Object
Ooy, Hof d' / Medestein

Locatie
Adres: Echteld
Echteld
Gemeente Neder-Betuwe
Provincie Gelderland

Het voormalige Hof d'Ooy was gelegen aan de oostzijde van Ooisestraat, ter hoogte van de afslag naar De Kikvors. Het huis lag in het buurtschap Ooij ten zuiden van het dorp Echteld.

Typologie

De typologie van het Hof d'Ooy is niet bekend.

Etymologie
Het huis is genoemd naar de plaats waar het is gelegen. De latere naam Medestein is afgeleid van de veldnaam 'Meden', waarmee een stuk grond nabij het huis werd aangeduid.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 16-04-2007

Ter plaatse van het kasteelterrein ligt nu de boerderij Hof d'Ooy. Onder de varkensschuur oostelijk van de boerderij zouden funderingen zijn aangetroffen.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het Hof d'Ooy is niets meer zichtbaar.

Afmetingen
De afmetingen van voor- en hoofdburcht zijn niet bekend. Het terrein is in 1824 al niet meer zichtbaar op de kadastrale minuut. Volgens Van Ingen (1989) was in 1989 de omgrachting van het huis nog met enige moeite vast te stellen, waardoor hij uitkwam op een terrein met een grootte van circa 65 x 60 meter. Of hiermee de hoofd- of voorburcht wordt bedoeld is niet bekend.

Oudste vermelding
Datum: 1402
Bron: Sloet en Martens van Sevenhoven 1924, 437

In 1402 onvangt Claes van Echtelt in leen van de hertog van Gelre 'een huys met 9 mergen lants'. In de belening van 1422 wordt dit vervolgens omschreven als 'een hofstat, huys ende hoff t'Oy, buten ende binnendijx'.

Bezitsgeschiedenis
In 1402 werd Claes van Echtelt door de hertog van Gelre beleend met 'een huys' dat was gelegen in Ooij. In 1422 wordt dit goed omschreven als 'een hofstad, huys ende hoff t'Oy'. Het bleef in de familie Van Echtelt tot 1521, toen het vererfde op Claes van Telcht, zoon van Yda van Echtelt en Gerrit van Telcht. De familie van Telcht (later Van Tellicht genoemd) had het huis te Ooy, dat vanaf 1625 in de leenaktenboeken ook Medestein genoemd werd, in handen tot 1662. Floris Vos van Avesaet kreeg het toen in handen als momber van de kinderen van Alphert van Langen en Gudela van Tellicht, waarna hij het in 1666 in leen overdroeg aan de stadhouder ten behoeve van Rudolf van Langen. Diens weduwe Elsabe van Blankvoort werd er vervolgens in 1668 mee beleend. Geertruyt Gudela van Langen (Rudolf en Elsabe's dochter?) en haar echtgenoot Hendrik van Nijendam werden er in 1686 als onderdeel van hun huwelijkse voorwaarden mee beleend. Zij droegen het huis te Ooy in 1698 over aan Elisabeth Johanna Hoes, die al snel gezamenlijk met haar man Andreas van Meen ermee beleend werd. Andreas droeg het vevolgens over aan Aert van Wijk en Gijsberta Moring in 1719. Hun kinderen droegen het huis te Ooy in 1760 over aan Willem van Wassenaer. Diens zoon Willem Frederik Hendrik van Wassenaer erfde het huis in 1783, en is hij de laatste die in de leenaktenboeken genoemd wordt. Volgens de OAT bij de kadastrale minuut vam 1824 was het huis te Ooy in dat jaar in handen van professor Rijk van Rees.

Bouwgeschiedenis
Getuige de oudste vermelding van een 'huys' in 1402 mogen we aannemen dat het Hof d'Ooy vóór die tijd is gebouwd. Over het uiterlijk is echter niets bekend. Op grond van de door Sloet gepubliceerde leenakten wordt aangenomen dat het huis in 1625 van naam verandert en Medestein wordt genoemd. Van Ingen (1989) is zelfs van mening dat dit het gevolg van een verbouwing is. Het is echter goed mogelijk dat de vermelding slaat op het huis Medel en dat het Hof d'Ooy toen al niet meer bestond of verworden was tot boerderij. Het huis wordt namelijk in 1580 voor verdediging te zwak bevonden. Van Veen (1900) vermoedt dat het huis 'van weinig beteekenis' was, omdat het niet voorkomt op een 16de-eeuwse kaart waarop wel bijvoorbeeld de kerk duidelijk wordt weergegeven.In een beschrijving van de stad Tiel uit 1836 wordt het huis schijnbaar nog genoemd, maar op de kadastrale minuut van 1824 lijkt het al niet meer te zijn dan een boerderij. Sporen van grachten zijn dan al niet meer zichtbaar. Van der Aa vermeldt het huis niet.In 1854 zou op het terrein, met gebruikmaking van oude stenen, de huidige boerderij zijn gebouwd. De mededeling van Van Ingen dat de grachten pas in de jaren '70 van de 20ste eeuw zijn gedempt lijkt te worden weersproken door het ontbreken van grachten op de kadastrale minuut.

Afbeeldingen
Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Echteld, sectie D1.

Literatuur
-.Ingen, K. van, 1989, 'Ene Edele huysinge thoe Oy', in: Tabula Batavorum 7 (1989) nr 1, 14-24.Ingen, K. van, 2003, 'Hof d'Ooy', in: Bont, C. de, et al. 2003, Terugblik. 'De Betuwe op slot'. Over kastelen en adellijke huizen. Jaarboek Tabula Batavorum nr 4 (2003), 183-184.Sloet, J.J.S, en J.S. van Veen, 1912, Register op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen. Leenen buiten Gelderland (Uitheemsche lenen). Arnhem, 437-440.Veen, J.S. van, 1900, 'Ooi in Nederbetuwe', in: Bijdragen en Mededeelingen Gelre, deel III, 310.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: T. Hermans en M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 24-05-2007