Ludema
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Ludema
Locatie
Adres: Westerhornseweg, Usquert
Usquert
Gemeente Winsum
Provincie Groningen
Google Earth coördinaten: 53 23 34.96 N, 6 36 00.60 O.Het vroegere kasteelterrein ligt 1 km ten zuidwesten van de bebouwde kom van Usquert aan de Westerhornseweg.
Typologie
De tekening in het handschrift van A. Schoemaker uit 1730 naar de kaart van Coenders , suggereert een rechthoekig hoofdgebouw met twee bouwlagen en een schilddak, en daarnaast en achter nog twee lagere beuken. Als dat complex een afspiegeling zou zijn van de laat-middeleeuwse verschijningsvorm zou het kunnen passen bij een type moated site.
Etymologie
onbekend
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 17-06-2009
Het vroegere kasteelterrein is niet als zodanig herkenbaar, wel is op de plaats van het kasteel relatieve laagte, het is in gebruik als grasland.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het vroegere kasteelterrein is niet als zodanig herkenbaar, zij het dat de plaats van het kasteel een relatieve laagte vormt.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het totale terrein inclusief de buitenste grachten 150 x 175 meter. Het kasteelterrein binnen de binnenste gracht meet 20 x 20 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1623
Bron: Feith 1911, Kroniek Eppens II, p. 425,650 ; RHC Groninger Archieven, Huisarchief Farmsum, inv.nr. 74 en Huisarchief Menkema, inv.nr. 401.
"In het huwelijkscontract tussen Johan Rengers en Elisabeth Clant werd het huis te Usquert vermeld. "
Vanuit de edele heerd Ludema werd het redgerrecht bediend in 1568 door Jan Arends van de Cruisstee voor "Clant" die in ballingschap verkeerde.Een rechtstreekse vermelding van het huis vinden we in 1623 in het huwelijkscontract van Johan Rengers met Elisabeth Clant : huis, hof, grachten, singels, heerlijkheden en annexen.
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaar is de familie Clant in de 16e eeuw. Door huwelijk komt het goed aan Rengers in 1623 en in 1642 door huwelijk aan Tamminga. In 1694 gaat het bezit na boedelscheiding over aan Evert Lewe, die in 1700 een ruil aangaat met Johan Clant van Aduard. Bij akte van scheiding wordt in 1710 het goed toegewezen aan Berend Coenders van Huizinge. Zijn weduwe biedt in 1742 het huis te koop aan en het huis wordt kort daarna gesloopt.
Bouwgeschiedenis
Op de kaart van Coenders 1678 en de tekening van Schoemaker 1730 zien we een hoogste rechthoekige vleugel rechts met zadeldak en links daarvan een lagere beuk met daarachter weer haaks erop een derde vleugel. Of dit complex vanaf het begin in de late middeleeuwen heeft bestaan weten we niet. Van de bouwgeschiedenis is verder niets bekend. De sloop volgde kort na 1742.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut 1830, Ludema, Uskwerd, sectie D 1, nr. 128 (bewerking Formsma 1973, p. 439).Vergroting van de schetstekening van huis Ludema op de Coenderskaart 1686, aanwezig in Rijksarchief Groningen ( Formsma 1973, p. 438).Tekening 'Luijdema te Uskwert' uit het handschrift van Andries Schoemaker 1730, aanwezig in RHC Groninger Arch. ( Formsma 1973 p.438).
Bronnen
Literatuur
Feith, J.A., 1979, De Ommelander Borgen en haar bewoners, Groningen, p.125. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1973, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen, p. 437-439.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming: (1)
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 17-06-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.