Benzenrade;

IN BEWERKING [?]

Object
Benzenrade;

Locatie
Adres: Ter hoogte van Bremersweg 11, 6419 PB
Heerlen;
Gemeente Heerlen;
Provincie Limburg

Het voormalige kasteelterrein is gelegen in de buurtschap Benzenrade ten zuidwesten van Heerlen, tussen de A76 in het westen, de N281 in het oosten, de John F. Kennedylaan in het noorden en de Imstenraderweg in het zuiden.

Typologie

Het huis was een omgrachte adellijke woning.

Etymologie
Het huis werd genoemd naar de plaats waarbij het gebouwd werd.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: april 2017

Het huidige hof bestaat uit een rondom een rechthoekige binnenplaats aanwezige u-vormige gebouwencomplex met de openzijde aan de zuidoost zijde.

Oudste vermelding
Datum: 1381
Bron: leenregister Valkenburg

Hoewel er al in 1281 sprake is van een lid van de familie Benzenrade, kan niet worden vastgesteld of er in die tijd al sprake was van een gelijknamig kasteel. De oudst bekende vermelding van een hof is de vermelding omstreeks 1381, dat Arnold van Benzenrade werd beleend met "den hoff tzo Bensenroide".

Bezitsgeschiedenis
Hoewel er al eerder sprake was van het bestaan van leden van de familie Benzenrade, is de oudst bekende vermelding van "kasteel Benzenrade" die in het leenregister van Valkenburg, waarbij Arnold van Benzenrade omstreeks 1381 werd beleend met "huis en den hoff tzo Bensenroide". Via vererving blijft het goed binnen de familie tot ca. 1537, toen het goed door het huwelijk van Elise van Benzenrade overging naar de familie van haar man, Hendrik van Binsfeld. Door het huwelijk van diens kleindochter Maria van Binsfeld in 1592 met Frederik van Schaesberg, kwam het goed met een toenmalige oppervlakte van 80 bunders begin zeventiende eeuw in het bezit van de familie Van Schaesberg. Deze familie met hun uitgebreide bezittingen werden in de achttiende eeuw verheven in de rijksgravenstand. Eind achttiende eeuw werd het goed tijdens de Bataafs-Franse tijd door de toenmalige overheid in beslag genomen en verkocht aan de uit Luik afkomstige Frans Joseph Dufay. Deze verkocht het goed in 1817 aan een stadgenoot Willem Masset. Nadat diens dochter het goed in 1840 had verkocht, veranderde het in de jaren daarna nog diverse keren van eigenaar. Eind twintigste eeuw was het goed in het bezit van de gemeente Heerlen. Momenteel is het goed met de nog aanwezige boerderij particulier bezit.

Historische betekenis
Het kasteel Benzenrade heeft waarschijnlijk geen rol van betekenis gespeeld.

Bouwgeschiedenis
Wanneer het oorspronkelijke kasteel Benzenrade is gebouwd, door wie en wanneer is niet bekend. Ook over de vormgeving ervan zijn geen gegevens bekend. Uit in de zeventiende eeuw opgetekende verklaringen blijkt, dat er sprake moet zijn geweest van een adellijke woning genaamd het blockhuijs, dat in het begin van die eeuw bij oorlogsgeweld door brand zou zijn verwoest. De naam blockhuijs zou kunnen wijzen op een vierkant blokvormig huis of een lage woontoren. Tot dit huis behoorde in die periode een hofkapel met daaraan verbonden een priester, die iedere vrijdag de mis opdroeg. Deze kapel is later overgedragen aan kasteel Schaesberg. Het betreffende adellijke huis zou in het begin van de 17e eeuw zijn afgebrand en niet meer herbouwd. Waarschijnlijk heeft het huis gestaan op het eilandje gelegen in de vijver ten westen van de huidige boerderij Benzenradehof. Op de kadastrale minuutkaart gemeente Heerlen, 1811-1832, Limburg, sectie F, blad 03 wordt het betreffende eilandje gelegen in het midden van een grote vijver reeds als onbebouwd weergegeven. Het aangrenzende hof wordt daarbij weergegeven als een u-vormige bebouwing rond een binnenplaats, die vanuit het zuidoosten toegankelijk is, maar ook vanaf de zijde van het eilandje. De huidige bebouwing van het niet door een gracht omgeven Benzenraderhof wijkt af van die de op betreffende kaarten aangegeven bebouwing. Hieruit mag worden afgeleid, dat de thans aanwezige bebouwing in grote mate na de tweede helft van de negentiende eeuw moet zijn aangepast. Betreffende bebouwing is grotendeels opgetrokken uit Kunradersteen en in de gevel heeft men een voormalige poortsteen uit 1752 teruggeplaatst. Bij het uitdiepen en vergroten van de vijver in 1915 heeft men muurrestanten en gebruiksvoorwerpen uit de Romeinse tijd gevonden.