Heusden
 BASISREGISTRATIE [?]

algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst

Object
Heusden
Locatie
Adres: Burchtplein / Hertogin Johanna van Brabantstraat
Heusden
Gemeente Heusden
Provincie Noord-Brabant

Het terrein met de resten van het voormalige kasteel ligt in het zuidwesten van het stadje Heusden achter de St.-Catharinakerk en net binnen de vestingwal.
Typologie
 (Eerste fase)
 (Tweede fase)
De oudste vorm van het kasteel kenmerkt zich door een natuurstenen achthoekige toren die geheel en een nagenoeg vierkant zaalblok dat voor driekwart werd ingemot. In een tweede fase werd de voet van de ophoging omgeven door een bakstenen ringmuur met één rechte zijde, waardoor een onregelmatig ronde waterburcht ontstond. Later werden hieraan twee uitspringende torens en een woonvleugel toegevoegd. In de gracht was inmiddels een nieuwe vrijstaande achthoekige bakstenen hoofdtoren verrezen. De veelhoekige voorburcht met gebogen plattegrond correspondeert met de eerste baksteenfase van de hoofdburcht, maar waarschijnlijk ook reeds met de motte-fase.
Etymologie
Het kasteel dankt, evenals het stadje Heusden, zijn naam aan een verplaatsing vanuit Oudheusden kort na 1202. Op dat dorp van oorsprong hebben de vermeldingen van 'Heusden' van voor dat jaar betrekking (Hysdene 1108-1121, kopie midden 13de eeuw; Hosden 1147, kopie 13de eeuw). Mogelijke betekenis 'omhulsel' (G. van Berkel en K. Samplonius, 1989, Het plaatsnamenboek, Houten, 82) of 'hoogte met hazelaars' (L. Toorians, ‘Place-names reflecting Gaulish *coslo-dūnon: Coudun, Colembert and Heusden’, Études Celtiques 37, 153-158). Als gevolg van de ontwikkeling van het stadje (‘Nieuw’)Heusden ('ecclesiam de Osdinne' 1247, Sint-Truiden, DONB 1247.01.25a; Husdenredam 1250, De Fremery, OHZ, Supplement 111) raakte voor het dorp de benaming Oudheusden geleidelijk aan ingeburgerd (Oudehuseden 1284, Van der Velden 1983, 99-100).
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 29-09-2014

Na het archeologisch onderzoek van 1948-1949 werden de funderingen van de hoofdburcht afgedekt met zilverzand. In 1986-1988 werden ze heropgegraven en voorzien van een baksteenbekleding met fantasieopbouw.