Deenenburcht / Denenburcht
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Deenenburcht / Denenburcht
Locatie
Adres: Nijverheidssingel
Breda
Gemeente Breda
Provincie Noord-Brabant
Op een stadsplattegrond van Breda die de situatie rond 1350 weergeeft (zie bijlage) bevindt zich net buiten de stadsmuren, ten zuidwesten van het kasteelterrein, een plek die wordt aangeduid met ‘hier hebben de Deenen gewoont’. Wanneer men deze kaart vergelijkt met de huidige situatie kan de voormalige locatie van de Denenburcht worden bepaald ter hoogte van de hoek van de Nieuwe Prinsenkade en de Nijverheidssingel. Een dergelijke locatiebepaling is uiteraard zeer speculatief, temeer omdat archeologisch onderzoek geen sporen van vroegere bewoning heeft aangetoond.
Typologie
De aanwezigheid van een al dan niet versterkte plek waar ‘de Denen gewoont hebben’ is dermate discutabel, evenals de locatie, dat over een mogelijke typologie alleen speculaties kunnen worden gedaan (zie hiervoor: Bouwgeschiedenis).
Etymologie
Huidige situatie
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Omdat de precieze locatie van het te vermoeden object niet bekend is, kan er niets worden gezegd over de huidige toestand van eventuele middeleeuwse resten.
Afmetingen
Oudste vermelding
Datum:
Bron:
Bezitsgeschiedenis
Bouwgeschiedenis
Problematiek: De aanwezigheid van een al dan niet versterkte plek waar ‘de Denen gewoont hebben’ is dermate discutabel, evenals de locatie, dat over een mogelijke typologie alleen speculaties kunnen worden gedaan. De burcht figureert in de Denensage die als onderdeel geldt van de kruislegende van Breda. De versterking wordt in de 12de eeuw geplaatst omdat volgens de overlevering de Noormannen in die eeuw een versterking te Breda hebben gebouwd. Echter zijn er geen historische gebeurtenissen bekend die de 12de eeuwse aanwezigheid van Noormannen in Breda bevestigen. Desalniettemin werd het kasteel volgens de legende gebouwd op een mooie heuvel (sconen hil) bij de rivier de Mark. Gedacht wordt aan de plek ten zuidwesten van het kasteel van Breda, gezien de stadsplattegrond uit omstreeks 1350. De vermelding in de legende zou in de richting van een motte-kasteel kunnen wijzen. Dit is echter uiterst speculatief, ondermeer omdat er in nabijheid van het huidige kasteel van Breda intensief archeologisch onderzoek heeft plaatsgevonden maar men geen sporen van bewoning uit de 12de of 13de eeuw kon aantonen (zie: W. Hupperetz, 2004). In Breda. Stad van Borderlords en Baronnen bespreekt Leo Nierse (2003) onder het kopje ‘Een spookkasteel’ het mysterie rondom het al dan niet bestaan van het voormalige kasteel de Denenburcht. Omdat er werkelijk niets bekend is over het (te vermoeden) gebouw – dit blijkt zelfs op te gaan voor de datering: Van Goor (1912) spreekt over een periode tussen 840 en 1124 – kan er ook niets met zekerheid worden gezegd over een mogelijke typologie. Liers haalt in zijn werk stadsarcheoloog G. Van den Eynde aan die speculeert dat het gebouw mogelijk een mottekasteel kan zijn geweest, mede omdat het kasteel op een mooie heuvel (sconen hil) werd gebouwd (p. 48). De speculaties zijn niet voldoende onderbouwd om een typologie te kunnen bepalen.
Afbeeldingen
Afbeelding op bijlage I is een gravure van Immink uit 1744 met ‘Breda zoo als die stadt in het jaar 1350 door Jan van Polanen met wallen omringt is. Afbeelding is opgenomen in: Goor, T.E. van, 1744, Beschrijving der stad en lande van Breda, ’s Gravenhage, kaart tussen p. 48 en p. 49 en in: Hupperetz, W., 2004, Het geheugen van een straat. Achthonderd jaar wonen in de Visserstraat te Breda, Utrecht, p. 43.
Bronnen
N.v.t.
Literatuur
Goor, T.E. van, 1744, Beschrijving der stad en lande van Breda, ’s Gravenhage, kaart tussen p. 48 en p. 49.Hupperetz, W., 2004, Het geheugen van een straat. Achthonderd jaar wonen in de Visserstraat te Breda, Utrecht, pp. 34-44.Nierse, L., 2003, Breda. Stad van Borderlords en Baronnen, z.p., p. 47-52.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.J.A. Pennartz
Beschrijving gemaakt: 13-05-2008
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.