Object
Heiligenberg / Carteyn / Jonker Coninxhof

Locatie
Adres: Hofkestraat 15, 6241 CS
Bunde
Gemeente Meerssen
Provincie Limburg

Het herenhuis De Heiligenberg is gelegen in het dorp Bunde, tussen de A2 en het Julianakanaal.

Typologie

Het in 1740 gebouwde herenhuis heeft slechts een bouwlaag boven een kelder, dat wordt afgedekt door mansarde-wolfsdak.

Etymologie
Er zijn geen gegevens bekend, waaruit de oorsprong van de naam Heiligenberg kan worden afgeleid. Het herenhuis uit 1740 is een opvolger van het huis Carteyn, dat was vernoemd naar Mathias van der Carteyn, die in 1381 eigenaar van dat huis was.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: juli 2015

Huidige functie:

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (Betreft het in 1740 gebouwde herenhuis)
Grondgebruik:

Oudste vermelding
Datum: 1381
Bron: leenregister Valkenburg

In 1381 wordt door Mathias van der Carteyn het goed Carteyn en een derde van het goed de Heiligenberg als Valkenburgsleen verheven. In 1537 staan deze lenen bekend onder de naam Jonker Coninxleen, die door Aer van Bunde werd verheven.

Bezitsgeschiedenis
Het huidige goed De Heiligenberg bestaat uit een herenhuis uit 1740 en een er naast gelegen hoeve van oudere datum. Het huidige herenhuis is in 1740 gebouwd door het echtpaar Pierre Machuré en Maria Agnes Meussens als opvolger van het huis Carteyn. De oudst bekende vermelding ervan betreft die uit 1381, wanneer Mathias van der Carteyn het goed Carteyn en een derde deel van het goed de Heiligenbeg als leen van Valkenburg verheft. In de zestiende eeuw werd het goed en laathof naar de toenmalige eigenaren, de familie Van Bunde alias Coninx, de Jonker Coninxhof genoemd. Via het huwelijk van een vrouwelijke erfgename ging het goed in 1632 naar Adam Damen. In de tweede helft van de zeventiende eeuw is het goed in bezit van Jan van der Biesen. Via het huwelijk van diens kleindochter gaat het goed over naar Pierre Machuré, die in 1740 het huidige herenhuis heeft laten bouwen. In 1841 werd het goed gekocht door Peter Lambert Janssen. In de jaren erna heeft het goed diverse eigenaren gekend, tot het in het bezit kwam van de huidige families Wildschut en Van Banning.

Historische betekenis
Voor zover bekend heeft noch De Heiligenberg noch haar bewoners een rol van betekenis gespeeld.

Bouwgeschiedenis
Door wie de voorganger van het huidige huis is gebouwd en wanneer dat heeft plaats gevonden is niet bekend. Hetzelfde geldt in principe ook voor de nabijgelegen hoeve. Ook over de mogelijke vormgeving van het voormalige huis Carteyn zijn geen gegevens beschikbaar. Het huidige relatief kleine herenhuis De Heiligenberg is gebouwd in 1740. Het in baksteen uitgevoerde gebouw heeft slechts één bouwlaag boven het kelder met tongewelf en wordt afgedekt door een mansarde-wolfdak. De korte, iets naar voren springende zijvleugels worden afgedekt door iets lagere mansarde-schilddaken. De iets naar vorenstekende ingangspartij heeft een natuurstenen omlijsting met er boven het familiewapen van de bouwers. Halverwege de twintigste eeuw is het toen enstig vervallen huis gerestaureerd.

Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2012, geraadpleegd juli 2015; - kadastrale minuutkaart gemeente Bunde, 1811-1832, Limburg, sectie B, blad 02, geraadpleegd juli 2015; - Aanzicht herenhuis voor restauratie in 1954, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 340; - Aanzicht herenhuis na restauratie, beeldbank RCE;

Bronnen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2012, geraadpleegd juli 2015; - http://watwaswaar.nl/#bA-2q-6-1-1v-1-3lrc-E1A---ds, geraadpleegd juli 2015; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd juli 2015; - http://www.dbnl.org/tekst/agt_001zuid02_01/agt_001zuid02_01_0014.php, geraadpleegd juli 2015; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd ???????????; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd juli 2015; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd juli 2015; - http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629/show/5623, Tranchotkaarten, geraadpleegd juli 2015; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/gallery/?q=De+Heiligenberg&fq%5Bsearch_s_monuments.monument_province%5D%5B%5D=Limburg&fq%5Bsearch_s_monuments.monument_county%5D%5B%5D=Meerssen; geraadpleegd juli 2015;

Literatuur
- - Habets, J., 1884, Geschiedenis van het leenhof en de leenen van Valkenburg, Roermond, 246-248; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 340-341; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 54;

Coördinaten
Coordinaten: 50°53'56.96'N,  5°43'40.93'O
Kaartblad: 61F , x: 178,97, y: 323,32, precisie 2

Bescherming gebouw
Status:

Monumentnummer: 28470
 OMSCHRIJVING UIT RCE: De Heiligenberg. Laag herenhuis met mansardedak; ingangsomlijsting in Lodewijk XV-stijl uit 1744. Links een aanbouwtje verbonden met een tuinmuur, waarin zich een poortje bevindt met 1777. Inwendig o.a. schoorsteenmantels in Lodewijk XV-stijl

Monumentnummer: 28471
 OMSCHRIJVING UIT RCE: Bouwhoeve in haakvorm van mergel en baksteen, XVIII

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J (Op het terrein van het herenhuis met naastgelegen boerenhof is van toepassing de door de gemeenteraad van Meersssen in februari 2014 vastgestelde "Beheersverordening Kernen")
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: juli 2015