Oude Huys / Antiqua Domus
BASISREGISTRATIE [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Oude Huys / Antiqua Domus
Locatie
Adres: Oude Huys, ong.
Helmond
Gemeente Helmond
Provincie Noord-Brabant
Het Oude Huys lag ten westen van de Zuid-Willemsvaart in Helmond, 275 meter ten zuidwesten van het kasteel van Helmond (direct ten oosten hiervan zijn de fundamenten gevonden van een ronde stenen toren, zie: Den Borch / Nova Domus).
Typologie
Opgravingen hebben aangetoond dat er in ieder geval sprake was van een toren, gebouwd van hout.
Etymologie
Mogelijk is de naam pas ontstaan nadat er een nieuw kasteel werd gebouwd. Mits de ronde fundamenten ten oosten van dit object een woontoren betrof en niet een torenmolen, dan had daar de benaming 'Nova Domus' betrekking op. De zinsnede 'de antiqua domo cum suis attinentijs ex parte altarum' had dan betrekking op het Oude Huys.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 19-12-2011
Huidige functie:
Het kasteel bestaat niet meer. De sporen vanhet middeleeuwse kasteel uit hout zijn nu overbouwd. Op de locatie liggen een park en een weg.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Er is in het landschap geen middeleeuwse bebouwing meer zichtbaar. In 1981 werd bij de archeologische opgraving de paalsporen blootgelegd van zowel de eerste als tweede fase van de toren. De eerste bevatte een brandlaag wat er op duidde dat rond 1250 de eerste verschijning van de toren grotendeels vernietigd werd en vervolgens herbouwd en vergroot (van Hooydonk 1993). De paalsporen bevinden zich nog onder de grond. het terrein is vlak, maar gedeeltelijk straat en gedeeltelijk parkaanleg. Het terrein komt niet voor op de AMK
Afmetingen
Het eiland waarop het huis stond mat 40 x 40 m; de voorpoort betrok een grondoppervlak van 3 x 3 m; de donjon besloeg een vloeroppervlak van 5,5 x 4 m; en de zaal mat 6,5 x 7,5 m [Van der Wielen].
Oudste vermelding
Datum: 12-03-1179
Bron: Oorkonde
"'curtis de Helmont'"
'curtis de Helmont cum suis pertinentiis' [Van der Wielen].
Bezitsgeschiedenis
In 1155 werd er een domein te Helmond door een zekere Stephanus aan de abdij geschonken. In de eerste helft van de dertiende eeuw was het huis in handen van ex-keizerin Maria van Brabant. Na haar dood kwam het huis weer aan de hertog van Brabant. Deze beleende het huis aan Jan van Herlaer. Diens opvolger werd Lodewijk van Berlaer [Van der Wielen].
Bouwgeschiedenis
Het huis werd waarschijnlijk in de twaalfde eeuw gebouwd en was voornamelijk van hout. Rond 1250 brandde het huis af, maar werd waarschijnlijk vrij snel daarna weer herbouwd. Rond 1400 werd het gebouw waarschijnlijk afgebroken [Van der Wielen].
Afbeeldingen
- Niets te zien op kadastrale minuut- Google Earth foto, 2011, locatie Oude Huys en den Borch (Nova Domus) te Helmond (Documentatiencentrum NKS, digitale documentatie).
Bronnen
N.v.t.
Literatuur
- Arts, N., 2001, 'Het 'Oude Huys' de archeologie van het eerste kasteel van Helmond, circa 1175-1375', in: De Kastelen van Helmond, Utrecht, 22-75.- Boven, M.M.A. van, 1982, Kastelen in Brabant. ‘Van Burcht tot Landhuis’, ’s-Hertogenbosch, 11.- Hooydonk, J.H. van, 1993, 'd'Oude Huys' en 'Den Borch' te Helmond", Het Brabants Kasteel, jaargang 16, 45-48.
Documentatie
N.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 02-03-2004 / 12-10-2011
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
1981 opgraving door heemkundekring Helmond-Peelland.
Geomorfologische codering
B, Bebouwing
Bodemkundige codering
|h Bebouwing
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.