grachten bij benadering 100 x 100 meter. De afmeting van de burcht is niet bekend.
Oudste vermelding
Datum: 1381
Bron: De Blécourt, 1935, eerste artikel: Peie Eelkema
In de jaren 1381-1392 wordt een proces gevoerd tussen Peie Eelkema en de weduwe van Synco Waalkema over de goederen van de Walckema’s en daarbij is sprake van een ‘castrum’.
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaar is het geslacht Walkuma vanaf de 14e eeuw. Na de aanduiding ‘castrum’ in 1381 vinden we later aanduidingen als heerd en borg. In 1578. 1614 en 1627 wordt ‘Walckumaheerd’ vermeld in de klauwboeken met als eigenaar de heren Van Isselmuden (Feith 1979, p. 168). Na 1619 behoort ‘Walkamaheerd’ aan Allert Gaykinge (Formsma 1987, p.131).
Bouwgeschiedenis
In de 14e eeuw is er een verdedigbaar huis ‘castrum’ gebouwd. Daarna zijn er geen gegevens meer over de bouwgeschiedenis, behalve de mogelijke afbraak van de ‘burcht’ in 1743, door Teenstra vermeld, maar door Formsma betwist.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut 1826, Walkuma, Stedum. sectie D 2 nr. 68 (bewerking Formsma 1987, p. 132). Foto’s van Pastoor, zicht op het oude borgterrein, in: Gron.Volksalmank 1922, p.18 (Formsma, 1987, p. 130-131).
Bronnen
Literatuur
Blécourt, A.S. de, 1935, Oldamt en de Ommelanden, Assen, daarin het eerste artikel: Peie Eelkama. Feith, J.A., (1906)1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, 168-189. Langen, G.J. de & T.M. Perger, 1996, RAAP-Rapport nr. 224, terrein 7E-111, Amsterdam, p.53-54. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, 131-133. Teenstra, M.D., 1962, Chronologisch overzicht Groningen, Groningen.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 08-04-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
beschrijving mon. nr. 902
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.