Object
Hagevoort / Meekerens Huijs

Locatie
Adres: Galgendaal 13, 6691 MD Gendt
Gendt
Gemeente Lingewaard
Provincie Gelderland

Het huis was gelegen ten zuidwesten van Gendt. Als het 19de-eeuwse huis gebouwd is op de plaats van het oorspronkelijke huis, dan lag dit precies in het midden tussen de Galgendaal aan de noordzijde, de Kommerdijk aan de oostzijde, het Mekrisveld aan de westzijde en de Waaldijk aan de zuidzijde. Ter plaatse loopt een pad en het huis lag ten oosten van de knik in dit pad.

Typologie

De typologie van het huis Hagevoort is niet bekend.

Etymologie
Waarschijnlijk is de naam van het huis afgeleid van zijn ligging: een voorde is een doorwaadbare plaats in een rivier, en het gedeelte 'haag' kan duiden op de aanwezigheid van bos of struiken in de omgeving, danwel op een door hagen omgeven stuk grond. Het is niet duidelijk of 'Hagevoort' ook de naam van het middeleeuwse huis is geweest. Op de kaart van ca. 1620 wordt dit huis 'Meekerens huijs' genoemd.

Huidige situatie
Van het 19de-eeuwse kasteel resten twee hekpijlers aan de Waaldijk, die in 1995, na door een vrachtwagen omver te zijn gereden, zijn gereconstrueerd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het middeleeuwse huis zijn geen restanten zichtbaar.

Afmetingen
De afmetingen van kasteel Hagevoort zijn onbekend.

Oudste vermelding
Datum: 1620
Bron: Gelders Archief, Arnhem, algemene kaartenverzameling nr 85.

Op een anonieme kaart van de Waal bij Gendt en omgeving uit ca. 1620 is (ongeveer?) ter plekke van het latere Hagevoort een huis op een omgracht terrein afgebeeld. Volgens het bijschrift was dit 'Meekerens huijs'.

Bezitsgeschiedenis
Op een kaart uit ca. 1620 is ongeveer te plekke van het latere Hagevoort een omgracht huis afgebeeld dat 'Meekerens huijs' genoemd wordt. Waarschijnlijk werd het huis toen dus bewoond door de familie van Meekeren(s). Verdere gegevens over de bezitsgeschiedenis ontbreken.

Bouwgeschiedenis
Wanneer het huis Hagevoort is gebouwd en hoe het er toen uitzag is niet bekend. De vroegst bekende afbeelding dateert uit ca. 1620 en bevindt zich op een kaart van het gebied rond Gendt ten noorden van de Waal. Wanneer de kaart een betrouwbare afbeelding geeft ging het om een L-vormig gebouw van twee bouwlagen boven een kelder onder zadeldaken die eindigden in topgevels. In de oksel van het gebouw stond een traptoren. De ingang bevond zich aan de noordzijde in de kopse gevel van de lange 'poot' van de L. Een voorburcht wordt niet weergegeven. Het kasteel moet ruim vóór 1830 zijn gesloopt want het komt al niet meer voor op de kadastrale minuut uit dat jaar, en ook een toegangsweg of grachtrestant zijn dan al niet meer waarneembaar.Vermoedelijk op de plaats van het huis is in 1850 door J.G.W. Merkes een nieuw huis gebouwd dat door De Casembrood, gouverneur van de kroonprins Willem, in 1853 omschreven werd als 'het nieuwe en bespottelijke kasteel van deszelfs tegenwoordigen heer, den Majoor de Genie Merkes'. Het werd in 1868 al weer gesloopt. In een RAAP-rapport uit 2004 wordt gemeld dat het terrein veel puin bevat (waarschijnlijk ook van recente datum). Volgens dit onderzoek was de exacte locatie van het kasteeltje op het terrein moeilijk vast te stellen.

Afbeeldingen
- Het kasteel Hagevoort ('Meekerens huijs') in vogelvlucht perspectief. Anonieme kaart van een deel van de Waal met omringend land uit 1620. Gelders Archief, Arnhem, algemene kaartenverzameling nr 85. (Visser 2003, 16; Eliëns 1983, 54; detail van het huis bij Bredie 1970, 80)- Afbeelding van het negentiende-eeuwse huis Hagevoort. Collectie Bolomey, Eindhoven. (Visser 2003, 28; Scholten 1999, 9)

Literatuur
Bredie, A. 1970, Toegang tot het verleden. Bemmel, 79-81.Eliëns, F.M., 1983, 'Huis Poelwijk en de voormalige kastelen te Gendt', in: Gendt 750 jaar stadsrechten. Gendt, m.n. 51-56.Scholten, H., 1999, 'De Hagevoort', in: De Marktpraat 1999-III, 9-10.Scholten, H., 2004, 'Kasteel de Hagevoort', in: De Marktpraat 2004-II, 8-9. Visser, G., 2003, 'Adellijke huizen in Gendt', in: Honders, Joke, et al. red., 2003, 'De Betuwe op slot' Over kastelen en adellijke huizen, Jaarboek Tabula Batavorum nr. 4, Opheusden, 13-32, aldaar 28-29.Willemse, N.W., 2004, Gemeente Lingewaard, een archeologische beleidsadvieskaart. RAAP-rapport 978. Amsterdam, 59.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: T. Hermans en M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 26-07-2007

Overig onderzoek
Onderzoek in het kader van het opstellen van een archeologische beleidsadvieskaart voor de gemeente Lingewaard, RAAP 2004.