Hemmen, Hof te
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Hemmen, Hof te
Locatie
Adres: Rijksstraatweg 63, Haren.
Haren
Gemeente Haren
Provincie Groningen
Google Earth coördinaten: 53 10 33.70 N, 6 35 26.33 O.Het terrein ligt ten westen van de Rijksstraatweg in de weilanden en ten zuidwesten van het Guyot scholencomplex.
Typologie
De typologie is onbekend.
Etymologie
De naam is afkomstig van de buurtschap Hemmen.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 14-04-2010
Het vroegere kasteelterrein is vlak met droge sloten die goed overeen komen met een deel van de grachten op de kadastrale minuut uit 1828 en de kaart uit 1672. Het is in gebruik als grasland. Het terrein heeft zeer hoge archeologische waarde.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
De oude perceelsgrenzen uit 1828 zijn in het landschap nog aanwijsbaar. Een haakse droge greppel lijkt een restant van de binnenste gracht.
Afmetingen
Op grond van de kadastrale minuut 1828 meet het totale terrein inclusief grachtrestanten ca. 250 x 250 meter. Het kasteeleiland meet ca. 100 x 100 meter. De afmeting van het huis zelf is onbekend.
Oudste vermelding
Datum: 3 mei 1394
Bron: Overstichtse en Overijsselse leenprotocollen [1379-1805]
In 1394 wordt 'Den Hof to Hempte, gheleghen in de kersspel van Haren'genoemd in de leenprotocollen van Overijssel.
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende bewoner van 'Den Hof tot Emme' was de leenman Rolof Polleman of Roelf Polman in 1394. In 1406 was dat Herman Polman van 'Den Hoff tot Hemmen'. Daarna bleef de familie Polman eigenaar tot 1605. In dat jaar werd Adolph van Limborch Frederixen eigenaar na de dood van zijn oom Symon Polman. In het jaar 1618 trad Reiner Alberda in de rechten van Symon Polman. In 1627 kwam Philips van Limborgh in bezit van het leengoed. In 1631 Anna Alberda tot Hemmen met als hulder (plaatsvervanger) Johan Henricx.In 1631 Hillebrant Gruis benevens Christina Uffkens, weduwe Alberda. In 1645 Joanna Uffkens na de dood van haar zuster Christina met hulder Lubbert Ulger. In 1649 Eggo Phebens en zijn vrouw Joanna Cnols na opdracht van Joanna Uffkens. In 1657 overleed Joanna Cnols en verkreeg Peter Eijsinge, burgemeester van Groningen, het goed. Daarna was er een reeks steeds wisselende eigenaren tot in 1780 Frederik Sibinga door koop eigenaar werd. De laatste bezitter was Mr. Adriaan Sibinga de oudste zoon van Frederik in 1795.
Historische betekenis
In het rampjaar 1672 hebben de bisschoppen van Keulen en Münster verbleven op het Hof te Hemmen, tijdens het beleg van de stad Groningen.
Bouwgeschiedenis
In de 14e eeuw is een omgracht weerbaar huis gebouwd dat leenplichtig was aan de bisschop van Utrecht. De provincie Overijssel heeft dat recht uitgeoefend tot de afschaffing in 1798. Van de bouwgeschiedenis is niets bekend, maar de 'Caerte' uit 1672 laat een dubbel omgracht huis zien, kennelijk aanzienlijk genoeg om twee bisschoppen onder te brengen. Het lijkt op de kaart een huis met L-vormige plattegrond en twee schathuizen op het voorterrein. In 1805 werd het gesloopt en van der Aa beschrijft het als 'deze kleine burg, van drie zijden uit het water opgetrokken'. In 1841 is door jonker Joost Quintius een buitenplaats aangelegd 400 meter noordoostwaarts (Harenberg 1978, afb. 56) met de naam 'Huis te Hemmen'.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut 1828, Haren, Gron., sectie K, blad 02, perceel 210.Detail Hemmen op de 'Caerte van de belegeringe en opbrekinge des bisschoppen Colln en Munster voor de stad Groningen 9-16 aug. 1672', RHC Gron.Arch., Gedrukte kaarten nr.90 (Brood, 2010, p. 127).Harenberg, J., 1978, Nederlandse Kastelen in oude ansichten, dl. 2, afb. 56.Foto aanzicht Huis te Hemmen 1984, aanwezig in Documentatie NKS, map Hemmen te Haren Gr.
Bronnen
Literatuur
Aa, H.J.van der, 1844, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, dl.5, Gorinchem, p. 429.Brood, B., 1998, 'De verpachting van de Hof te Hemmen als casus' in: D.E.H. de Boer e.a., Het Noorden in het midden, Assen, p. 126-136.Eijken, E.D., 2010, Repertorium op de Overstichtse en Overijsselse leenprotocollen 1397- 1805, nr.1853, Goorecht en Selwerd/ buurschap Haren.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming: (1)
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 14-04-2010
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Beschrijving mon.nr. 5448.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.