Object
Bree of Aersen, Huis

Locatie
Adres: Provincialeweg 4, 5993RG
Maasbree
Gemeente Peel en Maas
Provincie Limburg

Het oorspronkelijke huis lag ten westen van Maasbree op een afstand van circa 2km vanaf het centrum van het dorp Maasbree aan de noordzijde van de provinciale weg N275 richting Venlo ter hoogte van de huidige recreactieboerderij De Plaats. De coördinaten van de hoekpunten van het voormalige kasteelterrein inclusief omgrachting zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Maasbree, 1811-1832, Limburg, sectie G, blad 04 en Google Earth.

Typologie
 (Oorspronkelijke bebouwing)
 (huidige boerderij)
Het oorspronkelijke huis Bree was een omgracht riddermatig huis.

Etymologie
Het Huis werd vernoemd naar de oorspronkelijke bewoners.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: december 2011

Huidige functie:

Op de plaats van het oorspronkelijke Huis Bree is thans de tot recreatieaccomodatie verbouwde boerderij "de Plaats" aanwezig. De opstelling en indeling van de 3 gebouwen is min of meer hetzelfde als die van de gebouwen zoals aangegeven op de kadastrale minuutkaart, gemeente Maasbree, 1811-1832, Limburg, sectie G, blad 04.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (Geen funderingsresten in ondergrond nog aanwezig)
Grondgebruik:  (De bestaande bebouwing heeft een recreatieve funktie)

De huidige bebouwing stamt uit begin twintigste eeuw. Van de oorspronkelijke bebouwing zijn geen resten meer aanwezig.

Afmetingen
De afmetingen van het kasteelterrein inclusief omgrachting zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Maasbree, 1811-1832, Limburg, sectie G, blad 04, en Google Earth.

Oudste vermelding
Datum: 1431
Bron: Register op de leenaktenboeken van het Overkwartier

Brant de R o v o r ontfinck dat huys to Brede, met deii dijck ende broeck daerom gelegen, voort met den Brugcamp, duyfhuys, hoevel, thienden, ende met den goede tgen Echterdijck, voort met allen anderen sijnen tobehoren als dat van alts gelegen is, tot Kuickschen rechten, a°. 1431.

Bezitsgeschiedenis
In de 14e eeuw was de heerlijkheid (Maas)bree in handen van de familie Van Bree. De vroegste melding van Huis Bree is, voorzover bekend, de vermelding van de belening ervan door Willem Brant die Rover in 1431. Hoe Huis Bree in het bezit van de familie Die Rover is gekomen ligt niet vast. Daar de moeder van Brant een lid was van de familie Van Brede is de kans groot, dat Huis Bree na het overlijden van Willem Brant van Bree door vererving via zijn dochter Griet binnen de familie Die Rover is gekomen. Na hieraan eerder te zijn toegevoegd, werd in 1473 het land van Cuyk weer afgescheiden van het hertogdom Gelre en bij het hertogdom Brabant gevoegd. Vanaf dat ogenblik werd Huis Bree een Cuyks leengoed. Na het overlijden van Brant die Rover bleef Huis Bree via vererving binnen de familie Die Rover tot 1515, toen de erfdochter van Huis Bree Johanna die Rover trouwde met Hendrik van der Donck. Hierdoor gaat Huis Bree over naar de familie Van der Donk. Na het overlijden van Maria van der Donk, de dochter van Hendrik van der Donk, ging Huis Bree in 1571 na een gerechtelijke uitspraak over naar de dochter uit haar tweede huwelijk, Anna van Winckelhuysen en haar man Marcelis van Pallandt. Na het overlijden van Anna van Winckelhausenen bleef Huis Bree tot 1643 binnen de familie van haar man, de familie Van Pallandt. Met onderlinge oveenstemming gaat Huis Bree in dat jaar over naar Reiner van Gelre, heer van Arcen. Vanuit die periode werd Huis Bree ook bekend onder de naam Huis Aersen. Via vererving blijft Huis Bree tot 1779 binnen de familie Van Gelre. In dat jaar verkocht de familie Van Gelre al haar Arcense en Breedse bezittingen en werd Huis Bree verkocht aan Augustus Constantijn baron van Wijmar tot Kirchberg. Via vererving gaat het huis vervolgens begin 19e eeuw over naar de adellijke familie Van Dalwigk zu Lichtenfelds, waar het blijft tot 1871. In deze periode zal waarschijnlijk het in vervallen staat verkerende Huis Bree zijn gesloopt en vervangen door de bouwhoeve Huishof. Op 24 juli 1871 verkochten nazaten van familie Van Dalwigk zu Lichtenfelds de bouwhoeve Huishof aan Gerard Peeters, de burgemeester van Maasbree. Diens erfgenamen verkochten de bouwhoeve aan het R.K. Armbestuur te Venlo, die de bouwhoeve vervolgens op 1 augustus 1991 aan de huidige eigenaar Johannes Broekmans verkocht.

Historische betekenis
Het riddermatige Huis de Bree en zijn bewoners hebben geen rol van betekenis gespeeld in de geschiedenis van het Overkwartier

Bouwgeschiedenis
Wanneer en door wie Huis Bree is gebouwd en hoe het oorspronkelijke Huis er moet hebben uitgezien, is niet bekend. Daar Huis Bree door Griet van Bree via haar huwelijk met Willem Brant die Rover binnen de familie Die Rover is gebracht, lijkt het aannemenlijk dat een lid van de familie Van Bree de bouwer ervan is geweest. Dat zou dan mogelijk in de 14e eeuw plaats hebben kunnen vinden. De enige nog beschikbaar informatie van het oorspronkelijke Huis Bree betreft een pentekening van Jan de Beyer uit 1738 met daarop aangegeven een sterk vervallen "t'Riddermaet: Hujs t' Breij". Mede op grond van de kadastrale minuut kan worden afgeleid dat er sprake moet zijn geweest van een omgracht complex woon- en bedrijfsgebouwen, dat was gegroepeerd rondom een binnenplein. Op de pentekening is aan de westzijde zichtbaar een éénbeukig, mogelijk onderkelderd, woongebouw met op de noordwesthoek een uitspringende lage ronde weertoren. Of dit complex in fasen is gebouwd en mogelijk nog een voorganger heeft gehad, is niet bekend. Gezien de vormgeving van de gebouwen op de kadastrale minuut uit 1825 moet dit complex gebouwen in de loop van de 18e eeuw geheel of gedeeltelijk zijn gesloopt en zijn vervangen door een drietal rechthoekige gebouwen gegroepeerd rondom een driehoekig erf. Het grootste gedeelte van de omgrachting is dan nog aanwezig. Betreffende erf is toegankelijk via een lange oprijlaan vanaf de weg van Maasbree naar Venlo. Begin twintigste eeuw werd het huis ingrijpend verbouwd. De schuur en de stal werden afgebroken en het huis zelf werd omgebouwd tot stal. Losstaand hiervan werd een geheel nieuw woonhuis opgetrokken. In 1944 werd het huis door de geallieerden aan puin geschoten. De ruïne werd gesloopt en met het puin werden de grachten gedempt. In de huidige bebouwing zijn geen delen meer aanwezig van het oorspronkelijke middeleeuwse gebouw.

Afbeeldingen
- Google Earth datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd december 2011, - kadastrale minuutkaart, gemeente Maasbree, 1811-1832, Limburg, sectie G, blad 04, geraadpleegd december 2011; - Pentekening van "t' Riddermaet: Hujs 't'Breij" van Jan de Beijer, Flokstra, M., 1990, De erfdochters van het Huis Bree tot 1643, Maastricht, de Maasgouw jaargang 109, aflevering 3, 129-146;

Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#eG-Dw-6-1-1v-1-46am-xkG, geraadpleegd december 2011; - - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd december 2011; - http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd december 2011; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd december 2011; - http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd december 2011;

Literatuur
- Flokstra, M., 1990, De erfdochters van het Huis Bree tot 1643, Maastricht, de Maasgouw jaargang 109, aflevering 3, 129-146; - Flokstra, M., 1991, Kastelen in het land van Kessel, Horst, uitgave van het Streekmuseum Stichting Oudheidkamer Horst, 48-49; -Flokstra, M., 1997, Riddermatige huizen in het Pruisisch Gelders Overkwartier, Castellogica III, 244; - Flokstra, M., 2001, De heerlijke rechten van Maasbree (1674-1746), Maastricht, de Maasgouw jaargang 120, aflevering 4, 142-143; - Flokstra, M., 2005, Kastelen in het land van Kessel, Venraay, 138-153; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 160; - Janssen de Limpens, mr. K.J.Th., 1974, Leen- en Laathoven in de Maaslandse Territoris voor 1795, Maastricht, uitgave Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 165,177; - Mialaret, J.H.A., 1937, De nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Deel V, De Provincie Limburg, Tweede stuk: Noord-Limburg, 117; - Mulders-Thijssen, N., 1997, Huis Westering te Maasbree, Castellogica 1997-2/3, 249-255; -Vemer, J.C., 1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 106. -Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek , 87

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:  (Hoge cultuurhistorische waarde, gewaardeerd, niet beschermd)

Bestemming
Bestemmingsplan: N (In afwachting van het afronden van het nieuw op te stellen bestemmingsplan "Buitengebied van de gemeente Peel en Maas" is nog van toepassing het vigerende bestemmingsplan buitengebied Maasbree.)
Bestemming:  (De op het terrein aanwezige bebouwing is in gebruik als vakantieverblijf)

Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: december 2011

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Geomorfologische codering
2R3: Droog dal (+/-dekzand/loss)

Bodemkundige codering
pZg21: Beekeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand