Object
Torenhoeve / Hof te Vossemeer

Locatie
Adres: Langeweg 3
Oud-Vossemeer
Gemeente Tholen
Provincie Zeeland

De Torenhoeve stond ten zuiden van Oud-Vossemeer, tussen de Oud Vossemeersedijk en de Langeweg in, 750 meter ten oosten van Hoogkamer.

Typologie

De typologie is onbekend, maar er zijn aanwijzingen dat het verdedigbare huis in ieder geval voorzien was van een toren.

Etymologie
Op basis van de naam van de boerderij uit 1577 mag verwacht worden dat we hier met een torenvormige gebouw (woontoren?) hebben te maken. Van den Broecke vermeldt dat in 1577 het gebouw omschreven werd als ''t Hoff met toren' (p. 161), daar komt dan ook de naam vandaan.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 09-11-2010

Huidige functie:

De voormalige kasteelplaats is overbouwd met een boerenbedrijf.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het terrein is vlak en overbouwd. De in 1826 (op de kadastrale minuut) nog zichtbare grachten zijn niet meer waarneembaar in het landschap; deze zijn verdwenen na 1954. Als zich nog resten van het middeleeuwse huis in de bodem bevinden dan onder de boerderij of ter plaatse van de schuren en loodsen, waar zich het hoogste punt van het terrein bevindt. Het terrein is niet beschermd, maar staat wel op de AMK.Niet van toepassing.

Afmetingen
De afmetingen van het middeleeuwse huis zijn onbekend.

Oudste vermelding
Datum: 1577
Bron: Van Broecke 1978, p. 161

In 1577 wordt volgens Van den Broecke het huis omschreven als ''t Hoff met toren'. Van den Broecke noemt echter niet de bron, waar hij uit citeert.

Bezitsgeschiedenis
Over dit object is bijzonder weinig bekend. Volgens Van den Broecke dateert de oudste vermelding van Torenhoeve uit 1577. Het is onduidelijk wie de bouwheer en bezitter van dit object is geweest. Het valt voor de toekomst zeer aan te bevelen meer historisch onderzoek naar dit object te verrichten en dan vooral m.b.t. de onuitgegeven bronnen en de bronnen die Van den Broecke waaruit Van de Broecke heeft geciteerd, maar die hij niet met naam en toenaam heeft opgenomen.

Historische betekenis
Op basis de oudste vermelding uit 1577 ''t Hoff met toren' (Van Broecke 1978, p. 161), en de in 1826 aanwezige gracht mag worden aangenomen dat het hier een boerderij met vrijstaande (woon) toren betreft. Het voorkomen van een toren veronderstelt een datering in de eerste helft 16e eeuw of eerder. Dit object heeft eenzelfde situering als de Hoogkamer en zal wellicht een vergelijkbare ontwikkeling hebben gekend.

Bouwgeschiedenis
De eerste vermelding anno 1577 van ‘’t Hoff’ met o.a. een toren, zoals vermeld bij Van den Broecke, suggereert dat dit omgrachte complex toen al enige tijd moet hebben bestaan als boerderij met een toren en omringd door gracht. De Oud-Vossemeerpolder waarin het object ligt, is in 1411 bedijkt door raadslieden van graaf Willem VI. De enig bekende afbeelding van de Torenhoeve als omgracht kasteel, een 18e-eeuwse tekening van Abraham Rademaker (1676/77-1735) komt niet overeen met de kadastrale minuut uit 1826 en geeft bovendien geen betrouwbare indruk. Het betreft waarschijnlijk een vermeende historische toestand. De toren is afgebroken in 1775/76 (Van den Broecke noemt 1575/1576, maar dit moet als een vergissing worden beschouwd); het puin werd gebruikt voor verharding en versterking van de veerdammen aan de Eendracht. In welke relatie de toren stond met de boerderij is niet bekend. De (restanten van de) gracht is gedempt na 1954. In laatstgenoemd jaar wordt de hofstede nog aangegeven als een geheel omgracht eiland met bebouwing op de gemeentelijke topografische kaart, Oud-Vossemeer, kaart 2. De opstallen zijn vernieuwd resp. herbouwd in 1881, 1896 en 1902, afgezien van latere aanpassingen en toevoegingen. Onder het woonhuis en/of andere opstallen van de huidige boerderij worden restanten van het voormalige huis vermoed.

Afbeeldingen
Gewassen pentekening, 18e eeuw, de Voor en rechterzijde van Vossemeer bij Oud-Vossemeer op Tholen, door A. Rademaker (Beelaerts van Blokland 2006, 339).Kadastrale minuut, 1826, Gemeente Oud-Vossemeer, Zeeland. Sectie F, blad 3, nr. 386-387 (http://watwaswaar.nl/#Ma-Iq-7-ed-1v-1-2HFw-1GgC---HQ, geraadpleegd op 09-11-2010).Google Earth foto, 2010, locatie Torenhoef (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Beelaerts van Blokland, W., Ch Dumas, H. Ronnes, 2006, De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Zwolle/Wijk bij Duurstede, 339, 458.Broecke, J.P. van den, 1978, Middeleeuwse kastelen van Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden, Delft, 161. Geuze, M.A. m.m.v. W. van der Ploeg, 1951, 'Boerderijnamen op Tholen' [1], Zeeuws Tijdschrift 1, 9-13.

Documentatie
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg. Zeeuws Archeologisch Archief.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N.v.t.
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 09-11-2010

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
Juni 2004, beperkt bodem/bureauonderzoek n.a.v. AMK-herwaardering door N. de Visser (Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, afd. Archeologie) i.o.v. prov. Zeeland in het kader van het project ‘Waardering Terreinen van Archeologische Betekenis voor de Archeologische Monumentenkaart Zeeland’. Als gevolg hiervan is de status verhoogd tot Terrein van Archeologische Waarde'.

Geomorfologische codering
2M35, Vlakte van getij-afzettingen.

Bodemkundige codering
Mn15A-VI, Kalkrijke poldervaaggronden; lichte zavel, profielverloop 5.