Object
Schurenburg

Locatie
Adres: Nabij Blindeweg 6 in Montfoort
Montfoort
Gemeente Montfoort
Provincie Utrecht

De locatie van huis Schurenburg is niet exact bekend. Er is wel verondersteld dat het gelegen is geweest ten noorden van de Mastwijkerdijk, aan het begin van de Blindeweg (nabij nr. 6) in Montfoort. Dit terrein was daarom aangewezen tot AMK-terrein. De opgegeven coordinaten geven de locatie aan van dit voormalige AMK-terrein. De localisering was gebaseerd op de veronderstelling dat het moerasje, ten noorden van dit gebied (een oude rivierarm van de IJssel) diende als de noordgracht van het kasteel. Boringen in 2005 hebben echter uitgewezen dat het hier gaat om een wiel, niet een gracht. Waar Schurenburg wel gelegen heeft, is voorals nog niet bekend.

Typologie

Het is niet bekend welk type huis Schurenburg geweest is.

Etymologie
De naam Schurenburg is samengesteld uit de gedeelten 'schuren' en 'burg'. 'Schuren' is mogelijk verwant met het Middelnederlandse woord 'schoor' dat oever betekent. 'Burg' duidt erop dat het een versterkt huis was.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 2-4-2009

Van huis Schurenburg is niets meer zichtbaar. Volgens de literatuur zijn in het weiland zijn nog wel op ongeveer 80 cm diepte resten van fundamenten aangetroffen. De naam Schurenburg wordt sinds 1824 gebruikt voor de boerderij aan Blindeweg 6, ten noordoosten van het middeleeuwse kasteelterrein.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Bij archeologisch onderzoek in 1977 zijn in het weiland ondergronds nog resten van de fundamenten van het huis Schurenburg aangetroffen. Het is in de literatuur niet duidelijk waar deze fundamenten precies in het landschap aangetroffen zijn. Onderzoek door BAAC heeft aangetoond dat het AMK-terrein dat te boek stond als Schurenburg geen resten van een versterkt huis bevat, maar waarschijnlijk de restanten van een wiel zijn. Er wordt wel vermoed dat onder het gebouw ten westen van het voormalige AMK-terrein nog wel resten van Schurenburg aanwezig zijn.

Afmetingen
De afmetingen van dit middeleeuwse huis zijn onbekend. Het is moeilijk het voormalige kasteelterrein te traceren op de kadastrale minuut 1811-1832 (kadastrale minuut Linschoten, Utrecht, Sectie D, blad 01).

Fysisch-geografische situering
Zoals vermeld in Archis: geomorfologie - Rivieroeverwal, bodem - Kalkhoudende poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei, profielverloop 5.

Oudste vermelding
Datum: 1341
Bron: HUA, Heren van Montfoort, inv. nr. 146.

De oudste vermelding van huis Schurenburg stamt uit 1341 en luidt: 'Scoerenborch alst geleghen is metter hofsteden ende rent tue pont acht scell. ende tien hoenre'.

Bezitsgeschiedenis
In 1341 erfde Zweder II, burggraaf van Montfoort van zijn vader burggraaf Hendrik II de Rover het huis Schurenburg. In 1425 werd Schurenburg (deze keer enkel 'het goed' genoemd) verkocht aan Herman van Toern. Het was toen een leen van Montfoort. Schurenburg werd in 1479 bezit van de familie Schinkel. Zij bezaten het tot 1630, toen het verkocht werd aan Quirijn Willemsz. Snel, de pachter van de naastgelen boerderij aan de Blindeweg 6 te Montfoort. In 1649 werd het huis samen met de rest van de bezittingen van de Ferdinand Philips van Merode, de toenmalige burggraaf van Montfoort, verkocht aan de Staten van Utrecht. Waarschijnlijk is het in de achttiende eeuw afgebroken, aangezien er in een verkoopakte uit 1788 slechts sprake is van 'twee mergen lands genaamd Schuurenberg'.

Bouwgeschiedenis
Het huis Schurenburg wordt voor het eerst vermeld in 1341 en moet dus daarvoor zijn gebouwd, mogelijk door (een voorvader van?) Hendrik II de Rover. Er zijn verder geen gegevens over de vorm van het huis of over de bouwgeschiedenis ervan. In 1649 werd het nog verkocht aan de Staten van Utrecht. In 1788 was er slechts sprake van 'twee mergen lands genaamd Schuurenburg'. Het huis is dus waarschijnlijk in de tussenliggende periode verdwenen. Volgens de literatuur zijn bij opgravingen restanten van fundamenten aangetroffen die afkomstig zouden zijn van huis Schurenburg. Het baksteenformaat was 30 x 14 x 7 cm, wat een datering in de veertiende eeuw mogelijk maakt. Een kannetje van Siegburgs steengoed dat ook werd aangetroffen, kan eveneens uit de veertiende eeuw stammen. Waar deze vondsten gelocaliseerd moeten worden, is echter niet bekend.

Afbeeldingen
- Kaart van het Groot Waterschap van Woerden, 1670, door Justus en David Vingboons. HUA-TA (Van Schaik 1986, 126). - Kadastrale minuut, 1820, Gemeente Linschoten, Utrecht. Sectie D, blad 1, nr. 92-94 (bij benadering) (http://watwaswaar.nl/#Tg-Tw-6-ed-1v-1-318a-23EW---23S, geraadpleegd op 24-03-2010) - Google Earth foto, 2010, mogelijke locatie Schurenburg (NKS digitale documentatie).

Literatuur
- Van Schaik, J., 1985, 'Schurenburg', in: Heemtijdingen 21(1985), 95-106. - Van Schaik, J., 1986, 'Schurenburg', in: Maisons d'hier et d'aujourd'hui. De woonstede door de eeuwen heen 71, 126-133.- Van Schaik, J., 1995, 'Schurenburg', in: B. Olde Meierink e.a. (red.), 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 547.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J  (Bestemmingsplan buitengebied.)
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 1-1-2000

Overig onderzoek
In 2005 voerde BAAC booronderzoek uit op het moeras-terrein.

Geomorfologische codering
3K5, Rivieroeverwal.

Bodemkundige codering
Rn95A, Kalkhoudende poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei, profielverloop 5.