Object
Berg aan de Heuvelsweg te Zierikzee

Locatie
Adres: Heuvelsweg, ong.
Zierikzee
Gemeente Schouwen-Duiveland
Provincie Zeeland

Deze berg was een van de twee resterende bergjes op Schouwen-Duiveland. Deze was gelegen in het Poortambacht, Janissebevang. Fokker (1909) situeerde hem abusievelijk in de hoek van de Oudeweg (nu Heuvelsweg) en het voormalige Pennemesweegje; De Man (1897) en Hattinga (kaart ca. 1750) situeren hem in de hoek van de Oudeweg en het voormalige Janissewekken.

Typologie

Motte. Dit blijkt ook uit de oude veldnaam dat het element 'burg' bevat (Kuipers 1984).

Etymologie
In de volksmond heette deze berg wel de 'eerste berg': de eerste die men tegenkwam wanneer men vanuit Zierikzee de polder Schouwen inging. Deze naam is al te vinden in een archiefstuk uit 1757 (aant. transportregisters Zierikzee; vermeld in Kuipers 1984, 36).

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 14-02-2008

Op de plaats van het kasteel ligt nu grasland met een poel die waarschijnlijk een restant is van de voormalige gracht. .

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van de motte rest nog een met gras begroeid bergje met aan de voet een poel. Deze poel is waarschijnlijk een restant van de gracht. Bij een veldcontrole in 2004 zijn in de poel, aan de noordoostelijke voet van de motte, nog resten van een stenen structuur gezien. Mogelijk is dit een restant van het middeleeuwse huis.

Afmetingen
De afmetingen van de motte zijn niet bekend. De oppervlakte van het beschermde terrein bedraagt 4853m2.

Oudste vermelding
Datum: Onbekend
Bron: Onbekend

"Onbekend."

Voor zover bekend wordt dit object niet genoemd in de middeleeuwse bronnen.

Bezitsgeschiedenis
De bezitsgeschiedenis van dit object is niet bekend.

Bouwgeschiedenis
Er zijn geen gegevens over de bouwgeschiedenis van dit object. Wat nog rest, is de berg, die na de Februariramp 1953 met ca. 50 cm verhoogd is om de beschadigingen door de golfslag onder de top te herstellen. Hij bleef gespaard voor de drastische herverkaveling van Schouwen-Duiveland in ca. 1957/58 wegens zijn archeologische en landschappelijke waarde, ofschoon het slechts een restant (ca. 3 m hoog) betrof van een oorspronkelijk veel hogere berg. Wel verdwenen toen de gebogen perceelgrenzen. Bij veldcontroles in 1970 en 1980 is vastgesteld dat het talud plaatselijk beschadigd is. In 2004 is vastgesteld dat aan de rand van de poel (aan de noordoostelijke voet van de berg), die waarschijnlijk een deel van de voormalige gracht is, de resten van een stenen structuur blootlagen.

Afbeeldingen
- ROB, foto nr. 8234 (2005): 10-14, 16.- Luchtfoto ca. 1944/45 in archief Stiboka, Wageningen (nr. B21 in Kuipers 1984).- RACM, Luchtfotografie Aerophoto Eelde, 21 april 2005, nr. 028884-6.- Stichting Cultureel Erfgoed, ZAA-beeldbank: zierikzee vliedberg heuvelsweg foto hmdd.jpg (opname 10.02.2008, foto H.M.D. Dekker).- Kadastrale minuut, 1811-1832, Zierikzee, Zeeland. Sectie D, blad 3, nabij 422 (http://watwaswaar.nl/#Js-Lg-7-ed-1v-1-1zt2-1SF6---3uC, geraadpleegd op 17-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Zierikzee I (motte Heuvelsweg) (NKS digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Besteman, Jan C., 1981, 'Mottes in the Netherlands. A provisional survey and inventory', in: Liber Castellorum, 40 variaties op het thema kasteel, Zutphen, nr. 119.- Blikman-Ruiterkamp, Betty, 2001, 'Vliedberg herinnert aan gevoel van onveiligheid', Provinciale Zeeuwse Courant 7 november.- Bos, Kees, en Bas Oele, 1986, Vliedbergen. Tekens van tijd in het Zeeuwse landschap, Middelburg, cat. nr. 2.- Fokker, A.J.F., 1909, Schouwen vóór 1600, Zierikzee, 247, nr. 19.- Van Heeringen, R.M. e.a., Monumenten van aarde. Beeldcatalogus van de Zeeuwse bergjes, Koudekerke 2007, 62-65 (cat. no. 2).- Kuipers, S.F., 1984, 'Bergen en burgen op Schouwen-Duiveland', Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland), 5-38, nr. 37.- Man, J.C. de, 1897, 'De vluchtbergen in Schouwen, de Bevelanden en Tholen', Archief Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1-142, no. 22.

Documentatie
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg. Zeeuws Archeologisch Archief, doss. 42HN-2.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:  (ODB 46192)

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.B. Kuipers
Beschrijving gemaakt: 14-02-2008

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
Veldcontrole J.A. Trimpe Burger, 27 februari 1970; veldcontrole R.J.H. Klok, 25 maart 1980; precisie-waterpassing 17 juli 2006.

Overig onderzoek
Veldcontrole AMR op 17 februari 2004 door Archeologische Monumentenwacht (AMW), F.E. Rijpma.

Geomorfologische codering
VKW

Bodemkundige codering
-