Object
Hattem / Dikke Tinne

Locatie
Adres: Tinneplein, Hattem
Hattem
Gemeente Hattem
Provincie Gelderland

Het kasteel van Hattem lag in het zuiden van de oude stadskern, het werd later opgenomen in de stadsmuur. Het kasteel heeft ter hoogte van de zuidelijke stadsmuur, aan het Tinneplein, gestaan. De vier hoekpunten geven het terrein aan dat bij Archis wordt aangegeven als 'hoge archeologische waarde'.

Typologie

Etymologie
De burcht werd het kleinste kasteel van Nederland met de dikste muren. De twee grote torens hadden een doorsnede van 21 meter en hun muren waren 7 meter dik. Vandaar dat het kasteel ook wel bekend staat onder de naam 'De Dikke Tinne'.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:

Het kasteel is in 1626 afgebroken en opgenomen in de stadsmuur. In 1778 werden de laatste ruineresten afgebroken. Boven het maaiveld is niets meer te zien van het kasteel. Op het Tinneplein zijn met ronde vlakken van donkere stenen de locatie en omvang van de torens aangegeven.Aan de Adelaarshoek 13 resteert nog een 15e eeuws dienstgebouw dat tot het kasteel behoorde. Dat is een Rijksmonument.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Afbeeldingen
- Kadastrale minuut, 1827, Gemeente Hattem, Gelderland. Sectie E, blad 1, nr. 323 (Tinne Plein) (http://watwaswaar.nl/#eW-eG-7-ed-1v-1-45DM-2hyS---3gx, geraadpleegd op 17-08-2009)- Reconstructie van de Plattegrond, Alleen het gearceerde gedeelte is opgegraven (Janssen, Kylstra-Wielinga en Olde Meierink 1996, p. 66). - Google Earth foto, 2009, Locatie terrein Dikke Tinnem Hattem. (NKS digitale documentatie)

Bronnen
D'Ablaing van Giessenburg, W.J. Baron, 1859, De Ridderschap van Veluwe, of Geschiedenis der Veluwsche jonkers, p. 95 [Lodewijk van Montfoort, Drost van Montfoort. Voert tachtig jaren oud het bevel over het Huis te Hattem...]Nijhoff, Is. A., 1859, Gedenkwaardigheden uit de Geschiedenis van Gelderland, door onuitgegevene oorkonden. Zesde deel (6A), Arnhem, p. 26, nr. 60. [ Hertog Karel stelt Willem van Aaswijn tot drost en ambtman op het slot te Hattem, 4 Maart 1493]ROB jaarverslag 1981, Rijswijk, p. 107.

Literatuur
- NN, 'De Dikke Tinne', 2008, uit: Monumenten: het tijdschrift voor cultureel erfgoed, jrg 29, nr. 7/8 (2008), p. 12-13. - Hoefer, F.A., 1904, 'De vesting Hattem en haar kasteel', Gelre Bydragen en Mededeelingen, Deel 7 [welk jaar? WL], p. 87-135. - Hoefer, F.A., 1927, 'Mededeelingen over de geschiedenis van Hattem i.v.m. een inventarisatie van het kasteel te Hattem uit 1493', Gelre Bydragen en Mededeelingen, Deel 30 (1927), p. 143-171. - Janssen, H.L., J.M.M. Kylstra-Wielinga en B. Olde Meierink, 1996, Duizend jaar kastelen in Nederland. Functie en vorm door de eeuwen heen, Utrecht, p. 64, 66. - Kalkwiek, K.A., 1976, De hertog en zijn burchten, Zaltbommel, p. 130. - Sloet, L.A.J.W. Baron, Des Hertog’s huis te Hattem, in het begin der XVde eeuw [niet meer van bekend].- Steen, E. Van der en A. Scheper, 2003, Opkomst en ondergang ven de Dikke Tinne: de reconstructie van een middeleeuws kasteel in Hattem, IJsselacademie publicaties. [bibliotheek Rijksdienst] - Stenvert e.a., R., 1999, Monumenten in Nederland. Gelderland, Zeist/Zwolle, p. 188, 190.

Documentatie
Verschillende krantenartikelen betreffende De Dikke Tinne in de loop der jaren verzameld (Documentatiecentrum NKS, map 'Kasteel van Hattem').

Bescherming gebouw
Status:

Monumentnummer: 20934
 Aan de Adelaarshoek 13 resteert nog dit 15e eeuws dienstgebouw dat tot het kasteel behoorde. Omschrijving uit Kich: 'Stenen schuur, vermoedelijk overblijfselen van het middeleeuwse kasteel te Hattem. Laat middeleeuws gebouw met zwaar muurwerk, korbelen en tegen de wanden moeten van muurstijlen. Aan een der korte zijden ingekort en van een nieuwe gevel met secundair verwerkte baksteen voorzien. Schilddak met dekking van pannen'.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 18-08-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
Archis geeft geen onderzoeksmeldingen op de locatie van de Dikke Tinne, toch heeft er meerdere malen onderzoek plaatsgevonden.In 1981 is door de ROB middels een opgraving de juiste locatie vastgesteld van de resten van het voormalige kasteel. Hiermee kon vervolgens rekening worden gehouden in de detaillering van het bestemmingsplan [ROB jaarverslag 1981].

Overig onderzoek
In 1894 vond het eerste archeologische onderzoek plaats, F.A. Hoefner deed opgravingen [zie Gelre bydragen en mededeelingen 1904 en 1927]. In 1989 vond de laatste opgraving plaats door de Vereniging Heemkunde Hattem. Hierna werd een gedeelte van het terrein met passende woningbouw en een ondergrondse parkeergarage gebouwd en enige muurresten van de burcht werden weer zichtbaar gemaakt door deze bovengronds op te metselen of ze zijn geaccentueerd in de bestrating (Monumenten 7/8(2008), p. 12-13).

Geomorfologische codering
B, Bebouwing.

Bodemkundige codering
lh, Bebouwing.