Neercanne / Agimont
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Neercanne / Agimont
Neercanne / Agimont
Locatie
Adres: Cannerweg 800, 6213ND
Maastricht
Gemeente Maastricht
Provincie Limburg
Adres: Cannerweg 800, 6213ND
Maastricht
Gemeente Maastricht
Provincie Limburg
Typologie
(betreft het oorspronkelijke kasteel, dat in 1465 in brand is gestoken)
(Het in 1698 gebouwde huidige landhuis)
Hoe de voor 1698 aanwezige kastelen er hebben uitgezien is niet bekend. Het huidige hoofdgebouw is in 1698 gebouwd. De bijgebouwen en de grote terrasmuur stammen uit begin zeventiende eeuw.
(betreft het oorspronkelijke kasteel, dat in 1465 in brand is gestoken)
(Het in 1698 gebouwde huidige landhuis)
Hoe de voor 1698 aanwezige kastelen er hebben uitgezien is niet bekend. Het huidige hoofdgebouw is in 1698 gebouwd. De bijgebouwen en de grote terrasmuur stammen uit begin zeventiende eeuw.
Etymologie
De naam Neercanne is afgeleid van het dorp Canne, dat omstreeks 965 werd onderverdeeld in de twee rechtsgebieden Opcanne en Neercanne. De oorsprong van de naam Agimont is onbekend.
De naam Neercanne is afgeleid van het dorp Canne, dat omstreeks 965 werd onderverdeeld in de twee rechtsgebieden Opcanne en Neercanne. De oorsprong van de naam Agimont is onbekend.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: december 2015
In het huidige kasteel is een restaurant gevestigd.
Laatst bijgewerkt: december 2015
In het huidige kasteel is een restaurant gevestigd.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik: (Bij het restaurant behorende terras en tuin.)
Het in de jaren 1988-1989 grondig gerestaureerde kasteel met bijgebouwen is momenteel in gebruik als restaurant.
Zichtbaar:
Grondgebruik: (Bij het restaurant behorende terras en tuin.)
Het in de jaren 1988-1989 grondig gerestaureerde kasteel met bijgebouwen is momenteel in gebruik als restaurant.
Afmetingen
Het terras, waarop het kasteel met het ter zuiden ervan aanwezige neerhof is gelegen, heeft een oppervlakte van ca. 45x100m. De aan de oostzijde van het terras op een lager niveau aanwezige siertuin heeft een oppervlakte van ca. 30x125m.
Het terras, waarop het kasteel met het ter zuiden ervan aanwezige neerhof is gelegen, heeft een oppervlakte van ca. 45x100m. De aan de oostzijde van het terras op een lager niveau aanwezige siertuin heeft een oppervlakte van ca. 30x125m.
Oudste vermelding
Datum: 1353
Bron: akten
De oudst bekende vermelding van de vrije heerlijkheid Neercanne is die van halverwege de veertiende eeuw als deze heerlijkheid door de prins-bisschop van Luik in leen wordt gegeven aan ridder Bertrand II van Liers. Niet duidelijk is of het eerste kasteel toen reeds bestond, of dat het in die periode door Bertrand II is gebouwd.
Datum: 1353
Bron: akten
De oudst bekende vermelding van de vrije heerlijkheid Neercanne is die van halverwege de veertiende eeuw als deze heerlijkheid door de prins-bisschop van Luik in leen wordt gegeven aan ridder Bertrand II van Liers. Niet duidelijk is of het eerste kasteel toen reeds bestond, of dat het in die periode door Bertrand II is gebouwd.
Bezitsgeschiedenis
De plaats Kanne was omstreeks 1000 al in het bezit van de prins-bisschoppen van Luik en toen onderverdeeld in de rechtsgebieden Opcanne en Neercanne. Halverwege de veertiende eeuw is de vrije heerlijkheid Neercanne in leen gegeven aan ridder Bertrand II van Liers, commandant van een Luikse stadsmilitie en later schepen en burgemeester van Luik. Niet duidelijk is, of het eerste kasteel door Bertrant II is gebouwd of dat er voor de datum van belening al een kasteel aanwezig was. In deze periode werd het kasteel in officiële stukken ook vaak Agimont genoemd. Na het overleiden van Bertrant II van Liers bleef de heerlijkheid met het kasteel in handen van de familie Van Liers tot 1454. In dat jaar gingen heerlijkheid en kasteel over naar Jean Chabot, de zoon van Alide van Liers, die de achternicht van Bertrant II was. Toen Jan Chabot overleed, kreeg zijn vrouw tijdelijk het vruchtgebruik, maar in 1477 gingen heerlijkheid en kasteel over naar, Gerard van Villers, de schoonzoon van Jan Chabot. In 1496 kwamen heerlijkheid en kasteel vervolgens in handen van diens dochter Alide de Villers en haar man Jan Pité. Via vererving bleven heerlijkheid en kasteel vervolgens tot 1575 binnen de familie Pité. In dat jaar gingen heerlijkheid en kasteel over naar Herman van der Straten, de echtgenoot van de achterkleindochter van Jan Pité. Begin zeventiende eeuw ging het kasteel via verkoop over naar Melchior van Pallant. In 1697 verkochten diens erfgenamen het kasteel vervolgens aan Daniel Wolff van Dopff, commandant van de vesting Maastricht. Jean Jérôme van Dopff, de kleinzoon van Daniel verkocht de heerlijkheid en het kasteel in 1761 aan Marie Agnes de Coenen barones de Cler, die ze vervolgens in 1791 overdroeg aan haar neef Ignace Fréderic Nicolas Florentin baron van Their. Via het huwelijk van zijn dochter Charlotte Adelaide gingen heerlijkheid en kasteel naar Oswald Ive Poswick. In 1947 verkocht zijn dochter Louise Euphrasine Maria Poswich het kasteel aan de Stichting het Limburgs Landschap. Na een grondige restauratie werd in 1956 in het kasteel restaurant Château Neercanne geopend.
De plaats Kanne was omstreeks 1000 al in het bezit van de prins-bisschoppen van Luik en toen onderverdeeld in de rechtsgebieden Opcanne en Neercanne. Halverwege de veertiende eeuw is de vrije heerlijkheid Neercanne in leen gegeven aan ridder Bertrand II van Liers, commandant van een Luikse stadsmilitie en later schepen en burgemeester van Luik. Niet duidelijk is, of het eerste kasteel door Bertrant II is gebouwd of dat er voor de datum van belening al een kasteel aanwezig was. In deze periode werd het kasteel in officiële stukken ook vaak Agimont genoemd. Na het overleiden van Bertrant II van Liers bleef de heerlijkheid met het kasteel in handen van de familie Van Liers tot 1454. In dat jaar gingen heerlijkheid en kasteel over naar Jean Chabot, de zoon van Alide van Liers, die de achternicht van Bertrant II was. Toen Jan Chabot overleed, kreeg zijn vrouw tijdelijk het vruchtgebruik, maar in 1477 gingen heerlijkheid en kasteel over naar, Gerard van Villers, de schoonzoon van Jan Chabot. In 1496 kwamen heerlijkheid en kasteel vervolgens in handen van diens dochter Alide de Villers en haar man Jan Pité. Via vererving bleven heerlijkheid en kasteel vervolgens tot 1575 binnen de familie Pité. In dat jaar gingen heerlijkheid en kasteel over naar Herman van der Straten, de echtgenoot van de achterkleindochter van Jan Pité. Begin zeventiende eeuw ging het kasteel via verkoop over naar Melchior van Pallant. In 1697 verkochten diens erfgenamen het kasteel vervolgens aan Daniel Wolff van Dopff, commandant van de vesting Maastricht. Jean Jérôme van Dopff, de kleinzoon van Daniel verkocht de heerlijkheid en het kasteel in 1761 aan Marie Agnes de Coenen barones de Cler, die ze vervolgens in 1791 overdroeg aan haar neef Ignace Fréderic Nicolas Florentin baron van Their. Via het huwelijk van zijn dochter Charlotte Adelaide gingen heerlijkheid en kasteel naar Oswald Ive Poswick. In 1947 verkocht zijn dochter Louise Euphrasine Maria Poswich het kasteel aan de Stichting het Limburgs Landschap. Na een grondige restauratie werd in 1956 in het kasteel restaurant Château Neercanne geopend.
Historische betekenis
Het kasteel c.q. latere landhuis zelf heeft geen andere rol van betekenis gespeeld, dan dat het de woning is geweest van generaal Van Dopff, die in eind zeventiende en begin achttiende eeuw een belangrijke rol heeft gespeeld in het leger van de keurvorst van Brandenburg en als gouverneur van Maastricht..
Het kasteel c.q. latere landhuis zelf heeft geen andere rol van betekenis gespeeld, dan dat het de woning is geweest van generaal Van Dopff, die in eind zeventiende en begin achttiende eeuw een belangrijke rol heeft gespeeld in het leger van de keurvorst van Brandenburg en als gouverneur van Maastricht..
Bouwgeschiedenis
Er zijn geen gegevens beschikbaar, waaruit kan worden afgeleid door wie het eerste kasteel zou zijn gebouwd en hoe dat er toen moet hebben uitgezien. Voor zover bekend, was er voor het eerst sprake van een kasteel toen Bertrant II van Liers in de tweede helft van de veertiende eeuw met de heerlijkheid was beleend. Of er toen reeds een kasteel aanwezig was, of dat deze Bertrant II de bouwer van het eerste kasteel is geweest, is niet bekend. Bij de bouw van het kasteel is de oostflank van de Cannenberg over een lengte van circa 100m gedeeltelijk afgegraven en met het vrijkomende mergelpuin werd het terras uitgevlakt. Het oudste kasteel werd in 1465 tijdens de opstand van de Luikenaren tegen de prins-bisschop Lodewijk van Bourbon door brand verwoest. Kort daarna werd het kasteel weer opgebouwd, waarbij waarschijnlijk het rechthoekige middendeel van het huidige kasteel werd gerealiseerd. De zware terrasmuur met de beide rondelen aan oostzijde van het kasteel zal waarschijnlijk aan het eind van de zestiende, begin zeventiende eeuw zijn gebouwd. Begin zeventiende eeuw, tijdens het beheer van Melchior van Pallant, werd het middengedeelte verbouwd en waarschijnlijk verhoogd. In diezelfde periode werden aan de zuidzijde van het kasteelterrein de thans nog aanwezige gebouwen van het neerhof gerealiseerd. Op grond van de aanwezige jaartalankers moet dat in 1611 hebben plaats gevonden. De loodrecht op het middengedeelte aanwezige zuidvleugel is halverwege de zeventiende eeuw gebouwd. In 1697 werd het toen bouwvallige kasteel verkocht aan Daniel Wolff van Dopff, die in 1698 startte met de herbouw en uitbreiding van het kasteel. Bij deze ingrijpende verbouwing kreeg het kasteel toen zijn huidige verschijningsvorm. Het in streng classisistische vorm ontworpen hoofdgebouw bestaat in grote lijnen uit een rechthoekig middendeel met aan beide uiteinden een loodrecht daarop staande rechthoekige vleugel. Daar bij deze nieuwbouw zoveel mogelijk gebruik is gemaakt van de op dat ogenblik nog bestaande bouwdelen, is de zuidvleugel smaller dan de noordvleugel. Het oorspronkelijke middendeel werd bij de renovatie opnieuw ingedeeld en halverwege de gevel voorzien van een middenrisaliet. Dit middenrisaliet wordt bekroond door een mergelstenen fronton met gebeeldhouwd reliëf van wijnranken en het jaartal 1698. De oorspronkelijke zuidvleugel werd eveneens gerenoveerd en van een nieuwe kapconstructie voorzien. De iets bredere noordvleugel is er in 1698 aan toegevoegd. Na de aankoop van het toe vervallen kasteel door de Stichting het Limburgs Landschap in 1947 vond een uitgebreide restauratie plaats en werd het in 1956 als restaurant in gebruik genomen. In de jaren tussen 1985 en 1989 werden alle terrasmuren rondom het kasteel gerestaureerd, terwijl in 1994 in de achter het kasteel gelegen mergelgroeve een grote feest- en ontvangstzaal werd gebouwd.
Er zijn geen gegevens beschikbaar, waaruit kan worden afgeleid door wie het eerste kasteel zou zijn gebouwd en hoe dat er toen moet hebben uitgezien. Voor zover bekend, was er voor het eerst sprake van een kasteel toen Bertrant II van Liers in de tweede helft van de veertiende eeuw met de heerlijkheid was beleend. Of er toen reeds een kasteel aanwezig was, of dat deze Bertrant II de bouwer van het eerste kasteel is geweest, is niet bekend. Bij de bouw van het kasteel is de oostflank van de Cannenberg over een lengte van circa 100m gedeeltelijk afgegraven en met het vrijkomende mergelpuin werd het terras uitgevlakt. Het oudste kasteel werd in 1465 tijdens de opstand van de Luikenaren tegen de prins-bisschop Lodewijk van Bourbon door brand verwoest. Kort daarna werd het kasteel weer opgebouwd, waarbij waarschijnlijk het rechthoekige middendeel van het huidige kasteel werd gerealiseerd. De zware terrasmuur met de beide rondelen aan oostzijde van het kasteel zal waarschijnlijk aan het eind van de zestiende, begin zeventiende eeuw zijn gebouwd. Begin zeventiende eeuw, tijdens het beheer van Melchior van Pallant, werd het middengedeelte verbouwd en waarschijnlijk verhoogd. In diezelfde periode werden aan de zuidzijde van het kasteelterrein de thans nog aanwezige gebouwen van het neerhof gerealiseerd. Op grond van de aanwezige jaartalankers moet dat in 1611 hebben plaats gevonden. De loodrecht op het middengedeelte aanwezige zuidvleugel is halverwege de zeventiende eeuw gebouwd. In 1697 werd het toen bouwvallige kasteel verkocht aan Daniel Wolff van Dopff, die in 1698 startte met de herbouw en uitbreiding van het kasteel. Bij deze ingrijpende verbouwing kreeg het kasteel toen zijn huidige verschijningsvorm. Het in streng classisistische vorm ontworpen hoofdgebouw bestaat in grote lijnen uit een rechthoekig middendeel met aan beide uiteinden een loodrecht daarop staande rechthoekige vleugel. Daar bij deze nieuwbouw zoveel mogelijk gebruik is gemaakt van de op dat ogenblik nog bestaande bouwdelen, is de zuidvleugel smaller dan de noordvleugel. Het oorspronkelijke middendeel werd bij de renovatie opnieuw ingedeeld en halverwege de gevel voorzien van een middenrisaliet. Dit middenrisaliet wordt bekroond door een mergelstenen fronton met gebeeldhouwd reliëf van wijnranken en het jaartal 1698. De oorspronkelijke zuidvleugel werd eveneens gerenoveerd en van een nieuwe kapconstructie voorzien. De iets bredere noordvleugel is er in 1698 aan toegevoegd. Na de aankoop van het toe vervallen kasteel door de Stichting het Limburgs Landschap in 1947 vond een uitgebreide restauratie plaats en werd het in 1956 als restaurant in gebruik genomen. In de jaren tussen 1985 en 1989 werden alle terrasmuren rondom het kasteel gerestaureerd, terwijl in 1994 in de achter het kasteel gelegen mergelgroeve een grote feest- en ontvangstzaal werd gebouwd.
Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2012, geraadpleegd december 2015; - kadastrale minuutkaart gemeente Oud Vroenhoven, 1811-1832, Limburg, sectie K, blad 01, geraadpleegd december 2015; - De Tranchotkaart 83 Maastricht- 84 Margraten, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/ref/collection/krt/id/5629, geraadpleegd december 2015; - Ferrariskaart 1777, nr. 189, Maastricht, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd december 2015; - Bouwfasering kasteel Neercanne, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 28; - Vogelvlucht perspectief en dwarsdoorsnede huidige kasteel, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 29; - Plattegrond huidige kasteel, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 368; - Aanzicht kasteel vanuit oosten, aquarel J. Lefebvre uit 1840, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 370; - Perspectieftekening kasteel met tuinen omstreeks 1715, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 33; - Foto met gezicht op binnenplaats, Huygen, C.A., 1958, Agimont te Nedercanne, Neerland's enige terrassenkasteel, gulden reeks van Limburgse monumenten no.2, uitgave restauratiestichting Limburg, 11; - Aanzicht kasteel vanuit zuidoosten, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, 748; - Situatietekening op basis van opmeting in 1947, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, plaat XXX; - Dwarsdoorsnede op basis van opmetingen in 1946, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, plaat XXXI; - Luchtfoto vanuit het zuidoosten, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 77;
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2012, geraadpleegd december 2015; - kadastrale minuutkaart gemeente Oud Vroenhoven, 1811-1832, Limburg, sectie K, blad 01, geraadpleegd december 2015; - De Tranchotkaart 83 Maastricht- 84 Margraten, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/ref/collection/krt/id/5629, geraadpleegd december 2015; - Ferrariskaart 1777, nr. 189, Maastricht, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd december 2015; - Bouwfasering kasteel Neercanne, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 28; - Vogelvlucht perspectief en dwarsdoorsnede huidige kasteel, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 29; - Plattegrond huidige kasteel, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 368; - Aanzicht kasteel vanuit oosten, aquarel J. Lefebvre uit 1840, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 370; - Perspectieftekening kasteel met tuinen omstreeks 1715, Minis, S., 1998, Chateau Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht, 33; - Foto met gezicht op binnenplaats, Huygen, C.A., 1958, Agimont te Nedercanne, Neerland's enige terrassenkasteel, gulden reeks van Limburgse monumenten no.2, uitgave restauratiestichting Limburg, 11; - Aanzicht kasteel vanuit zuidoosten, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, 748; - Situatietekening op basis van opmeting in 1947, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, plaat XXX; - Dwarsdoorsnede op basis van opmetingen in 1946, Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, plaat XXXI; - Luchtfoto vanuit het zuidoosten, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 77;
Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#ay-1U-8-1-1v-1-3hvk-6gy---3MZ, geraadpleegd december 2015; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd december 2015; -https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, december 2015; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd december 2015; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd december 2015; - http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd december 2015; - http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629/show/5623, Tranchotkaarten, geraadpleegd december 2015; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?mode=gallery&view=horizontal&q=Neercanne&rows=1&page=1, december 2015;
- http://watwaswaar.nl/#ay-1U-8-1-1v-1-3hvk-6gy---3MZ, geraadpleegd december 2015; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd december 2015; -https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, december 2015; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd december 2015; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd december 2015; - http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd december 2015; - http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629/show/5623, Tranchotkaarten, geraadpleegd december 2015; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?mode=gallery&view=horizontal&q=Neercanne&rows=1&page=1, december 2015;
Literatuur
- Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, 746- 750; - Huygen, C.A., 1958, Agimont te Nedercanne, Neerland's enige terrassenkasteel, gulden reeks van Limburgse monumenten no.2, uitgave restauratiestichting Limburg; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 367-371; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 76-77; - Minis, S., 1998, Château Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 287; - Vemer, J.C., 1966, Zuid Limburg land vol kastelen, Maastricht, 80-83; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 51 ,91;
- Frederiks, J.W., (voorzitter commissie), 1953, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg, eerste stuk, de monumenten in de gemeente Maastricht, 746- 750; - Huygen, C.A., 1958, Agimont te Nedercanne, Neerland's enige terrassenkasteel, gulden reeks van Limburgse monumenten no.2, uitgave restauratiestichting Limburg; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 367-371; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 76-77; - Minis, S., 1998, Château Neercanne, nr. 50 uit de reeks "Maastrichts Silhouet"van de Stichting Historische Reeks Maastricht; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 287; - Vemer, J.C., 1966, Zuid Limburg land vol kastelen, Maastricht, 80-83; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 51 ,91;
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: 50°49'7.56''N, 5°40'2.82''O
Kaartblad: 69B , x: 174,75, y: 314,34, precisie 2
Coordinaten: 50°49'7.56''N, 5°40'2.82''O
Kaartblad: 69B , x: 174,75, y: 314,34, precisie 2
Bescherming gebouw
Status:
Monumentnummer: 527873
OMSCHRIJVING UIT RCE: Complexomschrijving: In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (527874), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (527875), POORTGEBOUW ANNEX KASTEELHOEVE (527876), BIJGEBOUW MET GROEVE EN NOORDPOORT (527877), TOEGANGSHEK (527878), VERDEDIGINGSMUUR MET HOEKTOREN EN PRIEEL (527879), TERRASMUUR MET BORDESTRAP EN DRIE HEKKEN (527880), TERRASMUREN MET HEK van de (nuts)tuinen (527681). Ten zuiden van Maastricht, aan de steile linker dalwand van het riviertje de Jeker ligt de historische buitenplaats Neercanne. Het kasteel, dat uit 1698 dateert, is tegen een heuvelrug gesitueerd waardoor aan de oostzijde een terrassenaanleg gerealiseerd kon worden. Achter het kasteel ligt een plateau met loofbos (Cannerbos). In de middeleeuwen vormde de vrije heerlijkheid Neercanne een allodiaal goed van het Hof van Luik en werd rond het midden van de veertiende eeuw door de prins-bisschop in leen gegeven aan ridder Betrand II van Liers. De middeleeuwse voorganger van het kasteel werd meerdere malen verwoest. Enkele bijgebouwen, die thans nog aanwezig zijn, werden opgetrokken in de tijd dat het goed in bezit was van Melchior van Pallant. Deze liet ten zuiden van het kasteel een kasteelhoeve (1611) bouwen waarvan de stallen bewaard zijn gebleven, ook het bijgebouw met verhoogde poort en hoektoren in Maaslandse renaissancestijl dateert uit deze periode. De buitenplaats zoals we deze nu kennen werd gesticht in 1697 toen de militaire gouverneur van Maastricht, Daniel Wolff baron van Dopff, het goed Neercanne kocht. Als blijk van succes en status had van Van Dopff zich een buiten aangeschaft om zijn positie te vertegenwoordigen. Het kasteel was tot een ruïne vervallen en werd door Van Dopff in Frans-classicistische stijl herbouwd en de tuinen werden in terrasvorm aangelegd en eveneens in Franse stijl ingericht met parterres de broderie en fonteinen/waterwerken. Een lofdicht uit 1713 van F. Halma, geïllustreerd met een gedetailleerde kopergravure van Guillaume de Bruijn uit Brussel, geeft een beschrijving van de aanleg: er waren verschillende terrasssen oplopend van een laagterras grenzend aan de rivier de Jeker, een middenterras (boven maaiveldniveau) en een hoogterras voor het kasteel. Ten noorden van deze terrassen lag een moestuin, die ook in kleine terrassen was verdeeld. Achter het huis lag het Cannerbos met hoefbron, een kleine mergelgrot met drukresevoir en pomp (1707), een sterrenbos met obelisk en speelhuisje (1710) op de noordwestpunt en een amfitheater die in de helling was uitgespaard. Het huis en de structuur van de aanleg zijn bewaard gebleven. In de loop van de negentiende eeuw vervaagde de aanleg en inrichting steeds meer. Een aquarel uit circa 1840 van J. Lefebure toont het kasteel met terrassen, rondelen en kabinetten en het laagste terras dat enigszins was verlandschappelijkt (waterbassin vergraven). In 1942 werd het kasteel door de Duitsers gevorderd en aan het einde van de oorlog geplunderd achtergelaten. Enkele jaren later (1947) kocht de stichting Het Limburgs Landschap het kasteel. Vervolgens werd het kasteel in 1952 door architect Jean Huysmans gerestaureerd en in 1956 als restaurant in gebruik genomen. Deze functie heeft het kasteel nog steeds.Tussen 1989 en 1992 vond historisch en archeologisch onderzoek plaats naar de tuinaanleg door tuinarchitect W.J.A Snelder, waarna in 1997 met de eerste fase van reconstructie en herstel van de aanleg werd begonnen. Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De begrenzing omvat de huisplaats, de oorspronkelijke (nuts)tuinen - links en rechts van de huisplaats -, de terrasaanleg tot aan de rivier de Jeker en het Cannerbos als voormalig sterrenbos behorende bij de aanleg.Waardering: De HISTORISCHE BUITENPLAATS NEERCANNE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang, vanwege: a. de ouderdom; b. het hoofdgebouw dat naar Franse voordeelden in classicistische stijl in 1698 is opgetrokken; c. de terrassenaanleg die geënt is op Italiaanse (huis als meest representatieve standpunt om overzicht over de zichtas te verkrijgen) en Franse voorbeelden (lanenstelsel, symmetrische ontwerp); d. kenmerken die wijzen op een militaire iconografie; e. de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Status:
Monumentnummer: 527873
OMSCHRIJVING UIT RCE: Complexomschrijving: In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (527874), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (527875), POORTGEBOUW ANNEX KASTEELHOEVE (527876), BIJGEBOUW MET GROEVE EN NOORDPOORT (527877), TOEGANGSHEK (527878), VERDEDIGINGSMUUR MET HOEKTOREN EN PRIEEL (527879), TERRASMUUR MET BORDESTRAP EN DRIE HEKKEN (527880), TERRASMUREN MET HEK van de (nuts)tuinen (527681). Ten zuiden van Maastricht, aan de steile linker dalwand van het riviertje de Jeker ligt de historische buitenplaats Neercanne. Het kasteel, dat uit 1698 dateert, is tegen een heuvelrug gesitueerd waardoor aan de oostzijde een terrassenaanleg gerealiseerd kon worden. Achter het kasteel ligt een plateau met loofbos (Cannerbos). In de middeleeuwen vormde de vrije heerlijkheid Neercanne een allodiaal goed van het Hof van Luik en werd rond het midden van de veertiende eeuw door de prins-bisschop in leen gegeven aan ridder Betrand II van Liers. De middeleeuwse voorganger van het kasteel werd meerdere malen verwoest. Enkele bijgebouwen, die thans nog aanwezig zijn, werden opgetrokken in de tijd dat het goed in bezit was van Melchior van Pallant. Deze liet ten zuiden van het kasteel een kasteelhoeve (1611) bouwen waarvan de stallen bewaard zijn gebleven, ook het bijgebouw met verhoogde poort en hoektoren in Maaslandse renaissancestijl dateert uit deze periode. De buitenplaats zoals we deze nu kennen werd gesticht in 1697 toen de militaire gouverneur van Maastricht, Daniel Wolff baron van Dopff, het goed Neercanne kocht. Als blijk van succes en status had van Van Dopff zich een buiten aangeschaft om zijn positie te vertegenwoordigen. Het kasteel was tot een ruïne vervallen en werd door Van Dopff in Frans-classicistische stijl herbouwd en de tuinen werden in terrasvorm aangelegd en eveneens in Franse stijl ingericht met parterres de broderie en fonteinen/waterwerken. Een lofdicht uit 1713 van F. Halma, geïllustreerd met een gedetailleerde kopergravure van Guillaume de Bruijn uit Brussel, geeft een beschrijving van de aanleg: er waren verschillende terrasssen oplopend van een laagterras grenzend aan de rivier de Jeker, een middenterras (boven maaiveldniveau) en een hoogterras voor het kasteel. Ten noorden van deze terrassen lag een moestuin, die ook in kleine terrassen was verdeeld. Achter het huis lag het Cannerbos met hoefbron, een kleine mergelgrot met drukresevoir en pomp (1707), een sterrenbos met obelisk en speelhuisje (1710) op de noordwestpunt en een amfitheater die in de helling was uitgespaard. Het huis en de structuur van de aanleg zijn bewaard gebleven. In de loop van de negentiende eeuw vervaagde de aanleg en inrichting steeds meer. Een aquarel uit circa 1840 van J. Lefebure toont het kasteel met terrassen, rondelen en kabinetten en het laagste terras dat enigszins was verlandschappelijkt (waterbassin vergraven). In 1942 werd het kasteel door de Duitsers gevorderd en aan het einde van de oorlog geplunderd achtergelaten. Enkele jaren later (1947) kocht de stichting Het Limburgs Landschap het kasteel. Vervolgens werd het kasteel in 1952 door architect Jean Huysmans gerestaureerd en in 1956 als restaurant in gebruik genomen. Deze functie heeft het kasteel nog steeds.Tussen 1989 en 1992 vond historisch en archeologisch onderzoek plaats naar de tuinaanleg door tuinarchitect W.J.A Snelder, waarna in 1997 met de eerste fase van reconstructie en herstel van de aanleg werd begonnen. Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De begrenzing omvat de huisplaats, de oorspronkelijke (nuts)tuinen - links en rechts van de huisplaats -, de terrasaanleg tot aan de rivier de Jeker en het Cannerbos als voormalig sterrenbos behorende bij de aanleg.Waardering: De HISTORISCHE BUITENPLAATS NEERCANNE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang, vanwege: a. de ouderdom; b. het hoofdgebouw dat naar Franse voordeelden in classicistische stijl in 1698 is opgetrokken; c. de terrassenaanleg die geënt is op Italiaanse (huis als meest representatieve standpunt om overzicht over de zichtas te verkrijgen) en Franse voorbeelden (lanenstelsel, symmetrische ontwerp); d. kenmerken die wijzen op een militaire iconografie; e. de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het door de gemeente Maastricht in februari 2013 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied- Sint Pietersberg, Jekerdal, Cannerberg" met als "enkelbestemming Horeca" en als "dubbelbestemming Waarde-Archeologie".)
Bestemming: (Als enkelbestemming)
Bestemming: (Als dubbelbestemming Waarde-Archeologie.)
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het door de gemeente Maastricht in februari 2013 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied- Sint Pietersberg, Jekerdal, Cannerberg" met als "enkelbestemming Horeca" en als "dubbelbestemming Waarde-Archeologie".)
Bestemming: (Als enkelbestemming)
Bestemming: (Als dubbelbestemming Waarde-Archeologie.)
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: december 2015
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: december 2015
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.