Druten, Huis te

IN BEWERKING [?]

Object
Druten, Huis te

Locatie
Adres: Kasteelpad
Druten
Gemeente Druten
Provincie Gelderland

Het voormalige Huis te Druten was gelegen aan het eind van het Kasteelpad in het gelijknamige dorp.

Typologie

Het is niet bekend wat de typologie van een mogelijk middeleeuws huis te Druten is geweest.

Etymologie
Het Huis te Druten is genoemd naar het gelijknamige dorp.

Huidige situatie
Het kasteelterrein met zijn grachten is gereconstrueerd. Aan de oostzijde is het poortgebouw herbouwd. Op de neerhof staat aan de noordzijde een woonhuis, mogelijk het verbouwde bouwhuis. De oorspronkelijke oprijlaan bestaat nog wel in de vorm van de Kasteellaan, maar loopt niet meer door tot aan het kasteelterrein. Aan de Waaldijk staat nog de theekoepel.

Oudste vermelding
Datum: 1650
Bron: Staten van het Kwartier Nijmegen en hun Gedeputeerden, nr. 365, zie Druten.

"een huys, (...) een nieuw adelick huys"

In het verpondingskohier van 1650 van de Staten van het Kwartier Nijmegen wordt gemeld dat 'de Commandeur Hendrick Schenk aan Herbert Cornelissen een huys, berch ende schuur met nogh 35,5 mergen landts' verpacht en dat hij op dit goed 'corts een nieuw adelick huys getimmert' heeft. Waarschijnlijk is het huis dus enkele jaren voor 1650 gebouwd.

Bezitsgeschiedenis
De oudste vermelding van een huis te Druten stamt uit het verpondingskohier van 1650. Daar wordt gemeld dat de commandeur Hendrik Schenk van Nijdeggen, die lid was van de Duitse Orde, aan Herbert Cornelissen 'een huys, berch ende schuur met nogh 35,5 mergen landts' verpacht, en dat hij op dit goed 'corts een nieuw adelich huys getimmert' heeft. Waarschijnlijk is dit het eerste huis op die plek geweest. Er zijn bij archeologisch onderzoek geen resten gevonden van een voorganger. Er zijn wel eerdere vermeldingen van het goed. In 1483 kocht Arnold Schenk van Nijdeggen de heerlijkheid Druten van de familie Van Druten, en twee jaar later, in 1485 verwierf Johan Schenk van Nijdeggen het nabijgelegen gebied 'de Scharpe Esse', waar later het huis te Druten gebouwd zou worden. Er was bij deze verkoop alleen sprake van grond, niet van een kasteel of huis. Ook dit maakt het waarschijnlijk dat het Huis te Druten op deze plek geen middeleeuwse voorganger heeft gehad. Van Hendrik Schenk van Nijdeggen vererfden de Drutense bezittingen in 1664 op zijn neef Christoffel Schenk van Nijdeggen. Deze verkocht de goederen rond 1680, waarschijnlijk gedwongen door geldgebrek, aan Johan van der Molen. Diens dochter Jeanette-Agnes kreeg de Drutense bezittingen in 1684 mee als bruidschat bij haar huwelijk met Steven van Delen. Het huis zou tot aan de sloop in 1866 in handen blijven van de familie Van Delen.

Bouwgeschiedenis
Er zijn geen aanwijzingen dat het middeleeuwse huis van de heren van Druten zich bevonden heeft op de plaats van het hier besproken huis uit 1648. In 1485 wordt namelijk bij de verkoop van de grond waar het latere huis op wordt gebouwd, niet gesproken over een huis, en er zijn tijdens het archeologisch onderzoek in 1987 geen oudere fasen gevonden.Het huis dat wij kennen van de 18de-eeuwse afbeeldingen en de opgraving uit 1987 is in ca. 1648 gebouwd. In het verpondingskohier van 1650 staat dat Hendrik Schenk van Nijdeggen 'corts een nieuw adelick huys getimmert' had. Afgaande op het verschil in baksteen is het huis in twee fasen gebouwd. In de eerste fase is het gebouwd als een rechthoekig huis van circa 18,2 x 11 meter (baksteenformaat 25/25,5 x 11,5/12 x 6 cm). Dit huis bestond uit twee bouwlagen boven een souterrain onder een hoog schilddak. Vermoedelijk aan begin van de achttiende eeuw, waarschijnlijk tussen 1720 en 1730 in opdracht van Jan Hendrik van Delen, is het huis naar het oosten uitgebreid met een ommuurde binnenplaats. Deze binnenplaats werd aan de oostzijde afgesloten met een rechthoekig bijgebouw van 17,4 x 7,9 meter waarin zich de poort bevond. Het gebouw bestond uit één bouwlaag onder een zadeldak tussen topgevels. Het totale terrein had toen een afmeting van circa 35,1 x 18,2 meter. Ten zuidoosten van het terrein bevond zich een neerhof met aan de noordzijde een bijgebouw. Het terrein werd toen nog ontsloten door een lange oprijlaan aan de oostzijde. Vermoedelijk is tegelijkertijd aan de Waaldijk een theekoepel gebouwd. Deze is nog steeds aanwezig. Het huis te Druten is in of kort na 1866 gesloopt in opdracht van de erfgenamen van Steven van Delen III. Mogelijk is het bijgebouw op de neerhof gespaard en later verbouwd tot het huidige huis aldaar.In 1987 is het kasteelterrein gereconstrueerd. De grachten zijn hersteld, de muren om het kasteelterrein opnieuw opgetrokken. Het poortgebouw is als woonhuis herbouwd met daarachter een tuin. Bij de bouw zijn grote delen van de oude funderingen verwijderd, mogelijk zelfs alle funderingen.

3D interpretatie: ir. D.B.M. Hermans