Object
Gockinga, Zuidbroek

Locatie
Adres: Uiterburen 19, Zuidbroek
Zuidbroek
Gemeente Menterwolde
Provincie Groningen

Google Earth coördinaten: 53 10 28.24 N, 6 52 25.48 O.Het terrein ligt 100 meter ten westen van de weg naar Noordbroek , achter de bebouwing aan die weg.

Typologie

De opgegraven fundamenten en de waarschijnlijkheid van een gracht, wijzen sterk in de richting van het type woontoren.

Etymologie
De naam is afkomstig van het geslacht Gockinga.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 10-06-2010

Het terrein van het steenhuis is gemarkeerd door een ronde greppel en heeft hoge archeologische waarde.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het terrein van het vroegere kasteel is gemarkeerd met een ronde greppel en bevat funderingsfragmenten uit de 14e eeuw.

Afmetingen
Op grond van de opgegraven fundamenten is de afmeting van het kasteel buitenwerks 8.50 x 11.40 meter. De muren waren 1.62 meter breed op maaiveldniveau. Op grond van een gegraven sleuf werd een profiel ontdekt, die kan passen bij een vroegere gracht.

Oudste vermelding
Datum: 23-04-1401
Bron: Kroniek Eggeric Beninga (Mathaeus 1738, p. 169)

"Elke Gokinghe huys wurpen se alle beede umme und vornichten se in den grund"

In 1401 werd het huis van Elke Gockinga door de Groningers belegerd en verwoest.

Bezitsgeschiedenis
In de late Middeleeuwen was het geslacht Gockinga eigenaar. In 1401 werd het huis reeds door de Groningers verwoest.

Bouwgeschiedenis
In de 14e eeuw is een omgrachte woontoren gebouwd, deze werd door de Groningers in 1401 verwoest. In 1955 stootte men ter plaatse bij het graven van gaten voor stiepen voor de bouw van een kapschuur, op oud muurwerk. Blijkens de opgraving direct daarna heeft er een omgrachte woontoren bestaan, die in de 14e eeuw werd gebouwd. Het fundament was op enkele plaatsen onderbroken. De westelijke muur is waarschijnlijk omgehaald blijkens de helling van 30° van het fundament naar buiten. Daar lag altijd veel puin en men dacht dat het huis daar gestaan had. Vanwege de beperking van het onderzoek door bouwwerkzaamheden is vanaf de zuidwesthoek van het huis een sleuf gegraven van 10 meter lengte en 2.5 meter diepte naar het zuiden, waarbij een profiel werd gevonden dat past bij een gracht: een gedeeltelijk met blauwzwart materiaal opgevulde insnijding in de geelzandige ondergrond. De grachtdiepte bedroeg ca. 2.5 meter. De kloosterstenen in de muurbekleding hebben een afmeting van 32 x 15 x 9 meter. Geglazuurde scherven werden gedateerd tussen 1400-1450.

Afbeeldingen
Tekeningen van de plattegrond van het steenhuis, aanzicht noordmuur, omgestoten fragment westmuur, situatie op plattegrond locale percelen en situatie sleuf en profiel grachtinsnijding (Antonides 1957, afb. XIV-XV tegenover p. 165).

Literatuur
Antonides, H. en W.van Zeist, 1957, 'Een laat-middeleeuwse woontoren bij Zuidbroek' , in :Groningse Volksalmanak, p. 165-167.Matthaeus, A., 1738, 'Chronyk of Historie van Oost-Friesland van Eggeric Beninga', Veteris Aevi Analecta, deel IV, p. 169.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:  (1)

Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 10-06-2010

Archeologisch onderzoek RCE
Beschrijving mon. nr.: 6921, waarnemingsnr. 18.217.