Herlaer, Oud / Oud-Herlaar

BASISREGISTRATIE [?]

Object
Herlaer, Oud / Oud-Herlaar

Locatie
Adres: Oud Herlaer 1, 5271TT
Sint-Michielsgestel
Gemeente St. Michielsgestel
Provincie Noord-Brabant

Oud Herlaer lag ten noordoosten van Vught, aan de noordzijde van de Dommel, 180 meter ten zuiden van het kruispunt: Sterrenbos, Koestraat, Oud Herlaer, Dooibroek.

Typologie

Etymologie

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 18-07-2011

Huidige functie:

Het middeleeuwse kasteel bestaat niet meer. Op de resten van dit huis is een boerderij gebouwd. Bij het boederijcomplex ligt nog de oorspronkelijke 14-eeuwse kasteelomgrachting.

Bescherming gebouw
Status: ((huidige bebouwing op middeleeuwse fundamenten))

Monumentnummer: 526773
ODB Beschrijving (www.kich.nl):'Omschrijving onderdeel 1: Langgevelboerderij Inleiding LANGGEVELBOERDERIJ OP RESTANTEN VAN KASTEEL HERLAER, daterend van XIV-XIXB. De boerderij is opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele stijl en ligt met bijgebouwen in U-vorm op een verhoging in de weilanden, omzoomd door 6 forse linden. Sporen van een gracht. Omschrijving De eenlaagse langgevelboerderij, oorspronkelijk met dwarsdeel op nagenoeg rechthoekige plattegrond, is boven een grijs geschilderde plint opgetrokken uit witgeschilderde handvormbaksteen in kruisverband. In de fundamenten zijn kloostermoppen verwerkt. Het rieten schilddak heeft stroken van gesmoorde Hollandse golfpannen. Op de scheiding van woon- en bedrijfsgedeelte een gemetselde schoorsteen op de nok. Nokvorsten. Grote verscheidenheid aan ca. XXm vernieuwde, onregelmatig geplaatste vensters. De oorspronkelijke woning, ongeveer in het midden gelegen, heeft een centrale deur met bovenlicht en aan weerszijden vensters met strekken en luiken. Geheel rechts is in de voormalige korenschuur een tweede woning ingericht. Hier twee ijzeren stalramen en twee nieuwe vensters. Geheel links bevindt zich de schuur met hooizolder. Hierin twee deuren en enkele ijzeren stalramen, lange staafankers met twee stroppen. Uiterst links het bouwspoor van de dichtgezette, oorspronkelijk segmentboogvormige deeldeuren. In de korte gevel links een deur, aan weerszijden een zesdelig ijzeren stalraam. Op de hooizolder een laadluik. Staafankers en rechts een X-vormig anker. Aan de achtergevel ter plaatse van de schuur twee segmentboogvormige zesdelige betonnen stalramen, lange staafankers. Onder de dakrand in grijze verf de tekst OUT-HERLAER. Verder ter plaatse van de woningen zes grote vensters. Vier lage steunberen stutten het golvende muurwerk. In de rechter kopgevel een nieuw venster (XXc). Doorlopende fundamenten met muur naar stalgebouw. Binnen zijn eiken moerbalken in de muren opgelegd. Daarop staan zeven eiken driehoeksspantjukken met schoren en twee spruitbalken, gehakte telmerken I-VII. Waardering De langgevelboerderij uit XIXB op restanten van het kasteel Herlaer uit XIV e.v. is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een langgevelboerderij die voortgekomen is uit een kasteel en daar ook in naam aan herinnert. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van het interieur. Het pand heeft bouwhistorische waarde vanwege de gecompliceerde bouwgeschiedenis. Het is historisch van betekenis als herinnering aan de tijd van het feodalisme. Het pand vormt met de landschappelijke verhoging, de resten van de omgrachting, de bijgebouwen en het hoge geboomte temidden van de weilanden een waardevol landschappelijk en monumentaal ensemble'.

Monumentnummer: 526776
ODB Beschrijving (www.kich.nl): 'Omschrijving onderdeel 2: Koestal Inleiding KOESTAL op onregelmatige langwerpige plattegrond onder zadeldak met dakschild. De koestal is op getrokken in Ambachtelijk-traditionele trant en dateert uit XIV (fundamenten) en XIXd (bovenbouw), waarbij de dakstoel en het bovenste deel van het muurwerk met betonvensters in circa 1950 zijn vernieuwd. De koestal is op de uiterste rand van de terreinverhoging gesitueerd. Omschrijving De boven een grijze plint witgepleisterde of -geverfde koestal ligt rechts van en haaks op de boerderij en is daarmee via een muur die het beloop van de kasteelfundamenten volgt, verbonden. Ook de buitenmuur aan de veldzijde van de koestal volgt het onregelmatige beloop van de kasteelmuren en is voor wat de benedenste gedeelten betreft uit kloostermoppen opgetrokken. Het stalgebouw heeft een afgeplat zadeldak met dakschild en is gedekt met rode en gesmoorde Hollandse golfpannen. Aan de hofzijde bevinden zich uiterst rechts een getoogde deuropening met driedelig bovenlicht in lunetvorm en verder vier staldeuren. Staafankers. Aan de achterzijde (veldzijde) drie gedeelde betonvensters. De korte gevels zijn blind. Binnen staan op de muurplaat trapeziumvormige spanten uit gezaagd grenen (circa 1950). Waardering De koestal uit XIXd op restanten van het kasteel Herlaer uit XIV e.v. is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een koestal behorend bij een langgevelboerderij die voortgekomen is uit een kasteel en daar ook in naam aan herinnert. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van het interieur. Het pand heeft bouwhistorische waarde vanwege de gecompliceerde bouwgeschiedenis. Het is historisch van betekenis als herinnering aan de tijd van het feodalisme. Het pand vormt met de landschappelijke verhoging, de resten van de omgrachting, de bijbehorende langgevelboerderij, bijgebouwen en het hoge geboomte temidden van de weilanden een waardevol landschappelijk en monumentaal ensemble'.

Monumentnummer: 526777
ODB Beschrijving (www.kich.nl):Omschrijving onderdeel 3: 'Omgrachting Inleiding OMGRACHTING, oorspronkelijk deel uitmakend van het grotendeels verdwenen kasteel Herlaer. De omgrachting dateert in oorsprong uit XIV-XV en wordt gemarkeerd door hoog geboomte. Omschrijving De omgrachting, waarbinnen zich de boerderij Out-Herlaer bevindt, wordt ontsloten door een lange toegangsweg die haaks op de openbare weg door de polder ligt. Ze bestaat uit een onregelmatige cirkelvormige, meestentijds droge gracht, en een laatstelijk in 1999 verhoogde aarden wal. Het geheel ligt vrij in de weilanden, op de wal staat een zestal forse linden. Waardering De omgrachting van het voormalige kasteel Herlaer, in oorsprong daterend uit XIV-XV, is van algemeen belang. Gracht en aarden wal hebben cultuurhistorische waarde als voorbeeld van de omgrachting van een verdwenen kasteel, waarvan muurwerk en naam zijn overgegaan op een langgevelboerderij met bijgebouwen ter plaatse. De resten van de omgrachting hebben bouwhistorische waarde vanwege de gecompliceerde bouwgeschiedenis van het complex. De gracht is historisch van betekenis als herinnering aan de tijd van het feodalisme. De resten van de omgrachting vormen met de landschappelijke verhoging, de langgevelboerderij, de bijgebouwen en het hoge geboomte temidden van de weilanden een waardevol landschappelijk en monumentaal ensemble'.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 03-05-2011

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
2R7, Beekdalbodem met meanderruggen en geulen.

Bodemkundige codering
pZg23, Beekeerdgronden; lemig fijn zand