Object
Alde(n)borch(t)

Locatie
Adres: Biest 43, 6001 AP
Weert
Gemeente Weert
Provincie Limburg

He voormalige kasteelterrein is gelegen binnen de bebouwde kom van Weert, even ten zuiden van de Zuidwillemsvaart op circa 600m ten noordoosten van het centrum, ter plaatse van het voormalige fransiscaner klooster. Op de kadastrale minuutkaart gemeente Weert, 1811-1832, Limburg, sectie E, blad 03 is nog een deel van de voormalige omgrachting aangegeven.

Typologie
 (Niet duidelijk of er sprake is van een verdedigbare woning)
Omtrent de aard en vormgeving van het voormalige kasteel is geen informatie beschikbaar. Vanaf 1461 is het "hof" omgebouwd en uitgebreid tot een kloostercomplex, waarvan de gebouwen thans nog aanwezig zijn.

Etymologie
De naam is mogelijk later ontstaan ter onderscheiding van het later ten zuidwesten ervan gebouwde nieuwe kasteel van Weert, de Nijeborg.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: november 2012

Huidige functie:

Het op het kasteelterrein vanaf 1461 uit het voormalige "Hof Aldeborch" opgebouwde kloostercomplex bestaat uit een aantal langwerpige kloostervleugels met als centrum een laatgotische kloosterkerk.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (Mogelijk, dat funderingsrestanten van het voormalige 'hof' zijn opgenomen in de de huidige kloostergebouwen )
Grondgebruik:  (Kloostergebouwen momenteel in gebruik door het verzorgingshuis Hieronymus)

Van het oorspronkelijke "hof"van voor 1461 zijn geen restanten meer aanwezig. Het grootste deel van de gebouwen van het voormalige klooster, waarvan met de bouw in 1461 is begonnen zijn nog aanwezig.

Afmetingen
Omtrent vorm en afmetingen van het voormalige "Hof" zijn geen gegevens beschikbaar.

Oudste vermelding
Datum: onbekend
Bron:

Bezitsgeschiedenis
Uit een akte van 1062 blijkt, dat markgraaf Otto van Thuringen Weert afstond aan het kapittel van Sint-Servaas in Maastricht. Overeenkomstig de gebruiken van die tijd werden daarna deze wereldse bezittingen bestuurd door een voogd. In de loop van de twaalfde eeuw blijkt het grootste gedeelte van het grondgebied van de heerlijkheid Weert in bezit te zijn van de Heren van Horn. Uit een oorkonde van 1295 blijkt, dat Willem II van Horn een huis in Weert had. Met de bouw van dat huis zou Willem II in 1290 begonnen moeten zijn. Uit een akte van 1296 kan worden opgemaakt dat er sprake moet zijn geweest van een omgracht huis, omdat Willem II toen een waterverdag heeft afgesloten om water af te mogen tappen van de Aabeek ten behoeve van zijn huis te Weert. Dit Huis bleef via vererving binnen de familie van de Heren van Horn tot 1461. In dat jaar schonk graaf Jacob I van Horn, na het overlijden van zijn vrouw Johanna van Meurs, het kasteelterrein met bijbehorende gebouwen aan de Minnebroeders om er een klooster te bouwen. Omstreeks 1458 was het nabijgelegen nieuwe kasteel te Weert, Nijeborg, inmiddels door Jacob I, de eerste graaf van Horn, in gebruik genomen.

Historische betekenis
Hoewel het gedurende een aantal eeuwen een plaatselijk verblijf is geweest van de heren van Horn en de eerste graaf van Horn er omstreeks 1420 is geboren, heeft het Huis waarschijnlijk geen rol van betekenis gespeeld.

Bouwgeschiedenis
Aangenomen wordt, dat Aldeborch omstreeks 1290 door Willem II van Horn moet zijn gebouwd. Hoe het toen gebouwde "Hof" er moet hebben uitgezien is niet bekend. Uit het feit dat de woning omgracht was, zou kunnen worden afgeleid, dat er sprake moet zijn geweeest van een verdedigbare woning. Verder is de latere graaf Jacob I van Horn er geboren en heeft hij er samen met zijn vrouw Johanna van Meurs regelmatig gewoond. Op grond hiervan zou kunnen worden afgeleid dat er waarschijnlijk sprake moet zijn geweest van een verdedigbare stenen huis, een adellijke heer van Horn waardig. In 1461 is het kasteelterrein met bijbehorende gebouwen geschonken aan de Minnebroeders, die het als klooster ingebruik hebben genomen en in de loop der tijd hebben verbouwd en uitgebreid tot het thans nog aanwezige complex gebouwen.

Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd november 2012; - kadastrale minuutkaart gemeente Weert, 1811-1832, Limburg, sectie E, blad 03, geraadpleegd november 2012; - Van het oorspronkelijke "Hof Aldeborch" zijn geen afbeeldingen beschikbaar;

Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#bA-B6-6-1-1v-1-3kUy-nL6---1jJ, geraadpleegd november 2012; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd november 2012; - http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd november 2012; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd november 2012; - http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd november 2012;

Literatuur
- Agt, J.J.F.W. en Hovell tot Westerflier, J. baron van, 1964, Het kasteel van Horn en De gedenktafel van gravin Johann van Meurs, echtgenote van graaf Jacob van nHorne, Overdruk uit Bulletin KNOB zesde serie jaargang 17; - Graef, M., Magnée, R., Remy, A., Wijnands, J., 2011, Kasteel Horn en zijn bewoners, Uitgave Heemkundige vereniging Horn, 40, 72; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 216; - Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S., Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist, 405; - Timmers, J.J.M., 1986, Kijk op Limburg, Amsterdam, afb. 177; - Vemer, J.C., 2003, Kastelen in Limburg, het verleden in steen, Tilburg, 87; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 109;

Bescherming gebouw
Status:  (Betreft de thans aanwezige kloostergebouwen)

Monumentnummer: 38456
 OMSCHRIJVING UIT ODB: Met betrekking tot de op het voormalige kasteelterrein aanwezige kloostergebouwen geldt: Franciscanenkerk en klooster, gelegen op een omgracht terrein waar vroeger de Aldenborch van de graven van Horn stond. Laatgotische kloosterkerk, die niet georienteerd is, bestaande uit een diep op het noorden gericht koor, een dwarsarm en een schip met zijbeuk. Rijke inventaris o.a.: oksaal, altaren, orgel, XVII, preekstoel, XVIII. Tegen de koorsluiting aangebouwd een kapel, 1652. Kloostergebouwen XVII-XVIII, o.a. hoofdgebouw, losse zijvleugel, kloosterpoort tussen twee huisjes, XVII. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van een anonieme gieter, 1668, diam. 65 cm, een klok van P. de Clerck, 1641, diam. 35 cm en een klok van een onbekende gieter uit 1559. In de tuin een combinatie van drie verschillend georiënteerde zonnewijzers.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J (Op het voormalige kasteelterrein is van toepassing het in 2005 in werking getreden bestemmingsplan "(Woon)gebieden rondom centrum Weert, plankaart 01".)
Bestemming:  (Rijksmonument in gebruik voor maatschappelijke doeleinden en voorzien van waardevolle tuin)

Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: november 2012

Geomorfologische codering
B; Bebouwing

Bodemkundige codering
[b BOUW: Bebouwing