Blokhuis op de Vaart II
VOLLEDIG [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Blokhuis op de Vaart II
Locatie
Adres: Vreeswijk
Vreeswijk
Gemeente Nieuwegein
Provincie Utrecht
Aan de Utrechtse Vaart bij Vreeswijk. Het is niet uitgesloten dat dit blokhuis werd gebouwd op de plaats van het in 1483 gesloopte Gildenborgh, dat vermoedelijk gelegen was op het zuidelijke sluishoofd van de Oude Sluis van Vreeswijk. Mogelijk is op dezelfde plaats het in 1524 aanwezige Blokhuis op de Vaart III gebouwd.
Typologie
Het betreft hier een blokhuis.
Etymologie
Het blokhuis is genoemd naar zijn locatie aan de Vaartse Rijn. Het gaat hier om een moderne aanduiding.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 16 -11-2009.
Van het Blokhuis is bovengronds niets meer zichtbaar.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het object zou mogelijk in Vreeswijk aan de Lek kunnen hebben gelegen. Op het ogenblik staat hier de Hervormde Kerk en de dorpsbebouwing.
Afmetingen
onbekend
Fysisch-geografische situering
onbekend, mogelijk op de aanwas buiten de Lekdijk
Oudste vermelding
Datum: 1511
Bron: ??
"(Kalveen 1974, 170) "
blokhuis
Bezitsgeschiedenis
Floris van Egmond, heer van IJsselstein raakte in gewapend conflict met de stad Utrecht. Dit conflict is bekend als de IJsselsteinse Oorlog (1510-1511). Op dat moment was er al een Blokhuis op de Vaart. Na vergeefse belegering van Utrecht in januari 1511 trok Floris op naar de Lek naar het Blokhuis op de Vaart dat hij 27 januari 1511 verbrandde. (Kalveen 1974, 170). Een Gelders leger onder leiding van Michiel van Bombergen en Hendrik de Groiff bezette vervolgens het Blokhuis op de Vaart. Vanuit het Blokhuis werd door de Utrechters vervolgens een overval op de Hollandse heerlijkheid Noordeloos uitgevoerd. Begin februari 1511 versterkten de Utrechters het Blokhuis op de Vaart. Vanwege de hulp die Karel van Gelre Utrecht had verleend, eiste deze, toen Utrecht met de Habsburgers in onderhandeling trad, het Blokhuis op de Vaart op. De Habsburgers eisten dat het Blokhuis werd gesloopt. Aangezien het Blokhuis op de Vaart vervolgens voor Karel van Gelre toch minder van betekenis werd, deed hij in augustus 1511 vrijwillig afstand van het Blokhuis en droeg het over aan de Staten van Utrecht. Of het daadwerkelijk werd gesloopt, is niet duidelijk.
Historische betekenis
Het blokhuis speelde een strategische rol in de IJsselsteinse oorlog.
Bouwgeschiedenis
Uit de bronnen is de exacte vorm van het blokhuis niet op te maken. Het lag op enige afstand van de sluis. Het werd in 1511 verbrand maar vervolgens opnieuw versterkt. Het was deels van hout. Uit de literatuur wordt niet duidelijk wanneer het werd gesloopt. Op de kaart uit 1524 wordt het niet afgebeeld, tenzij de bebouwing die aan de westzijde van sluis wordt afgebeeld er deel van uit heeft gemaakt.
Afbeeldingen
- Kaart van het rivierengebied tussen Wageningen en Gorcum, gekleurd, januari 1524, Oestenreichisches Staatsarchiv , Abteilung Haus-, Hof- und Staatsarchive, Belgica D.D. 234-239 (Koeman 1983). - Jacob van Deventer, Plattegrond Vianen en Opde Vaert (Vreeswijk) (Koeman en Visser, Map 1, Zuid Holland, blad Vianen).- Kadastrale minuut, 1819, Gemeente Vreeswijk, Utrecht, Sectie B, blad 2, niets meer op te zien (http://watwaswaar.nl/#VE-TI-7-ed-1v-1-3972-1xvk---2GS, geraadpleegd op 01-07-2010).
Bronnen
N.v.t.
Literatuur
- Kalveen, C.A. van, 1974, Het bestuur van bisschop en Staten in het Nedersticht, Oversticht en Drenthe, 1483-1520, diss Utrecht, p. 186-188.- Koeman, C., 1983, Geschiedenis van de karthografie in Nederland; zes eeuwen land- en zeekaarten en stadsplattegronden, Alphen a/d Rijn.- Koeman,C., en J.C. Visser, 1993, De stadsplattegronden van Jacob van Deventer, Map 1. Zuid Holland, Den Ilp- Alphen a/d Rijn.
Documentatie
N.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: onbekend
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: B. Olde Meierink
Beschrijving gemaakt: 16 november 2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
Geomorfologische codering
B, bebouwing.
Bodemkundige codering
|h, Bebouwing.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.