Brakel, Huis te

IN BEWERKING [?]

Object
Brakel, Huis te

Locatie
Adres: Dwarssteeg 4, 5306 BC Brakel
Brakel
Gemeente Gemeente Zaltbommel
Provincie Gelderland

De ruïne van slot Brakel ligt in het park van het huidige huis Brakel.

Typologie

Slot Brakel was een vierkant kasteel.

Etymologie

Huidige situatie
Van slot Brakel zijn nu in de ruïne nog zichtbaar het woongebouw met de hoektorens en het omgrachte terrein van de voorburcht. De voorburcht is tegenwoordig als moestuin in gebruik. Nog steeds loopt er een gracht rond het terrein van de voormalige voorburcht. Ook de ruïne van de hoofdburcht is nog omgeven door water. De ruïne vormt het middelpunt van het park in Engelse landschapsstijl, dat door H. van Lunteren is ontworpen. Vlak voor het voorburchtterrein staat het nieuwe huis Brakel, dat in 1768 werd gebouwd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van slot Brakel zijn nu in de ruïne nog zichtbaar het woongebouw met de hoektorens en het omgrachte terrein van de voorburcht.

Afmetingen
onbekend

Oudste vermelding
Datum: 1321
Bron:

In 1321 droegen Eustachius, ridder van Brakel, en zijn zoon Steesekin slot Brakel op als open huis aan de graaf van Gelre (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 224).

Bezitsgeschiedenis
In 1260 en 1265 wordt Eustachius, ridder van Brakel genoemd als getuige van de heer van Altena (of is dit de oudste vermelding?). In 1321 droegen deze Eustachius en zijn zoon Steesekin slot Brakel op als open huis aan de graaf van Gelre. Ze ontvingen het weer van hem in leen terug. In 1439 werd Adriana van Brakel met het slot beleend. Via haar huwelijk met Johan van Broeckhuysen ging slot Brakel over in de handen van zijn familie. Dit geslacht had ook al Waardenburg en Ammersoyen in bezit. In 1583 werd slot Brakel eigendom van het geslacht Van Aeswijn. In 1669 kwam het kasteel aan de familie Van Mathenesse en in 1670 kwam het in handen van de familie Pieck. Van deze familie kocht dominee Wilhemus Wilhelminus het slot. Hij liet in 1768 het nieuwe huis Brakel bouwen. In 1837 werden de ruïne van het oude slot, het poortgebouw van het oude slot en het nieuwe huis Brakel eigendom van de familie Van Dam van Brakel. Deze familie bewoont nog steeds het nieuwe huis Brakel.

Bouwgeschiedenis
In 1260 en 1265 wordt Eustachius, ridder van Brakel genoemd als getuige van de heer van Altena. In 1321 droegen Eustachius, ridder van Brakel, en zijn zoon Steesekin slot Brakel op als open huis aan de graaf van Gelre. Volgens Eliëns en Harenberg is het zeker dat slot Brakel in het midden van de dertiende eeuw al bestond. Volgens aantekeningen in het huisarchief werd slot Brakel in 1321 door een blikseminslag verwoest. De herbouw van het kasteel voltooide men in 1407. Helaas werd slot Brakel in hetzelfde jaar weer verwoest. In 1507 werd het huis door de familie Van Broeckhuysen van Waardenburg opnieuw herbouwd. Dit kasteel werd in 1672 opgeblazen door de Franse troepen, waarbij de eigenaar nog wel zijn inboedel mocht redden. Na deze laatste verwoesting is het kasteel niet meer opnieuw opgebouwd. Aan de hand van een plattegrond uit 1831 en de resten van het kasteel kan men concluderen dat slot Brakel toen een vierkante waterbucht was. Het bestond uit een rechthoekig woongebouw met twee ronde hoektorens, die met drie weermuren een binnenplaats omsloot. De ingang bevond zich in de noordmuur tegenover het woongebouw. Naast deze ingang had men een donjon opgetrokken. Ten noorden van de hoofdburcht lag een vierkante voorburcht, die door een gracht omgeven was. Oorspronkelijk was de voorburcht een plein, dat omgeven was door een weermuur. Aan de noordzijde van de voorburcht bevond zich een poortgebouw en op de noordwesthoek stond een ronde toren.

Afbeeldingen
-De ruïne van slot Brakel. Tekening door J.F. Christ. UBL (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 226).-Plattegrond van slot Brakel. Huisarchief Brakel, RAG (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 225).

Bronnen

Literatuur
Eliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Rijswijk, p. 223-228.Stenvert, R.,C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland. Zwolle, p. 119-120

Documentatie
?

Coördinaten
Coordinaten: ,
Kaartblad: 38H , x: 135.135, y: 425.435, precisie 3

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: ?
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Wendy Landewé
Beschrijving gemaakt: 24-10-2000

Bouwhistorisch onderzoek RCE
?

Archeologisch onderzoek RCE
?

Overig onderzoek
?

Geomorfologische codering

Bodemkundige codering

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.