Neerijnen I
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Neerijnen I
Locatie
Adres: Achter Van Pallandtweg 6
Neerijnen
Gemeente Neerijnen
Provincie Gelderland
Achter de boerderij aan de Van Pallandtweg 6 in Neerijnen ligt een verhoogd en omgracht terrein. Waarschijnlijk is dit het restant van het middeleeuwse huis Neerijnen.
Typologie
Het is niet bekend welk type kasteel het middeleeuwse Neerijnen is geweest.
Etymologie
Het kasteel is genoemd naar het dorp Neerijnen.
Huidige situatie
Achter de boerderij Van Pallandtweg 6 ligt een terrein van circa 45 x 45 m en circa 1,5 m boven het maaiveld. Het terrein is door een dubbele gracht omgeven. De binnenste gracht is 1,5 m breed en met uitzondering van de voorzijde nog aanwezig. De buitenste gracht is vrijwel dichtgegroeid. Tussen beide grachten een smalle met bomen begroeide singel.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het middeleeuwse kasteel zijn alleen het verhoogde kasteeleiland en deels de dubbele omgrachting aanwezig. Mogelijk bevat het kasteeleiland nog funderingsresten.
Afmetingen
Het kasteelterrein binnen de (dubbele) grachten meet ongeveer 45 x 45 m. De binnenste gracht is 1,5 m breed.
Oudste vermelding
Datum: 1498
Bron:
De oudste vermelding is onbekend.
Bezitsgeschiedenis
Het middeleeuwse Neerijnen is waarschijnlijk rond 1350 gesticht door Gijsbert de Cock. Neerijnen was oorspronkelijk een leen van Waardenburg. Het bleef in bezit van het geslacht De Cock, dat zich na verloop van tijd De Cock van Neerijnen ging noemen. Op een kaart uit 1570 is te zien dat er toen inmiddels wederom een nieuw huis gebouwd was: Klingelenburg, gelegen op een nabijgelegen perceel. Dit is waarschijnlijk het belangrijkste huis van de familie geworden, aangezien op de plek van Neerijnen op de kadastrale kaart van 1826 maar een kleine bouwmassa zichtbaar is. Mogelijk is dit nieuw gebouwd nadat de Spanjaarden in 1574 in het gebied hebben huisgehouden, toen ook kasteel Waardenburg geplunderd en grotendeels verwoest is. Als dit inderdaad het geval is, is Neerijnen tot het einde toe in handen geweest van hetzelfde geslacht: de laatste De Cock van Neerijnen, Gijsbert, overleed in 1594. De bouwmassa op de plek van het middeleeuwse Neerijnen is later verdwenen.
Bouwgeschiedenis
Van het kasteel Neerijnen is vrijwel niets bekend. Op een kaart van Isaac van Geelkercken uit 1666 naar een origineel uit 1571 van Thomas Witteroos wordt het genoemd als 'Neerinen' en weergegeven als een rechthoekig gebouw met zadeldak tussen topgevels met aan de linker zijde en lagere aanbouw, eveneens met zadeldak tussen topgevels. Afgaande op de huidige situatie heeft het kasteel gelegen op een vierkant terrein, voorzien van een dubbele omgrachting.
Afbeeldingen
Kaart van Thomas Witteroos, 1571, Gelders Archief, Gelderse Rekenkamer, inv. nr. 919.Kopie van de kaart van Witteroos door Isaac van Geelkercken, 1666, Gelders Archief, Alg.krt.verz. 410.Kaart van de Tielerwaard, naar een tekening door W. Leempel van 1699, door landmeter H. Tas, 1729, verkleind door W.A. Bachiene. Gelders Archief, Kaartenverzameling, inv. nr. 22. (Schilfgaarde 1980, voor p. I)Kadastrale kaart uit 1826 van de gemeente Waardenburg, sectie D, Neerijnen.
Literatuur
www.neerijnen.nl (geraadpleegd 03-10-2006. Uitdraai aanwezig in de bibliotheek van de NKS.)- Groenendijk, J., 2005, "Het einde van het geslacht De Cock van Neerijnen. Een familiedrama", in Mededelingen Historische kring West-Betuwe, 2005, nr 4, 100-106. - Steenes, J.H.M. van, 2001, "Waar stond het 'Steenhuus' dat de Gelderse familie zijn naam gaf? (1) en (2-slot)", in: Mededelingen van de Historische Kring West-Betuwe, jaargang 29, no1, 15-31 en 2, 3-14. - Vermeulen, F.A.J., 1946, De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, deel III de provincie Gelderland, eerste stuk Het Kwartier van Nijmegen, onderdeel De Bommeler- en Tielerwaard, tweede aflevering De Tielerwaard, 's-Gravenhage, 454.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: T. Hermans en M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 31-10-06
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.