Burggravensteen

VOLLEDIG [?]

Object
Burggravensteen

Locatie
Adres: Onbekend
Cadzand
Gemeente Sluis
Provincie Zeeland

Het terrein waar archeologische vondsten zijn gedaan die in verband worden gebracht met de Burggravensteen is gelegen ten zuidwesten van Cadzand, ten westen van de Retranchementseweg, ten noorden van de Groeneweg. (Van den Broecke localiseerde het kasteel ten onrechte aan de oostzijde van het voormalige eiland Cadzand, nabij het huidige dorp Nieuwvliet.)

Typologie

Het is niet bekend welke vorm dit object heeft gehad.

Etymologie
Burggravensteen: Stenen gebouw, in eerste instantie van de graaf van Vlaanderen in leen gehouden door de burggraaf van Brugge.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 02-04-2013

Mogelijk zijn er ondergronds nog meer resten aanwezig van de Burggravensteen.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Bovengronds is er niets meer zichtbaar van de Burggravensteen. In de akker was (is?) nog een lichte verhoging zichtbaar, alwaar verschillende archeologische vondsten zijn gedaan zoals scherven, plavuizen en bakstenen. In een geschoonde slootkant is over een lengte van 65 m en op een diepte van ca. 1 m. een puinlaag aangetroffen met baksteen en laat- en post-middeleeuws materiaal.

Afmetingen
Er zijn geen exacte gegevens omtrent de vorm en de afmetingen van dit object. Op basis van luchtfoto's van de provincie Zeeland is vast te stellen dat het terrein incl. grachten ongeveer 75 x 50 meter groot is geweest.

Oudste vermelding
Datum: 1435
Bron: Gottschalk 1983, deel II, 34

"de hofstede metten walle, gheheeten ’s Buerchgraven steen "

Het leenregister van de Burg van Brugge uit 1435 (Stadsarchief Brugge) noemt ‘de hofstede metten walle, gheheeten ’s Buerchgraven steen’ als grafelijk leen (Gottschalk 1983 deel II, 34). Waarschijnlijk dateert deze hofstede echter al uit eerder tijden, getuige de naam Burggravensteen. De burggraven in het Brugse verdwenen al in de vroege 13e eeuw, dus waarschijnlijk is dit huis daarvoor gebouwd. (Gottschalk 1983, deel I, 108-109, 114).

Bezitsgeschiedenis
De Burggravensteen is waarschijnlijk al in de 12e eeuw gebouwd, aangezien het genoemd is naar een burggraaf, en de burggraven in het Brugse al in de vroege 13e eeuw verdwenen waren. Het is echter niet bekend wie het gebouwd heeft of wie het in bezit heeft gehad. In 1435 wordt het vermeld in de leenregister van de Burg van Brugge, wat betekent dat het een leen van de graaf was. Verder is nog bekend dat het in 1794, bij de verwoesting, eigendom was van A.W.C. baronesse d’ Ablaing van Giessenburg (Van den Broecke 1978, 304). Verdere gegevens ontbreken.

Historische betekenis
Waarschijnlijk was dit huis in eerste instantie een hof van de burggraaf van Brugge.

Bouwgeschiedenis
Getuige de naam is dit huis opgetrokken door een burggraaf, waarbij toen gebouwd werd in steen. Wie de bouwheer is geweest en welke vorm dit huis heeft gehad, is niet bekend. In 1435 wordt het een hofstede genoemd, 'metten walle'. Bij archeologisch onderzoek zijn puinresten, scherven, plavuizen en bakstenen aangetroffen, wat erop wijst dat dit terrein inderdaad bewoond is geweest. Op de luchtfoto's die in 1990 door dhr. Semeij van het terrein zijn gemaakt, is zichtbaar dat het terrein omgracht is geweest. Verdere gegevens over de bouwgeschiedenis ontbreken. De resten van het kasteel werden in 1794 verwoest, vermoedelijk door Franse troepen (Van den Broecke 1978, 304).

Afbeeldingen
Er zijn geen afbeeldingen bewaard. In de publicatie van Gottschalk is de ligging van 's Burggravensteen iets ten zuidwesten van Cadzand weergegeven (Gottschalk 1983 deel II, fig. 1, 181). Op deze locatie heeft de heer J. Semeij (vakgroep archeologie Universiteit Gent) in 1990 vanuit een vliegtuigje 9 foto's gemaakt, waarop duidelijk een omgracht terrein zichtbaar is (documentatie: ZAA projectnr. 5151). Dit omgracht terrein is eveneens duidelijk zichtbaar op luchtfoto's op de website van de provincie Zeeland (geoloket).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Broecke, J.P. van den, 1978, Middeleeuwse kastelen van Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden, Delft, 304.- Gottschalk, M.K.E., 1983, Historische geografie van westelijk Zeeuws-Vlaanderen, delen I en II, Dieren (2e druk).- Schute, I. A., 1996, Herinrichtinggebied kust west Zeeuws-Vlaanderen: een archeologische kartering en inventarisatie. RAAP-rapport 152. - Visser, N.J.G. de, 2006, project 'Waardering Terreinen van Archeologische Betekenis voor de Archeologische Monumentenkaart Zeeland', Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg.

Documentatie
Zeeuws Archeologisch Archief van de SCEZ; projectnummer 5151.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan buitengebied gemeente Sluis; vastgesteld 23-06-2011.)
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Hans Jongepier
Beschrijving gemaakt: 03-04-2013

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
Archeologische waarnemingen in slootkant door archeologisch adviesbureau RAAP in 1995 (Schute 1996) (Archiswaarnemingsnummer 402206).

Geomorfologische codering
2M35a, vlakte van getij-afzettingen (hooggelegen)

Bodemkundige codering
Mn82a, kalkrijke poldervaaggronden; klei, profielverloop 2

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.