Object
Westenschouwen

Locatie
Adres: Westerse Weg 7
Westenschouwen
Gemeente Schouwen-Duiveland
Provincie Zeeland

Het terrein van de afgegraven vliedberg (kasteelberg met mogelijke voorburcht) is gelegen direct aan de (oude) Westerseweg.

Typologie

Bij Westenschouwen ging het om een motte. De typologie is gebaseerd op cartografische en toponymische informatie en archeologisch onderzoek.

Etymologie
Waarschijnlijk wordt het object tegenwoordig genoemd naar Westenschouwen (voormalig kerkdorp), maar de middeleeuwse naam van het object is niet bekend.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 12-09-2007

Het motteterrein is sinds 1998 deels overbouwd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Mogelijk zijn er nog sporen van de motte bewaard gebleven in het terrein. Het AMK terrein is niet beschermd.

Afmetingen
De begrenzingen van de voormalige percelen zijn bekend. De berg was in 1834 nog 7 m hoog en had een omtrek aan de basis van 150 m; diameter ca. 47 m.

Oudste vermelding
Datum: onbekend
Bron: onbekend

onbekend

Bezitsgeschiedenis
Er zijn vooralsnog geen gegevens bekend.

Historische betekenis
-

Bouwgeschiedenis
Een cirkelvormige verkleuring op een luchtfoto uit 1945, lijkt te wijzen op de locatie van de vliedberg. Deze wijkt af van de plaats die op de (recentere) veldnamenkaart met een zwarte stip staat aangegeven als 'de berg'. De berg is tussen 1841 en 1873 afgegraven. Bij die gelegenheid zijn (tuf)stenen in de vorm van een roggenbrood gevonden. De Westerseweg had destijds een kronkelend verloop en maakte bij de percelen met de namen Bergwei en Broodkistje een opvallende bocht, waarschijnlijk om de aldaar gelegen motte te ontwijken. De naam ' Broodkistje' verwijst naar de vondst van tufstenen blokken, ook wel 'broodkistjes' genoemd, in de negentiende eeuw. Tijdens de herverkavelingen na de Februariramp 1953 is het verloop van de Westerseweg gewijzigd en zijn de kleine percelen tot grotere eenheden samengevoegd. Kadasterkaart en oudere luchtfotografie leveren een beeld op dat wijst op een complex met berg, voorhof en grachten. In 1957 trof de Geologische Dienst ter plaatse ook stukken tufsteen aan, alsook aardewerkscherven uit de tiende en elfde eeuw, hetgeen waarschijnlijk wijst op een (later opgehoogde) tweeperiodenberg. Ook ten westen van het terrein, samenhangend met de westelijke oever van een voormalige geul, zijn in het verleden vroeg- en laatmiddeleeuwse vondsten gedaan. Arnicon/ArcheoMedia trof bij archeologisch onderzoek (januari 2003) voorts baksteenpuin en weer natuursteen (mogelijk tuf) aan bij boringen in de voormalige gracht(vulling).

Afbeeldingen
- GASD, Zierikzee: Verburchtkaart van Schouwen-Duiveland, 1673 (met afbeelding bergje).- ZA/ZI II-1739: 'De Toren van Westen-Schouwen. 1743'. Kopergravure door H. Spilman naar tek. C. Pronk, h. 80, br. 100 mm. Uit: Kabinet van Ned. gezigten; afgebeeld in o.m. Kuipers 1992, 54.- ZA/ZI I-508: 'Kaarte van Schouwen en Duiveland [enz.] meetkundig opgenomen anno 1752' door D.W. Carel Hattinga en Anth. Hattinga. Kopergravure 1753; losse bijlage bij Kuipers 1992 (met afbeelding bergje).- NA / ARA, Kaartenafdeling VTH 2774: 'Nieuwe kaart van den Zuidwesthoek van het Eyland Schouwen meetkundig opgenomen en gecarteerd in September 1805 door G. de Feijter' (met afbeelding bergje).- STIBOKA no. 2-IX-6 (18 maart 1945): luchtfoto met de voormalige berg van Westenschouwen; afgebeeld in Kuipers 1984, 19, fig. 8. - Dasselaar & Olthoff 2003: div. (bewerkt) cartografisch materiaal, onderzoeksfoto's, onderzoeksdetailtekeningen, boorprofieltekeningen.- Kadastrale minuut, 1811-1832, Burgh, Zeeland. Sectie A, blad 1, nabij 158 (http://watwaswaar.nl/#Ho-Lo-7-ed-1v-1-1niC-1Sc4---2tY, geraadpleegd op 16-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Westenschouwen (NKS digitale documentatie).

Literatuur
- Frans Beekman e.a., 1995, Het verdronken Westenschouwen, [Zierikzee :] Stichting Westerschouwen Kultureel.- Dasselaar, M. & D.M. Olthoff, 2003, Bureauonderzoek en inventariserend archeologisch veldonderzoek Burgh- en Westlandpolder te Westenschouwen, Arnicon/Archeomedia-rapport, Nieuwerkerk aan den IJssel.- Van Kekem, A.J. van, 2003, Het ABC van het Landinrichtingsgebied Schouwen-West. Een integraal bodemkundig-hydrologisch en cultuurhistorisch onderzoek. Alterra-rapport 317, Wageningen.- Kuipers 1984, no. 1.- Kuipers, Jan J.B., 1992, Een zomerreis door 18de-eeuws Zeeland, Goes, 54 en bijl. Hattingakaart.- Schute, I.A., 2000, Herinrichtingsgebied Schouwen-West, getoetste archeologische verwachtingskaart, conceptrapport eerste versie, Amsterdam.- Vreenegoor, E., 1998, 'Archeologie in Zeeland in 1995', Nehalennia afl. 118, 18-33 (aldaar 29).

Documentatie
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg. Zeeuws Archeologisch Archief, doss. 42DN-3; ROB / RACM: archiswaarnemingsnr. 20135, 47238, 53787.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.B. Kuipers
Beschrijving gemaakt: 18-09-2007

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
Geologische Dienst, 1957 (profielkuilen); RAAP Archeologisch Adviesbureau 1998 (inspectie); Arnicon/ArcheoMedia, 2003 (magnetometrisch onderzoek en boringen); BAAC, 2010 (booronderzoek).

Geomorfologische codering
VDO