Object
Ghoor / Nienghoor

Locatie
Adres: Ghoor 1, 6083 NA
Nunhem
Gemeente Leudal
Provincie Limburg

Het oorspronkelijke kasteel (Nien)ghoor was gelegen in het dorp Nunhem op de grens met het ten noorden ervan gelegen dorp Neer, ten zuiden van de Neerbeek en ten westen van de N273. Op basis van de kadastrale minuutkaart gemeente Neer, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01 kan worden afgeleid, dat de hoofdburcht van het kasteel begin negentiende eeuw al was verdwenen. Alleen delen van de voorburcht vormen thans nog onderdeel van de hedendaagse boerderij Nienghoor.

Typologie

Van het kasteel zijn alleen een aantal tekeningen uit zestiende en achttiende eeuw bekend. Op grond hiervan kan worden afgeleid, dat het huis oorspronkelijk een vierkante burcht met drie hoektorens zou moeten zijn geweest.

Etymologie
De naam van het huis is ontleend aan de familie Van Ghoor, die het huis eens bewoonde. Hoewel ter onderscheid van het vermeende oudere kasteel Aldenghoor hier Nien (nieuw) is toegevoegd, is het niet geheel zeker of dit wel juist is.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: augustus 2012

Huidige functie:

Links van de N273 tussen Nunhem naar Neer staan de restanten van het voormalige kasteel (Nien)ghoor. Dit betreffen de nog in gebruik zijnde gebouwen van de voormalige voorburcht, die in de loop van de negentiende eeuw grotendeels zijn hersteld of vervangen. De restanten van het reeds in de achttiende eeuw vervallen kasteel zijn in 1796 gesloopt. Van de oorspronkelijk rondom hoofdburcht en voorburcht aanwezige omgrachting is slechts een klein deel van de buitenste omgrachting nog aanwezig.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (terrein van voormalige hoofdburcht)
Zichtbaar:  (Gedeelten van de voormalige voorburcht)
Zichtbaar:
Grondgebruik:

De hoofdburcht moet al in de achttiende eeuw in vervallen toestand hebben verkeerd en begin negentiende eeuw zijn verdwenen. Van de voorburcht bestaan nog gedeelten, die thans onderdeel vormen van de hedendaagse boerderij Nienghoor.

Afmetingen
Het totale kasteel inclusief de grachten had een maat van ca. 130 x 80 meter. De hoofdburcht had een maat van ca. 40 x 40 meter (gemeten is de maat inclusief de ronde hoektorens) en de voorburcht een gemiddelde maat (bij een veelhoekige plattegrond) van ca. 50 x 50 meter. De maten zijn ontleend aan de kadastrale minuutkaart gemeente Neer, 1816, Limburg, sectie D, blad 01, Google Earth en de kaart van J.J. Smabers uit 1774.

Oudste vermelding
Datum: 1417
Bron: Aldenghoor Archief, charter nr. 44

"onbekend"

Volgens het typoscript van Keizer wordt het Huis te Ghoor in 1417 voor het eerst genoemd in een erfdelingsverdrag.

Bezitsgeschiedenis
Evenals het nabij gelegen kasteel Aldenghoor is kasteel (Nien)ghoor gesticht door leden van de familie Van Horn. Beide kastelen werden in de negentiende eeuw met dezelfde naam Aldenghoor aangeduid. Door de later doorgevoerde naamswijziging van onderhavig kasteel en de toevoeging Nien (nieuw) wordt de indruk gewekt, dat kasteel (Nien)ghoor van latere datum zou zijn dan kasteel (Alden)ghoor. Uitgesloten is evenwel niet dat Nienghoor het oorspronkelijke kasteel is geweest van de familie Van Ghoor, dat in de eerste helft van de dertiende eeuw gesticht zou kunnen zijn door Engelbert, een jongere broer van de heer van Horn, die tevens heer was van Cranendonk. Via vererving bleef Nienghoor tot eind vijftiende eeuw in het bezit van de familie Van Ghoor. Door huwelijken van diverse vrouwelijke nazaten veranderde het kasteel vervolgens enige malen van eigenaar tot het in de loop van de zestiende eeuw uiteindelijk in handen kwam van het geslacht Van Millendonk (Mijlendonck). De leden van dit geslacht hielden het kasteel in hun bezit tot het in de tweede helft van de zeventiende eeuw werd verkocht aan Hieronima Catharina gravin van Spaur. Door haar erfgenamen werd het kasteel eind zeventiende eeuw verkocht aan het geslacht Van Doerne. Via het huwelijk van Anna Wilhelmina barones van Doerne met Gerard Assuerus Louis baron de Horion is Nienghoor vanaf 1719 in het bezit gekomen van de adellijke familie De Horion. In 1780 werd het inmiddels vervallen kasteel via baron van Merwijck tot Kessel verkocht aan de familie Van Keverberg, die ook in het bezit was van kasteel Aldenghoor. Na het in 1903 overlijden van Karel George Clemens Joseph van Keverberg, de laatste telg van deze familie, werd door zijn erfgenaam baron Hugo de Weichs von Reiberg de op dat ogenblik nog resterende voorburcht als boerderij verkocht.

Historische betekenis
Kasteel (Nien)ghoor en haar bewoners hebben geen rol van betekenis gespeeld.

Bouwgeschiedenis
Momenteel zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om vast te kunnen stellen door wie en wanneer kasteel (Nien)ghoor is gesticht. Wel is het duidelijk, dat het kasteel, evenals kasteel Aldenghoor, is gesticht door leden van de familie Van Ghoor, die afstammen van de heren van Horn. Door de latere toevoeging "Nien" wordt de indruk gewekt, dat Nienghoor later is gebouwd dan Aldenghoor. Het is evenwel niet uitgesloten, dat Nienghoor eerder is gebouwd en dat dit heeft plaats gevonden door Engelbert de jonge van Horn in de eerste helft van de dertiende eeuw. Hoe het kasteel er bij de stichting ervan uitzag en hoe het zich verder heeft ontwikkeld is niet bekend. De duidelijkste afbeeldingen van het kasteel betreffen een tekening van Jan de Beijer en een tekening van Remacle le Loup, beide uit 1738. Uit deze afbeeldingen kan worden afgeleid dat het kasteel moet hebben behoord tot de vierhoekige kastelen, waarvan de vorm in de loop van de dertiende eeuw werd geïntroduceerd. In 1738 bestond het kasteel uit diverse gebouwen, die rondom een kleine binnenplaats waren gegroepeerd. Op de noord- en de zuidhoek stond een zware ronde verdedigingstoren, terwijl op de westhoek een kleinere ronde toren stond. Zoals nog uit de kadastrale kaart van de gemeente Neer uit de negentiende eeuw kan worden opgemaakt, had de voorburcht een veelhoekige plattegrond. De voorburcht worden betreden via een langwerpig poortgebouw van twee bouwlagen onder een schilddak. De onregelmatige binnenplaats van de voorburcht werd omsloten door eenlaagse bedrijfsgebouwen, die aansloten op het poortgebouw. Op de locatie van deze gebouwen staan thans de grotendeels negentiende eeuwse gebouwen van de huidige boerderij. Ter plaatse van de brug naar de hoofdburcht stond een meerlaags gebouw afgedekt door een zadeldak en met aan de ene zijde een trapgevel en aan de andere zijde een driezijdige sluiting. Dit gebouw was vrijwel zeker een kapel. Zowel voorburcht als hoofdburcht waren door een brede gracht omgeven.

Afbeeldingen
- Google Earth datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd augustus 2012; - Kadastrale minuutkaart gemeente Neer, 1816, Limburg, sectie D, blad 01, geraadpleegd op Watwaswaar.nl in augustus 2012; - Plattegrond van het kasteel op een kaart van J.J. Smabers uit 1774, Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL), 16.1111A Huis Kessel (familie de Keverberg en van Merwijck), inv.nr. 223; - Tekening kasteel Nienghoor van Jan de Beijer, Collectie Universiteit Leiden P314 2N013, afgebeeld in Bruijnzeels, J.M.C. en Schatorje, J.M.W.C., 1989, Topografische tekenkunst uit Limburg, Momentopnamen langs de Maas, 48; - Tekening van het kasteel van Remacle Le Loup 1738, KIK-IRPA, inv.nr. a115821; - Kasteel De Ghoor, lithografie van Gyselink naar Le Loup, afgebeeld in Wolters, Graef, M., Magnée, R., Remy, A., Wijnands, J., 2011, Kasteel Horn en zijn bewoners, Uitgave Heemkundige vereniging Horn, 81; - Gravure van het kasteel naar Le Loup, afgebeeld in: Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 25;

Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#ds-Bk-7-1-1v-1-40Uy-mm0---3Yi, geraadpleegd augustus 2012; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd augustus 2012; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd augustus 2012; - http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd augustus 2012.

Literatuur
- Bruijnzeels, J.M.C. en Schatorjé, J.M.W.C., 1989, Topografische tekenkunst uit Limburg, Momentopnamen langs de Maas, 48; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 198-199; - Keizer, M., 1947, Schets van Aldenghoor's geschiedenis, www.peelenmaas.nl/Archiefdienst/Peel_en_Maas/Kessel/Boeken_film_en_foto/Schets_van_Aldenghoor_s_geschiedenis, geraadpleegd op 26-03-2015; - Timmers, J.J.M.J., 1976, Kijk op Limburg, Amsterdam, afb. 167; - Vemer, J.C.,1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 81; - Vemer, J.C., 2003, Kastelen in Limburg, het verleden in steen, Tilburg, 85-87; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 25 en 95; - Publications de la Société Historique et Archéologoque dans le Duché de Limbourg, 1879, Ruremonde, 3-21;

Coördinaten
Coordinaten: 51°15'6.18'N,  5°58'26.69'O
Kaartblad: 58B , x: 196,00, y: 362,59, precisie 2

Bescherming gebouw
Status:  (Betreft nog bestaande delen van voorburcht)

Monumentnummer: 30333
 OMSCHRIJVING UIT ODB: Woning en stallingen van het oude jachtslot "Ghoor".

Bescherming terrein
Status:  (Terrein met hoge archeologische waarde)

Bestemming
Bestemmingsplan: N (Op het terrein van het voormalige kasteelterrein is nog van toepassing het vigerende bestemmingsplan van de voormalige gemeente Haelen "Buitengebied, plankaart 2".)
Bestemming:  (met landschappelijke en/of natuurlijke waarden)

Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: augustus 2012

Geomorfologische codering
4E9: Dalvlakteterras;

Bodemkundige codering
pKRn1: Leek-/woudeerdgronden; lichte zavel