Asinga
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Asinga
Locatie
Adres: Borgweg, Ulrum
Ulrum
Gemeente de Marne
Provincie Groningen
Google Earth coördinaten: 53 21 23.63 N, 6 20 06.37 O.Het vroegere borgterrein ligt ten zuidoosten in de bebouwde kom van Ulrum aan de Borgweg.
Typologie
Op de afbeeldingen van de kaarten van Coenders (1678), Rademaker (1725) en Beckeringh (1781) zien we een U-vormig gebouw. Het element hoogste hoofdgebouw zou goed kunnen passen bij een type woontoren.
Etymologie
De naam is afgeleid van het oudst bekende bewonersgeslacht Asinga.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 28-05-2009
Het vroegere kasteelterrein is geëgaliseerd, een relatieve laagte is een relict van de borgstee. Het hele borgterrein, de borgstee en de oprijlaan worden gemarkeerd door paden, hagen en boomsingels als onderdeel van een park. Zelfs de U-vormige plattegrond van de huis is vormgegeven. Het terrein is aan de rand in het noorden en oosten overbouwd met woonhuizen en centraal staat een groot openbaar gebouw.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Het terrein is geheel geëgaliseerd, een relatieve laagte geeft de plaats van het vroegere kasteelterrein aan.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het totale terrein inclusief buitenste grachten 150 x250 meter. Het kasteelterrein meet binnen de gracht 25 x30 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1426
Bron: RHC Gron. Arch., Register Feith, 1426 nr. 9
In 1426 werd door een vertegenwoordiger van de bisschop van Münster een schenking goedgekeurd, door het echtpaar Abel Asinga en Bauwe Heemstra gedaan. De voorouders van Abel, de Asingamannen hadden een prebende gesticht voor het Maria-altaar van de kerk te Ulrum. De collatie van deze prebende zou blijven aan de bezitters van de Asingaheerd, niet alleen heerd maar ook 'castrum' genoemd.
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaar is de familie Asinga gedurende de 15e eeuw, maar waarschijnlijk ook al in de 14e eeuw. Na verkoop in 1504 komt er een reeks wisselende eigenaren: Hillebrandes (1504), Lewens (1516), Lewe (1520). De familie Lewe laat in 1659 het oude gebouw vervangen door een nieuwe woning. Dan in komt in 1685 door vererving het goed aan het geslacht van In- en Kniphuizen. In 1809 wordt de borg met bijgebouwen voor afbraak verkocht.
Bouwgeschiedenis
In de 15e eeuw en waarschijnlijk eerder in de 14e eeuw is een rechthoekig steenhuis gebouwd door de Asinga's. In 1659 wordt het oude huis vervangen en waarschijnlijk ook fors uitgebreid door Abel Coenders Lewe, gezien de afbeelding op de Coenderskaart in 1686. Daarbij wordt een U-vormige plattegrond bereikt door aanbouw van twee lagere vleugels. In 1809 volgt de sloop.
Afbeeldingen
Kaart van het borgterrein 1760, aanwezig in RHC Gron. Arch., cat. getekende kaarten, nr. 479 (Formsma 1987, p. 430).Kadastrale minuut uit 1830, Asinga, Ulrum, sectie D 1, nr.55 (bewerking Formsma 1987, p. 429).Gravure in de marge van de Coenderskaart 1686 'Asinga tot Ulrum', aanwezig in RHC Gron. Arch., (Formsma 1987, p. 430).Pen en penseeltekening van A. Rademaker 1725 ''t huis Asinga te Ulrum' (Beelaerts van Blokland, 2005, p. 105).Voorstudie voor de kaart van Beckeringh 1769 'Asinga tot Ulrum', in bezit mevr. J. Sandberg-Dorhout Mees te Wassenaar (Formsma 1987, p. 431). Tekening 'vooraanzicht borg' van J. Bulthuis einde 18e eeuw, in Groninger Museum (foto Boonstra) (Formsma 1987, p. 431).Idem tekening Bulthuis, 'gezicht op Ulrum vanuit de borg' (Formsma 1987, p.431).
Bronnen
Literatuur
Beelaerts van Blokland, W. en Ch. Dumas, 2005, De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Zwolle/Wijk bij Duurstede, p. 105. Feith, J.A., (1906)1979, De Ommelander borgen en haar bewoners, Groningen, p. 75. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De Ommelander borgen en steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 427-433. Vinhuizen, Jb., 1921, 'Asinga te Ulrum', Maandblad Groningen, p. 42-52.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 28-05-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.