Schalkwijk I
VOLLEDIG [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Schalkwijk I
Locatie
Adres: onbekend
Schalkwijk
Gemeente Houten
Provincie Utrecht
Schalkwijk I moet gelegen hebben ten westen van het dorp Schalkwijk. Het perceel waarop het kasteelterrein gelegen moet hebben, heeft gelegen ten zuiden van de Lagedijk en ten oosten van de Kloostergaarde en het Molenpad. Het Molenpad zou de wetering geweest kunnen zijn. Een nadere plaatsbepaling van het kasteel is helaas niet aan te geven.
Typologie
Het is onduidelijk wel type kasteel Schalkwijk I geweest is.
Etymologie
De naam van het kasteel is afgeleid van de naam van het dorp Schalkwijk.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 9-6-2009
Aangezien wij vrijwel niets weten over de exacte ligging van het voormalige kasteel Schalkwijk I, is het onmogelijk uitspraken te doen over de huidige situatie van de kasteelplaats of over de aanwezigheid van archeologische resten.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Over de huidige toestand van het middeleeuwse huis Schalkwijk I is niets bekend. Het huis is verdwenen en aangezien de exacte ligging onbekend is, is het onmogelijk na te gaan of er archeologische resten van het kasteel bewaard zijn gebleven. Gezien de huidige bebouwing op het perceel wordt die kans door de redactie echter klein geacht.
Afmetingen
onbekend
Fysisch-geografische situering
onbekend
Oudste vermelding
Datum: 1250, 14-09
Bron: OSU III, nr. 1215.
"proprietatem castri mei in Scalckwik"
In 1250 bericht Arnold van Schalkwijk graaf Otto van Gelre dat hij 'propietatem castri mei in Scalckwik' ('het bezit van mijn kasteel in Schalkwijk') met acht morgen land heeft overgedragen aan Gozewijn van Rossum, ten behoeve van de graaf. Het is echter niet geheel duidelijk of deze belening betrekking heeft op het eerste of het tweede huis Schalkwijk.
Bezitsgeschiedenis
Kasteel Schalkwijk is waarschijnlijk gebouwd door een lid van de familie Van Schalkwijk. Dit geslacht komt al in de twaalfde eeuw in de bronnen voor. Pas in 1250 is er voor het eerst sprake van een kasteel Schalkwijk, waarbij het echter niet duidelijk is of het hierbij gaat om Schalkwijk I of Schalkwijk II. In 1304 wordt een kasteel Schalkwijk tot de grond toe afgebroken door Jan van Culemborg in een conflict met Hendrik en Bartold van Schalkwijk. Deze broers zijn in de bezitsgeschiedenis van Schalkwijk II onbekend. Vermoedelijk heeft de genoemde vermelding dan ook betrekking op Schalkwijk I, dat kennelijk nog steeds in handen was van een tak van de familie Schalkwijk. In 1445 wordt Johan van Culemborg beleend met de 'oude hofstede van Schalkwijk, waar het huis Schalkwijk op stond met 24 morgen strekkende van de Schalkwijker Wetering tot de Lek en Honswijker Wetering boven aan Willem Doys en beneden aan de Nieuwe Wetering.' Het huis was toen dus verdwenen.Voor Schalkwijk I beschikken wij verder niet over nadere gegevens betreffende de bezitsgeschiedenis.
Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding van een kasteel Schalkwijk, I of II, dateert uit 1250. Of deze oudste vermelding inderdaad op Schalkwijk I slaat is de vraag, evenals de vorm van dit kasteel. In 1304 wordt een kasteel Schalkwijk tot de grond toe afgebroken door Jan van Culemborg in een conflict met Hendrik en Bartold van Schalkwijk. Deze broers zijn in de bezitsgeschiedenis van Schalkwijk II onbekend. Vermoedelijk heeft de genoemde verwoesting dan ook betrekking op Schalkwijk I. Deze lokatiebeschrijving duidt erop dat dit kasteel, Schalkwijk I, verder ten westen van het dorp lag dan het latere kasteel Schalkwijk II. Van de bouwgeschiedenis van kasteel Schalkwijk I zijn helaas vooralsnog geen nadere gegevens bekend.
Bronnen
RR III, nr. 1215.
Literatuur
Abelmann, L.J., Het huis te Schalkwijk en zijn bezitters, in: Maandblad Oud-Utrecht 26(1953), 9-11.Heijmink Liesert, D.M. en L.M.J. de Keijzer, 1968, Ridderhofstad 'Schalkwijk', in: Tussen Rijn en Lek 2 (1968), 2-5.Wttewaal, O., J. Smits, B. Olde Meierink en E. de Ligt, 'Schalkwijk', in: Olde Meierink, B., e.a. (red.), Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 405-409.
Documentatie
n.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: onbekend
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: W. Landewé
Beschrijving gemaakt: 9-6-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
n.v.t.
Geomorfologische codering
onbekend
Bodemkundige codering
onbekend
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.