Object
Raath

Locatie
Adres: Kruisstraat 10, 6456 AL
Bingelrade
Gemeente Onderbanken
Provincie Limburg

Het landhuis staat tussen Sittard en Brunssum, ten noorden van de N276 en ten westen van de N274 aan de oostzijde van het dorp Bingelrade in de gemeente Onderbanken.

Typologie
 (landhuis uit 1804)
Het huidige huis is een landhuis, dat is gebouwd in 1804. Het is gebouwd nadat de voorganger ervan in 1751 door bokkenrijders in brand was gestoken. Hoe dat huis er heeft uitgezien en waar het precies heeft gestaan is niet bekend. Waarschijnlijk lag het iets zuidelijker en vormde het onderdeel van het Valkenburgse leengoed Het Velterleen.

Etymologie
Raath is genoemd naar het gelijknamige gehucht, dat tegenwoordig onderdeel vormt van Bingelrade.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 15-04-2004

Het huidige huis is een vierkant bouwwerk van twee verdiepingen onder een leien mansardetentdak. De voorgevel telt drie traveeën geschieden door lisenen. Het huis heeft kruisvensters met een natuurstenen omlijsting. De ingang bevindt zich in het midden van de gevel en wordt geflankeerd door dunne pilaren verbonden door een fronton. Aan weerskanten van het huis witgepleisterde lage dienstvleugels. De zo ontstane binnenplaats wordt aan de straatzijde afgesloten door een hek, met twee witgepleisterde bakstenen pilaren met siervazen. Twee grote knotwilgen flankeren het tuinpad.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (het oorspronkelijke in de 17e eeuw gebouwde huis)
Zichtbaar:  (het in 1804 gebouwde huis)
Grondgebruik:  (woning)

Voor zover bekend zijn van het oorspronkelijke huis geen resten meer aanwezig. Het huidige, in 1804 gebouwde huis, verkeerd grotendeels nog in de staat waarin het is gebouwd.

Afmetingen
Van het oorspronkelijke in de zeventiende eeuw gebouwde huis zijn geen gegevens bekend, waaruit de afmetingen ervan kunnen worden afgeleid. Ook van een eventueel hiervoor aanwezig huis is geen informatie beschikbaar. Het huidige huis heeft een vierkante plattegrond van ca. 11x11m.

Oudste vermelding
Datum: ca. 1687
Bron: Leenregister van Valkenburg

De voorganger van het thans nog aanwezige huis werd omstreeks 1687 door Gerard Duykers gebouwd. Over een mogelijk daarvoor op deze locatie aanwezige huis zijn geen gegevens beschikbaar.

Bezitsgeschiedenis
De voorganger van het huidige huis werd door Gerard Duykers, de drossaard van de graafschappen Geleen en Amstenrade, omstreeks 1687 gebouwd. Vermoedelijk is het huis gebouwd op het goed, dat destijds als Velterleen een groot leen van Valkenburg was. De oudst bekende eigenaar daarvan was Henken, de echtgenoot van ene IJsentrudis, die er omstreeks 1381 mee werd beleend. Uit de beschikbare informatie kan niet worden opgemaakt of er in die tijd een huis heeft gestaan. Na eigendom te zijn geweest van diverse families, kwam het goed in 1590 in het bezit van Michiel van Neerbeek. Via vererving blijft het vervolgens tot 1687 binnen de familie Neerbeek. Na het overlijden van Gijbert van Neerbeek, drossaard van de graafschappen van Geleen en Amstenrade, gaan in 1687 het goed en de funktie van drossaard over naar Gerard Duyckers. Via vererving blijft het goed vervolgens tot 1835 binnen de familie Duyckers. Na het overlijden van Coenraad Joseph Duyckers, de laatste telg van het geslacht, in 1808 bleef zijn weduwe Jacobna Ververs tot haar dood in 1835 op Raath wonen. Bij haar overlijden liet zij het landgoed na aan haar rentmeester Isidorus Janssen, wiens nazaten het goed in 1960 aan de gemeente Bingelrade verkochten. In 1962 verkocht de gemeente het aan architect Herman Hubert, die het goed in 1982 weer verkocht aan N.C. Nap. In 1986 werd het vervolgens verkocht aan de hudige eigenaar W.Th. Migchelsen.

Historische betekenis
De voorganger van het huidige huis was de woning van de drossaard van de graafschappen Geleen en Amstenrade.

Bouwgeschiedenis
De oudst bekende gegevens omtrent een huis Raath betreft de bouw van de voorganger van het huidige huis omstreeks 1687 door Gerard Duyckers. Hoe dat huis er destijds heeft uitgezien is niet bekend. Verder zijn er geen gegevens beschikbaar, waaruit zou kunnen worden afgeleid of er op deze locatie voor 1687 een huis zou kunnen hebben gestaan. Het in 1687 gebouwde huis werd in 1751 door leden van de bokkerijders in brand gestoken, waardoor het onbewoonbaar werd. Het huidige huis werd in 1804 door Coenraad Joseph Duyckers, de laatste telg van het geslacht Duyckers, gebouwd op een locatie iets noordelijker dan het oorspronkelijke huis. Het huidige huis betreft een vierkant gebouw bestaande uit twee bouwlagen boven een souterrain, voorzien van een met leien bedekte mansardekap. Het plein aan de voorzijde wordt aan beide zijden afgesloten door eendaagse witgepleisterde dienstgebouwen. De verschillende eigenaren, die na 1960 het huis in bezit hebben gehad hebben diverse restauratie werkzaamheden laten uitvoeren.

Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2009, geraadpleegd februari 2015; - kadastrale minuutkaart gemeente Bingelrade, 1811-1832, Limburg, sectie B, blad 01, geraadpleegd februari 2015; - Ferrariskaart 1777, nr. 209, Schinnen, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd februari 2015; - Foto aanzicht achtergevel huidige huis Raath, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 316;

Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#dg-52-8-1-1v-1-3ykK-LKa---3l8, geraadpleegd februari 2015; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd jfebruari 2015; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd februari 2015; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/, geraadpleegd februarii 2015; - http://www.archeologiestichtingstein.nl, geraadpleegd februari 2015; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd februari 2015; - http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd februari 2015;

Literatuur
- Heynen. L., 2005, Kastelen in Zuid-Limburg, In hernieuwde glans, Zutphen, 161; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 315-316; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 34; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 71;

Coördinaten
Coordinaten: 50°58'9.58''N,  5°56'30.53''O
Kaartblad: 60D , x: 193,98, y: 331,21, precisie 2

Bescherming gebouw
Status:  (betreft het huidige huis)

Monumentnummer: 6524
 OMSCHRIJVING UIT RCE: Het kasteel, een vierkant bakstenen huis onder een mansardetentdak. Opgetrokken in 1804 naar plannen van de Luikse architect Duckers. Voorgevel met lisenen. Voor het woonhuis flankeren twee lage dienstvleugels een soort cour d'honneur. In het woonhuis o.a. een Lodewijk XVI-trap, geschilderd behang en een schoorsteenmantel met Chinoiserie

Bescherming terrein
Status:  (betreft het terrein van het oorspronkelijke huis)

Bestemming
Bestemmingsplan: N (Op het terrein van het oorspronkelijke en het huidige huis is van toepassing het door de gemeente Onderbanken in juni 2013 vastgestelde bestemmingsplan "BPWoonkernen2013" met als enkelbestemming "wonen" en als dubbelbestemming "Archeologie 2 hoog".)
Bestemming:  (met als dubbelbestemming 'Archeologie 2 hoog')

Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: februari 2015

Geomorfologische codering
7E6: Plateauterras bedekt met loss.

Bodemkundige codering
BLd6[A: Radebrikgronden; siltige leem.