Object
Westerflier

Locatie
Adres: Deventerdijk 10
Diepenheim
Gemeente Diepenheim
Provincie Overijssel

Het huis Westerflier ligt ten zuidwesten van Diepenheim aan de Schipbeek.

Typologie

In 1570 werd een riddermatige behuizing gebouwd, een havezate. Gezien de datering zal Westerflier toen te typeren zijn geweest als een moated site, maar hier is verder geen bewijs voor.

Etymologie
De naam Westervlier is afkomstig van westerfle. Een 'fle' is een moeras. Westervlier is dan een westelijk moeras. Het is echter niet duidelijk ten westen waarvan dit moeras gelegen is.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 11-10-2000

Het huis Westerflier is een monumentaal rechthoekig bakstenen gebouw. Het stamt uit 1729 getuige de inscriptie in steen boven de voordeur. In de voorgevel heeft het huis een zandstenen middenpartij. Het huidige koepeltorentje, at mogelijk een eerder koepeltorentje vervangt, stamt uit het begin van de 20e eeuw met op het dak een windvaantje met een monogram uit 1731 en ook een bronzen luiklokje in het torentje stamt uit 1731. Inwendig draagt het huis in enkele kamers nog de kenmerken uit de bouwtijd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Vermoedelijk zijn er op of onder de lokatie van het huidige gebouw uit 1729 nog resten van de havezate uit 1570 te vinden.

Afmetingen
Het gebouw van voor 1729 is geheel overbouwd en het terrein is aangepast. De afmetingen van de oude havezate zijn daarom en wegens het ontbreken van historische gegevens, onbekend.

Oudste vermelding
Datum: 1571, 11/08
Bron: Bos, A., 'De rivieren Regge en Slinge, de kanalen Bolksbeek, Schipbeek en Buurserbeek', in: De Navorscher 91 (1945-1946), aflevering 3, 53.

"'Arenth ophet Henxseler plusminus 72 jaar oud, getuigt: [...] bis tortijt dat die Beecke Anno Tsouentich, inden herffst togepaelt is worden, als ehr Herden huis op het Wester Vlyer getimmerd is, und was do noch ein unlandth'."

In 1571 laten de burgemeesters van Deventer oude mensen getuigenverklaringen afleggen. Op 11 augustus staat vermeld: 'Arenth ophet Henxseler plusminus 72 jaar oud, getuigt: [...] Johan van Warmelo, sine meyers syn Zaeth ock mijt schuiten tho Deventer leeth voren, und voirt iderman de scheppen hadden, voirden onbecroint und ongeletet, bis tortijt dat die Beecke Anno Tsouentich, inden herffst togepaelt is worden, als ehr Herden huis op het Wester Vlyer getimmerd is, und was do noch ein unlandth' (Bos, De Navorscher 91, afl. 3, 53).

Bezitsgeschiedenis
De naam Westerflier behoorde in de Middeleeuwen oorspronkelijk tot een streek en niet tot een erf of huis. Volgens Mensema en Gevers bouwde Palick van Heerdt, echtgenoot van Christina van Warmelo, pas in 1570 het huis Westerflier op een plaats waar voorheen 'noch ein unlandth', een woeste plek was. Waarschijnlijk heeft Westerflier te lijden gehad onder de vernielingen van krijgsvolk in 1581, aangezien er in dat jaar geen inkomsten uit het goedwaren. Elisabeth van Heerdt bracht Westerflier in 1619 in de familie Van Hoevel als echtgenote van Herman van Hoevel. Palick van Hoevel droeg in 1628 de havezathe in leen aan de provincie op. Het huis bleef in de familie Van Hoevel. Het lijkt erop dat het huis sinds de dood van Palick van Hoevel in 1646 niet of slechts weinig werd bewoond. In 1718 liet Hendrik Otto von Delwich tot Nyenborch zich met Westerflier belenen, nadat hij in 1710 was getrouwd met Johanna Maria van Hoevel. In 1719 verkocht het echtpaar het huis en in 1721 werd het huis feitelijk overgedragen aan de familie Van der Sluys. Het oude huis werd afgebroken en in 1729 werd het huidige huis met bouwhuizen gebouwd. Het nieuwe huis werd in 1830 gezamenlijk bezit van erfgenamen in de familie Van der Sluis. Het werd in 1854 in veiling gebracht en verkocht aan Rutger Jan graaf Schimmelpenninck te Amsterdam, onder andere minister van Financiën, die er woonde wanneer zijn ambtsbezigheden het toelieten. Het bleef tot na 1935 in de familie Schimmelpenninck, maar het staat na de oorlog leeg. In 1948 wordt er in Westerflier een meisjesinternaat voor sociale zorg van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in gevestigd. In 1966 wordt dit het Rijksinternaat voor Sociale Jeugdzorg. Het huis is nog steeds in bezit van de familie Schimmelpenninck. Na de oorlog stond het een tijd leeg. In 1948 werd er in WEstervlier een meisjesinternaat voor socialezorg gevestigd. Omstreeks 1990 is het huis voor particuliere bewoning geschikt gemaakt en het wordt tegenwoordig appartementsgewijs verhuurd.

Bouwgeschiedenis
Voor 1570 was er slechts een woeste plek, waar Palick van Heerdt een huis liet bouwen. Het goed lag na 1581 voor het grootste deel woest. In 1628 wordt er gesproken van het 'huys Westervlier met synen pol met synen gaerden en boomgaerden'. In 1675 telde het vier vuursteden en in 1682 nog slechts twee. Vanaf 1646 lijkt het huis weinig bewoond te zijn en in 1729 liet de nieuwe eigenaar een nieuw huis bouwen. Het oude was tussen 1721 en 1729 afgebroken. Het huidige huis uit 1729 is een rechthoekig bakstenen gebouw met een zandstenen middenpartij in de voorgevel. In 1838 krijgt het terrein om het huis een landschappelijke aanleg en werden de grachten gedempt. In 1889 werd het huis in opdracht van de familie Schimmelpenninck verbouwd. Het koepeltorentje stamt uit het begin van de 20e eeuw. Het huis is na de oorlog in 1948 ingericht als internaat en omstreeks 1990 aangepast voor particuliere bewoning met appartementsgewijze verhuur, zoals het er nu nog bijligt.

Afbeeldingen
Geen

Literatuur
-Bos, A., 'De rivieren Regge en Slinge, de kanalen Bolksbeek, Schipbeek en Buurserbeek', in: De Navorscher 91 (1945-1946), aflevering 3, 53.-Gevers, A.J. en Mensema A.J., 1995, De havezaten in Twente en hun bewoners, Zwolle, 380-385.-Kuile, G.J. ter, 1911, Geschiedkundige aantekeningen op de havezathen van Twente, Hengelo/Arnhem, 286-288.-Stenvert, R. e.a., 1997, Monumenten in Nederland; Overijssel, Zeist/Zwolle, 129.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: R.P.Chorus
Beschrijving gemaakt: 21-11-2000