Hoogwerf, Huis van
 VOLLEDIG [?]

algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst

Object
Hoogwerf, Huis van
Locatie
Adres: Nieuwe Weg / Stolpweg
Nieuwerkerk
Gemeente Schouwen-Duiveland
Provincie Zeeland

Dekker citeert een achttiende-eeuws archiefstuk waarin het dit object als volgt genoemd wordt: ‘daer den berg in leyd alwaer ’t huys van Hoogwerv op gestaen heeft’ (Dekker 1971, 500). Een afwijkende transcriptie bij Kuipers (Kuipers 1984, pag. 37) luidt: ‘de 15e mate waer de berghe in leyt alwaer T-huys van Hoogwerv op gestaan heeft’. Deze tekst zou slaan op een perceel in het 38ste bevang van Nieuwerkerk, genaamd De Waard. Dit bevang lag ten oosten van de voormalige Stolpweg, in de bedding van het Steenzwaan (de huidige Stolpweg ligt ten oosten van het terrein). Volgens het veldboek van 1619 lag ‘de berg van de Waard’ tussen het water en de weg in het Steenzwaan (Steene Swaane, Steenen Zween). Deze kreek was eeuwenlang beeldbepalend voor het gebied ten noorden van Nieuwerkerk, en dankt zijn naam aan een steenhuis te Nieuwerkerk, aan het uiteinde van de kreek (‘swin’ of ‘sween’ duidt op een natuurlijke stroomgeul of kreek). De stroombeddingen ten westen en oosten van De Waard zijn in de loop van de tijd verland. Ten westen van De Waard liep volgens de veldnamenkaart van 1988 later het Springersvoetpad. De veldnamenkaart en het veldnamenonderzoek geven wel ‘de waard’ resp. ‘de waerd’, maar op de kaart wordt hier geen berglocatie aangegeven. De Waard is op de verkavelingskaart en een RAF-luchtfoto uit 1945 nog goed te herkennen. De luchtfoto toont aan, dat in de delen ten noorden en ten zuiden van De Waard destijds nog water stond. Door de herverkaveling na de Februariramp 1953 is het gebied ingrijpend veranderd.
Typologie

De typologie is toegekend op basis van archivalische en etymologische gegevens. Het is dus niet geheel zeker dat het hier een mottecomplex betreft.
Etymologie
In Walcheren en Zuid-Beveland heten de kasteelbergjes in oude oorkonden ‘werf’, op Schouwen-Duiveland veelal ‘burg’. De aanduiding ‘werf’ komt ook op Schouwen-Duiveland voor, maar dan in meer algemene zin, in overeenstemming met het algemeen Nederlands taalgebruik, voor verhoogde woonplaats (incl. voor kerk, molen, kasteel). In het vijfde bevang van Ouwerkerk lag het ‘Hof van Hoogerwerf’, terwijl ook in Dreischor een ‘hogen werf’ was.
Huidige situatie
Het voormalige ‘Huis van Hoogwerf’ is tot op heden niet exact gelokaliseerd. Gegevens over de huidige situatie kunnen dus niet worden verstrekt.