Object
Relaer

Locatie
Adres: 't Reelaer 1, 8102 PX
Raalte
Gemeente Raalte
Provincie Overijssel

De havezate Relaer lag ten zuiden van Heino, 700 meter ten oosten van de N35, langs de zuidkant van de Raalter wetering.

Typologie

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 22-04-2011

Huidige functie:

Het oorspronkelijke huis bestaat niet meer. Tegenwoordig staat op dezelfde plaats een huis uit 1910-1913, ontworpen door de architect H. Meyerink. Het gaat om een geheel onderkelderd drie lagen tellend blokvormig gebouw, opgetrokken in neo-renaissance stijl uit donkerkleurige steen op een voet van Oberkirchner zandsteen; dorpels, lijsten, banden, kolommen en traptreden zijn in dezelfde natuursteen uitgevoerd; de in het zicht liggende dakvlakken der schilddaken worden gedekt door donkerpaarse leien.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:

Van het middeleeuwse huis zijn bovengronds geen sporen bewaard gebleven. Wellicht zijn er nog resten onder de fundamenten van het huidige huis aanwezig. Op de topografische kaart lijkt het dat er nog gedeelten van de oude gracht als vijvers in het land aanwezig zijn, maar dat kunnen ook resten zijn van de oude, later omgelegde Raalter Wetering zijn. De wetering liep eerst zuidelijk langs het huis, tegenwoordig langs de noordkant.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bouwgeschiedenis
Begin 19e eeuw verbouwd door eigenaar Gabriël Vidal de Saint Germain.Tussen 1910-1913 werd het oude gebouw afgebroken en werd een nieuw huis gebouwd op dezelfde plaats.

Afbeeldingen
Foto omstreeks 1880 (Van der Wyck 1983, p. 182, nr. 168).Gewassen pentekening, 1780 'Reelear', anoniem, Provinciaal Overijssels Museum te Zwolle (Gevers en Mensema 1997, p. 309).Kadastrale minuut, Gemeente Raalte, 1814. Sectie A, blad 2 ontwikkeling, nr. 534, (duidelijk wat voor bron, want deze kaart is niet geheel compleet op watwaswaar.nl) (Gevers en Mensema 1997, p. 314).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Gevers, A.J. en A.J. Mensema, 1997, De havezaten in Salland en hun bewoners, 3e druk (1e druk 1983) Alphen aan den Rijn. p. 307-314.Wyck, H.W.M. van der, 1983, Overijsselsche Buitenplaatsen, Alphen aan den Rijn. van der Wyck, p. 182, nr. 168.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:  (De bescherming geldt het huidige huis uit de 20e eeuw. )

Monumentnummer: 333587
 Letterlijk uit Kich: 'Op landgoed Het Relaer gelegen LANDHUIS van dezelfde naam, gebouwd 1911-1913 door architect H. Meyerink uit Zwolle. Geheel onderkelderd drie lagen tellend blokvormig gebouw, opgetrokken in neo-renaissance stijl uit donkerkleurige steen op een voet van Oberkirchner zandsteen; dorpels, lijsten, banden, kolommen en traptreden zijn in dezelfde natuursteen uitgevoerd; de in het zicht liggende dakvlakken der schilddaken worden gedekt door donkerpaarse leien. De direct in het zicht liggende gevels (voor- en rechterzijgevel) zijn met veel architectonische zorg uitgevoerd. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld met een centrale ingangspartij, welke wordt benadrukt door een natuurstenen trap, die uitkomt op een bordes, dat wordt overhuifd door een op Ionische zuilen rustend balkon met balustrade en hoekvazen; pilasters met bloemguirlandes ondersteunen de door klossen gedragen, geprofileerde daklijst waarop, eveneens gesteund door dergelijke pilasters, een door een rijk bewerkt halfrond fronton bekroond dakhuis rust. Ter weerszijden symmetrisch van de ingangspartij resp. per bouwlaag: een 15-ruitsschuifvenster en een erker met roedenverdeling en gebogen fronton; drie schuifvensters, resp. 15- en 20-ruits en twee dakkapellen met gebogen fronton. Boven de vensters van de verdieping evenals ter weerszijden van de ingang ontlastingsbogen, waaronder verdiepte velden. De vensters van begane grond en verdieping uitgerust met houten persiennes. De rechterzijgevel is eveneens symmetrisch ingedeeld, terwijl ook hier het middengedeelte, dat even terugliggend ligt ingeklemd tussen twee rechthoekige paviljoenachtige bouwblokken, extra wordt benadrukt door een royale natuurstenen trap, die toegang verschaft tot een door een balkon met balustrade overdekt terras; het geheel wordt hier op verdiepinghoogte benadrukt door een driehoekig fronton; vensters, roedeverdeling, kapellen en persiennes als aan de voorzijde. Achter- en zijgevel zijn minder strak en verzorgd van indeling en uitvoering; verschillendsoortige deur- en vensteropeningen. Op het dak hoekschoorstenen en centraal geplaatst open torentje. Inwendig bevat het huis, voor wat betreft begane grond en trappehuis, nog de originele interieur-onderdelen; opvallend is dat de uitvoering en de decoratie van de verschillende ruimten in overeenstemming is met de functie daarvan. De kamers op de verdieping zijn eenvoudiger, maar zeer verzorgd. De grote hall is uitgevoerd in zware hollandse neo-renaissance: eikehouten moer- en kinderbinten; rijk gesneden balksleutels; lambrizeringen in donker gebeitst wagenschot (eiken), uitgerust met vlakke pilasters en een friesje met panelen tussen gesneden maskertjes; gepaneelde eikehouten deuren. Royale centrale bordestrap met gesneden balusters en trappalen bekroond door ionische kapitelen (eikehout). Hiertegenover grote (eikehouten) schouw: boezem met fries van acanthusblad en putti; leeuwen als consoles; het geheel wordt gedragen door een mannelijke en een vrouwelijke figuur ten voeten uit (zandsteen), die vermoedelijk als 17e-eeuws werk kunnen worden beschouwd en mogelijk afkomstig zijn van de 17e-eeuwse voorganger van het huidige huis. De consoles die de boezem dragen zijn vroeg 20e-eeuws en versierd met rolwerk, palmet en ionisch kapiteel. De schouw is betegeld met polychrome tegels met figurale voorstellingen, die mogelijk ook 17e-eeuws zijn. De bibliotheek is uitgerust met een plafond van moer- en kinderbinten met gesneden sleutelstukken en eikehouten open boekenkasten. Schouw met eikehouten boezem, die wordt gedragen door twee ionische zuiltjes (zandsteen) op basementjes. Basementjes en een schacht zijn vermoedelijk 17e-eeuws en mogelijk ook afkomstig uit de 17e-eeuwse voorganger van 't Relaer.Betegeling van mangaankleurige tegels met Bijbelse voorstellingen, eveneens mogelijk 17e-eeuws. De studeerkamer is uitgevoerd met donker gebeitste lambrizeringen, een zware schouw van rozebruin geaderd marmer en een verzorgd stucplafond. Salon en zitkamer zijn uitgevoerd in een luchtiger en lichter stijl en uitgerust met een stucplafond met sierlijke motieven en marmeren schouwen met fantasie-decoraties. De eetkamer is uitgevoerd weer in een laat Hollandse neo-renaissance trant en bezit een plafond van moer- en kinderbinten en gesneden sleutelstukken; de gangbare eikehouten lambrizeringen; een grote schouw met boezem op vrijstaande marmeren zuilen met ionisch kapiteel en een witte betegeling met twee, eind-18e- begin-19e-eeuwse (?) polychrome tegeltableaux. Fraai landhuis van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde'.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 05-01-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
3l5, Dekzandruggen (+/- oud bouwlanddek)

Bodemkundige codering
FKPzG23-iii*, Beekeerdgronden; lemig fijn zand