Leemcule
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Leemcule
Locatie
Adres: Ruitenborghweg 2
Dalfsen
Gemeente Dalfsen
Provincie Overijssel
Leemcule is gelegen ten westen van de dorpskern van Dalfsen aan de noordzijde van de Overijsselse Vecht.
Typologie
Naar aanleiding van de bestaande afbeeldingen is het waarschijnlijk dat de Leemcule een 'moated site' geweest is; een omgracht adellijk huis.
Etymologie
De naam Leemcule kan wellicht zijn afgeleid van leemwinning in dat gebied. 'Leemcule' verwijst mogelijk naar een soort van kuil waaruit leem werd gewonnen.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 7-2-2005
Het tegenwoordige Leemcule is in 1823 ontstaan. Oorspronkelijk was de Leemcule een 15e-eeuwse havezate, die in 1812 werd afgebroken. De woonfunctie van de oude havezate ging na afbraak over op het oostelijke bouwhuis. In 1823 werd het oude linker bouwhuis verbouwd en uitgebreid en kreeg het huis zijn tegenwoordige gedaante. De Leemcule is nu een door grachten omgeven landhuis, bestaande uit één bouwlaag met een brede voorgevel en een vooruitspringende ingangspartij. Van het uitgebreide lanenstelsel zijn enkele lanen behouden.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het middeleeuwse Leemcule is in 1811 gesloopt.Het tegenwoordige 19e eeuwse Leemcule is aangewezen als historische buitenplaats.
Afmetingen
De afmetingen, betreffende het zestiende-eeuwse terrein van de Leemcule, zijn afgeleid van de kaart van de havezate, naar de kadastrale minuutplan door S. van Lith, 1820. Gemeente Dalfsen, sectie K (5e blad), nr. 1344. (Gevers en mensema: 70).
Oudste vermelding
Datum: 14 februari 1457
Bron: Eijken 1995, 366.
'Die leemcule mit vier mergen lants ende huys ende hoff, gelegen in den kerspel van Dalesen'.
Bezitsgeschiedenis
Daem van Amstel werd in 1434 met de Leemcule beleend. In 1436 werd zijn dochter Aleid van Amstel met het goed beleend. In 1440 beleende de Utrechtse bisschop, Johan van Ockenbroeck met het goed en in 1457 werd Johan Wythmen ermee beleend. In 1475 werd de Leemcule verkocht aan Geert Duwer. In 1501 kreeg Aleid Duwer het goed in bezit. Zij was getrouwd met Seino van Ittersum. De Leemcule vererfde op hun dochter Elisabeth van Ittersum, die gehuwd was met Hendrik van Haersolte. In 1547 werd Johan van Haersolte met het goed beleend. Hij werd in het bezit van de Leemcule opgevolgd door zijn zoon Johan. In 1604 vererfde het goed de Leemcule op zijn dochter Gerharda van Haersolte. Het huis de Leemcule stond vaak leeg, waardoor het erg verwaarloosd werd. In 1640 werd de Leemcule verkocht aan Boldewijn Jacob Mulert en Hermelina van Keppel. De havezate de Leemcule werd in 1804 door Joachim Ernst Mulert publiekelijk geveild. Het goed werd aangekocht door zijn zoon Frederik Christiaan die het huis in 1811 liet afbreken. In 1852 werd de Leemcule verkocht aan Johannes Anthonius van Esch. De Leemcule werd in 1881 opnieuw bij openbare verkoop geveild. In 1908 verkochten de erfgenamen van Jacob Hendrik van Rechteren de Leemcule aan Karel Theodoor Engelbert van Bevervoorde. In 1914 werd Henri Daniel de Lanoy Meyer de eigenaar. De Leemcule werd in 1960 overgedragen aan Lucas Aardenburg en in 1968 aan Constant Wilhelm baron van Boetzelaer van Asperen.
Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding van het huis dateert uit 1457. In 1558 werd er een 'groote sale' aan de Leemcule gebouwd (Gevers en Mensema 1983, p. 65). Het huis de Leemcule stond rond 1605 vaak leeg, waardoor het erg verwaarloosd werd. In 1666 werd het huis door invallende Munsterse troepen ernstig beschadigd. De zoon van Boldewijn Jacob Mulert, Joachim, liet het huis in 1667 herstellen. Het huis telde toen vier kamers met haardplaatsen. In 1811 en 1812 werden de havezate en het westelijke bouwhuis afgebroken en de slotgracht werd gedempt. De woonfunctie van de oude havezate ging na afbraak over op het oostelijke bouwhuis. In 1823 werd het oostelijke bouwhuis verbouwd en uitgebreid en kreeg het huis zijn tegenwoordige gedaante. Het huis is wat oppervlakte en inhoud betreft verdubbeld door aan de voorzijde uit te breiden met vier kamers en een vestibule.De buitenplaats de Leemcule, waarvan de huisplaats een middeleeuwse oorsprong heeft, is een restant van een ooit veel groter landgoed. De kern hiervan, de eigenlijke buitenplaats, bestond uit een omgrachte havezate met bouwhuizen, gelegen binnen een aanleg van loodrecht op elkaar staande lanen. Voor het gebouwencomplex waren de lanen in een ster- en waaiervormig patroon gerangschikt die vanuit het huis uitzicht boden over het dal van de Overijsselse Vecht.
Afbeeldingen
- Leemcule, pentekening in bruine inkt door C. Pronk, 1637, Coll. P.O.M., Zwolle. Afgebeeld: Van der Wyck en Enklaar-Lagendijk 1983, 116.- Leemcule, in diverse kleuren gewassen tekening door L.R. Feith, 1837. Coll. P.O.M., Zwolle. Afgebeeld in: Van der Wyck en Enklaar-Lagendijk 1983, 117.
Bronnen
Literatuur
Literatuur: - Gevers, A.J, A.J.Mensema, 1983. De Havezaten in Salland en hun bewoners, Alphen aan den Rijn, 65-71.- Van der Wyck, H.W.M, J. Enklaar-Lagendijk, 1983. Overijsselse buitenplaatsen, Alphen aan de Rijn, 116-117. Bronnen: - Uittreksel uit de Objecten Data Bank, RdMz, 2000, 1-3.
Documentatie
- Kaart van de Leemcule aan de Vecht, door H.J van der Wijck, 1783. Afgebeeld in: Gevers en Mensema 1983, 66.
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: Leonoor van de Werk
Beschrijving gemaakt: 7-2-2005
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Ansicht: collectie NKS
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.