Zevenbergen
BASISREGISTRATIE [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Zevenbergen
Zevenbergen
Locatie
Adres: Kasteelweg
Zevenbergen
Gemeente Moerdijk
Provincie Noord-Brabant
Het kasteel van Zevenbergen bevond zich in het gebied, begrensd door de huidige Pastoor van Kessellaan, de Neer-hofstraat, de Stationsstraat en de Doelstraat.
Adres: Kasteelweg
Zevenbergen
Gemeente Moerdijk
Provincie Noord-Brabant
Het kasteel van Zevenbergen bevond zich in het gebied, begrensd door de huidige Pastoor van Kessellaan, de Neer-hofstraat, de Stationsstraat en de Doelstraat.
Typologie
...
...
Etymologie
...
...
Huidige situatie
Er is niets meer zichtbaar in het landschap van het voormalige kasteel Zevenbergen.
Er is niets meer zichtbaar in het landschap van het voormalige kasteel Zevenbergen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Er is niets meer zichtbaar in het landschap van het voormalige kasteel Zevenbergen. Bij archeologisch onderzoek zijn wat funderingsresten en bouwpuin aangetroffen. Het AMK terrein is niet beschermd....
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Er is niets meer zichtbaar in het landschap van het voormalige kasteel Zevenbergen. Bij archeologisch onderzoek zijn wat funderingsresten en bouwpuin aangetroffen. Het AMK terrein is niet beschermd....
Afmetingen
...
...
Oudste vermelding
Datum: 1339
Bron: Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345, WI 270
Here Hugheman van Zeven berghen hevet minen here [graaf Willem IV] op ghedragen ende ghegheven toit enen vryen eyghen sijn huys ende sijne hofstede te Zevenberghen mitter uterste grafte ten utersten cante toe ende
mitten weghe die toit den huse behoirt; ende mijn here heeftet him weder verliet toit enen rechten erfliene, ende mijn here heeft belenen hem te gheven ter tymmeringhe te helpe C lb. Hollands.
Datum: 1339
Bron: Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345, WI 270
Here Hugheman van Zeven berghen hevet minen here [graaf Willem IV] op ghedragen ende ghegheven toit enen vryen eyghen sijn huys ende sijne hofstede te Zevenberghen mitter uterste grafte ten utersten cante toe ende
mitten weghe die toit den huse behoirt; ende mijn here heeftet him weder verliet toit enen rechten erfliene, ende mijn here heeft belenen hem te gheven ter tymmeringhe te helpe C lb. Hollands.
Bezitsgeschiedenis
...
...
Historische betekenis
...
...
Bouwgeschiedenis
Het kasteel van Zevenbergen is gebouwd als een vierkant kasteel met op de noord- en oosthoek een vierkante toren. Afgaande op de afbeeldingen stond er langs drie zijden bebouwing en aan de vierde zijde, de zuidwestzijde, een grote vierkante toren. De toegang bevond zich aan de noordoostzijde.
De oudste vermelding van het kasteel dateert uit 1339 en daarin wordt vermeld dat er nog aan het kasteel wordt gebouwd. Met enige voorzichtigheid zou dan aangenomen mogen worden dat het kasteel is gebouwd in het eerste kwart van de 14de eeuw. Deze bouwdatum komt overeen met de aanwezigheid van de arkeltorens op de grote toren die met name in de 14de eeuw worden aangetroffen (Hermans 2016). Het kan ook zijn dat het kasteel ouder is en dat er in 1339 gebouwd gaat worden aan die toren. In de tweede helft van de 14de eeuw worden er meer van dit soort grote torens toegevoegd aan kastelen. Craane en Koopmanschap gaan ervan uit dat de toren in de 16de eeuw is verhoogd, dat lijkt in strijd met het voorkomen en de datering van de arkeltorens.
Het kasteel is rond 1730 gesloopt.
Het kasteel van Zevenbergen is gebouwd als een vierkant kasteel met op de noord- en oosthoek een vierkante toren. Afgaande op de afbeeldingen stond er langs drie zijden bebouwing en aan de vierde zijde, de zuidwestzijde, een grote vierkante toren. De toegang bevond zich aan de noordoostzijde.
De oudste vermelding van het kasteel dateert uit 1339 en daarin wordt vermeld dat er nog aan het kasteel wordt gebouwd. Met enige voorzichtigheid zou dan aangenomen mogen worden dat het kasteel is gebouwd in het eerste kwart van de 14de eeuw. Deze bouwdatum komt overeen met de aanwezigheid van de arkeltorens op de grote toren die met name in de 14de eeuw worden aangetroffen (Hermans 2016). Het kan ook zijn dat het kasteel ouder is en dat er in 1339 gebouwd gaat worden aan die toren. In de tweede helft van de 14de eeuw worden er meer van dit soort grote torens toegevoegd aan kastelen. Craane en Koopmanschap gaan ervan uit dat de toren in de 16de eeuw is verhoogd, dat lijkt in strijd met het voorkomen en de datering van de arkeltorens.
Het kasteel is rond 1730 gesloopt.
Afbeeldingen
- Op de kadastrale minuut (Zevenbergen, sectie K, blad 01) is niets zichtbaar omdat het kasteel rond 1730 is afgebroken.
- Google Earth foto, 2011, locatie kasteel van Zevenbergen (NKS digitale documentatie).
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door Aert Schouman naar Jacob van der Ulft, ca 1730, RKD, 0000185923.
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door Jacob van der Ulft, ca 1730, geveild bij Onno van Segelen op 28-07-2018.
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door anonymus naar Jacob van der Ulft, ca 1730, Brabant Collectie, Z 29.1 / 820.11 (1).
- Tekening van het kasteel vanuit het noordwesten door A. Rademaker ca 1720, RKD, 0000174862.
- Tekening van het kasteel vanuit het noordwesten door A. Rademaker ca 1720, RKD, 0000182594. (er is nog een derde tekening van Rademaker, alleen is niet bekend waar die zich bevindt.)
- Kopie van een tekening van A. de Haen van het kasteel vanuit het westen door A. Schoemaker, Brabant Collectie, Z 29.1 / 72.1(3).
- Stadgezicht van Zevenbergen met geheel rechts het kasteel vanuit het zuiden, A. Rademaker ca 1720 naar CJ Visscher, geveild bij Christies NY op 27-01-2016, lot 40. (het origineel van Visscher is bekend (afgebeeld in een boek), alleen is niet bekend waar zich dat bevindt.)
- Op de kadastrale minuut (Zevenbergen, sectie K, blad 01) is niets zichtbaar omdat het kasteel rond 1730 is afgebroken.
- Google Earth foto, 2011, locatie kasteel van Zevenbergen (NKS digitale documentatie).
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door Aert Schouman naar Jacob van der Ulft, ca 1730, RKD, 0000185923.
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door Jacob van der Ulft, ca 1730, geveild bij Onno van Segelen op 28-07-2018.
- Tekening van het kasteel vanuit het westen door anonymus naar Jacob van der Ulft, ca 1730, Brabant Collectie, Z 29.1 / 820.11 (1).
- Tekening van het kasteel vanuit het noordwesten door A. Rademaker ca 1720, RKD, 0000174862.
- Tekening van het kasteel vanuit het noordwesten door A. Rademaker ca 1720, RKD, 0000182594. (er is nog een derde tekening van Rademaker, alleen is niet bekend waar die zich bevindt.)
- Kopie van een tekening van A. de Haen van het kasteel vanuit het westen door A. Schoemaker, Brabant Collectie, Z 29.1 / 72.1(3).
- Stadgezicht van Zevenbergen met geheel rechts het kasteel vanuit het zuiden, A. Rademaker ca 1720 naar CJ Visscher, geveild bij Christies NY op 27-01-2016, lot 40. (het origineel van Visscher is bekend (afgebeeld in een boek), alleen is niet bekend waar zich dat bevindt.)
Bronnen
N.v.t.
N.v.t.
Literatuur
- Aa, A. J. van der, 1839, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 13, p. 155, 985.
- Craane, M.L., en H.J.L.C. Koopmanschap, 2014, Proefsleuven voor het plangebied Kasteeltuin te Zevenbergen, gemeente Moerdijk, Heerenveen.
- Delahaye, A., 1962, Het kasteel van Zevenbergen, in Jaarverslag 1962 van het Gemeenschappelijk Archivariaat Nassau-Brabant, 6-24. (vrijwel identiek nogmaals gepubliceerd in: A. Delahaye, 1979, De Heren XVII van Nassau Brabant, Zevenbergen, 337-360)
- Delahaye, A., 1968/1969, Heerlijkheid en Heren van Zevenbergen, in Publicaties van het Gemeenschappelijk Archivariaat Nassau-Brabant, dl. 1 (1968), pp. 5-42 & dl. 2 (1969), 3-82.
- Exaltus, R.P., 1997, Gemeente Zevenbergen. Archeologisch onderzoek naar de resten van het voormalige kasteel Zevenbergen, Amsterdam.
- Koopmanschap, H.J.L.C., en T. van Bostelen, 2014, Archeologisch bureauonderzoek Kasteeltuin Zevenbergen, Heerenveen.
- Noordermeer, Th.C.M., 2002, Boedelinventaris kasteel Zevenbergen, Oud Nieuws 22(2002) nr. 3, 36-48.
- Werff, Y.P.W. van der, 1972, Een kabinet van Westbrabantse gezichten. Bevattende de Baronie en het Markiezaat met inbegrip van de voormalig Hollandse plaatsen, Bussum, afb. 82.
- Aa, A. J. van der, 1839, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 13, p. 155, 985.
- Craane, M.L., en H.J.L.C. Koopmanschap, 2014, Proefsleuven voor het plangebied Kasteeltuin te Zevenbergen, gemeente Moerdijk, Heerenveen.
- Delahaye, A., 1962, Het kasteel van Zevenbergen, in Jaarverslag 1962 van het Gemeenschappelijk Archivariaat Nassau-Brabant, 6-24. (vrijwel identiek nogmaals gepubliceerd in: A. Delahaye, 1979, De Heren XVII van Nassau Brabant, Zevenbergen, 337-360)
- Delahaye, A., 1968/1969, Heerlijkheid en Heren van Zevenbergen, in Publicaties van het Gemeenschappelijk Archivariaat Nassau-Brabant, dl. 1 (1968), pp. 5-42 & dl. 2 (1969), 3-82.
- Exaltus, R.P., 1997, Gemeente Zevenbergen. Archeologisch onderzoek naar de resten van het voormalige kasteel Zevenbergen, Amsterdam.
- Koopmanschap, H.J.L.C., en T. van Bostelen, 2014, Archeologisch bureauonderzoek Kasteeltuin Zevenbergen, Heerenveen.
- Noordermeer, Th.C.M., 2002, Boedelinventaris kasteel Zevenbergen, Oud Nieuws 22(2002) nr. 3, 36-48.
- Werff, Y.P.W. van der, 1972, Een kabinet van Westbrabantse gezichten. Bevattende de Baronie en het Markiezaat met inbegrip van de voormalig Hollandse plaatsen, Bussum, afb. 82.
Documentatie
N.v.t.
N.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Status:
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.J.A. Pennartz
Beschrijving gemaakt: 01-12-2008
Auteur: J.J.A. Pennartz
Beschrijving gemaakt: 01-12-2008
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
B, Bebouwing
B, Bebouwing
Bodemkundige codering
|h Bebouwing
|h Bebouwing
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.