Sibberhuuske / Het Sibber Huis/ Vielartshoff;

IN BEWERKING [?]

Object
Sibberhuuske / Het Sibber Huis/ Vielartshoff;

Locatie
Adres: Dorpstraat 78, 6301 BD
Sibbe;
Gemeente Valkenburg aan de Geul;
Provincie Limburg

Het huis is gelegen langs de plaatselijke hoofdstraat in het dorp Sibbe op ca. 2km ten zuiden van Valkenburg.

Typologie

(Kasteelboerderij)
In zijn huidige vorm bestaat het huis uit een aantal rondom een vierkante binnenplaats gegroepeerde bouwdelen in de vorm van een besloten hoeve met het woongebouw in de zuidwesthoek. Van de oorspronkelijk aanwezige omgrachting was begin negentiende eeuw alleen nog een deel van de gracht aan de noordwestzijde aanwezig.

Etymologie
Voor zover kan worden nagegaan, werd het huis vernoemd naar de plaats waarbij het werd gebouwd werd. De naam Vielartshoff of Villartshof is waarschijnlijk afgeleid van het kasteel Veljaeren, de bezitting van een van de latere eigenaren van het Sibberhuuske.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: augustus 2016

Na de restauratie van 1972 is het gebouwencomplex door de huidige eigenaar opnieuw ingedeeld, waarbij een deel van het complex door de eigenaar gebruikt als woning en de overige ruimten zijn gedeeltelijk ingericht als vakantieappartement en gedeeltelijk geschikt zijn gemaakt voor het houden van evenementen, zoals exposities en feesten.

Oudste vermelding
Datum: 1381
Bron: leenregister van Valkenburg

""Willem van Herck (is) man van synen hoeve te Subde met alle synen toebehoren soe als he(t) gelegen is mit XLIIII boenre ackers III b. bents ende IIII boenre bossche""

De oudst bekende vermelding van het Sibberhuuske is die in 1381 in het leenregister van Valkenburg. Omstreeks dat jaar liet de hertog van Brabant als nieuwe landsheer van Valkenburg zijn bezit opnieuw registreren. Hieruit zou kunnen worden afgeleid, dat het goed met de oorspronkelijke bebouwing mogelijk nog ouder is.

Bezitsgeschiedenis
Voor zover bekend, is de in 1381 met het goed beleende Willem van Herck de oudst bekende bewoner van het Sibberhuuske geweest. In dat jaar laat de hertog van Brabant de lenen in zijn nieuw veroverde gebied Valkenburg opnieuw registreren. Hoe de situatie daarvoor was, is niet bekend. Mogelijk dat er op deze locatie eerst een tweede huis van de heren van (Oud-) Valkenburg heeft gestaan. Ook over de bewoners van het Sibberhuuske na Willem van Herck zijn in de periode tot in de tweede helft van de vijftiende eeuw geen gegevens bekend. In die periode is de geschiedenis van de bewoners van het Sibberhuuske wel onlosmakelijk verbonden geweest met die van de heerlijkheid Oud-Valkenburg, als zijnde onderdeel daarvan. Begin vijftiende eeuw blijkt Johan van Aldenvalckenborch de rechten te hebben verworven over de tot dan gedeelde heerlijkheid Oud-Valkenburg inclusief het Sibberhuuske. Na het overlijden van zijn vrouw Geertruid Happart in 1461 gaan hun bezittingen over haar tweede man Frederick van Reymerstock en vervolgens naar hun erfgenamen Conraad van Horion en Aleidis van Tzievel. Dit echtpaar is in 1474 overleden, waarna hun bezittingen zijn overgegaan naar hun neven Jan en Gerard van Choor. Bij de verdeling van de erfenis kreeg Gerard de leengoederen Veljaeren, Hartelstein en het Sibberhuusk. Na het overlijden van Gerard in 1511 werden zijn bezittingen verdeeld en ging het Sibberhuuske naar zijn zoon Johan. Na diens overlijden ging het Sibberhuuske in 1537 over naar zijn broer Gerard, in 1539 naar zijn broer Herman en vervolgens in 1549 naar Maria, de dochter van Herman, en haar man Jacques van Oijenbrugge. Wegens hun steun aan de protestanten werden in 1570 de bezittingen van Maria en Jacques door de Kroon verbeurd verklaard. Het Sibberhuuske viel vanaf dat ogenblik onder de Spaanse kroon, die het huis in 1600 heeft geschonken aan Charles baron de Billehé. Via vererving bleef het huis tot 1696 binnen de familie de Billehé. In dat jaar werd het huis verkocht aan pastoor George Dumont, die het vervolgens weer verkocht aan Johan Bernard van Volckershoven, kwartiermeester-generaal van de Staten-Generaal. Samen met zijn zwager Jaques de Chalmont du Portal heeft Johan het huis grondig gerestaureerd. Na het huis in 1705 van zijn zwager te hebben gekocht, verkocht Jaques de Chalmont het huis in 1773 aan wijnhandelaar Mathias Sleypen. Via het huwelijk van diens beide dochters kwam het Sibberhuuske in 1798 in handen van de familie Schoenmaeckers waar het tot 1971 bleef. In dat jaar ging Sibberhuuske over naar pof. Dr. Frank Spaans, die het huis laat restaureren, waarna het in 1974 overging naar de familie Baake. Momenteel is het Sibberhuuske in het bezit van de familie Bennen.

Historische betekenis
Het huis is de zetel geweest van het grootleen van Valkenburg, maar heeft zelf geen rol van betekenis gespeeld.

Bouwgeschiedenis
Hoe het huis, waarmee in 1381 Willem van Herck werd beleend, er moet hebben uitgezien is niet bekend. Voor zover bekend, moet er toen sprake zijn geweest van een hoeve. Mogelijk dat er in de jaren daarna verbouwingen en uitbreidingen hebben plaatsgevonden, maar hierover zijn geen gegevens beschikbaar. De verbouwingen, die de basis hebben gevormd voor het huidige aanzien, hebben plaats gevonden in het begin van de zeventiende eeuw nadat het huis in het bezit was gekomen van de familie de Billehé. Uit het boven de schoorsteen op zowel de eerste als de tweede verdieping aanwezige jaartal 1624 kan worden afgeleid, dat de toenmalige bewoner, Francois de Billehé, de opdrachtgever voor de grote verbouwing moet zijn geweest. Of er in de huidige bebouwing nog onderdelen aanwezig zijn van de bebouwing uit voorgaande jaren is niet bekend. De rond een vierkante binnenplaats gegroepeerde bebouwing is opgetrokken uit baksteen voorzien van in mergel uitgevoerde speklagen en hoekstenen. Het belangrijkste bouwdeel daarin, is het op de zuidwesthoek gelegen rechthoekige woonhuis met twee verdiepingen boven een kelder en afgedekt door een zadeldak tussen twee topgevels. Via een lage even brede vleugel aan de zuidwestzijde is het woongebouw verbonden met een uitspringende vierkante toren op de zuidoosthoek. Deze hoektoren, die waarschijnlijk het oudste gedeelte van het gebouwencomplex is, heeft drie bouwlagen boven een kelderruimte en wordt afgedekt door een ingesnoerde spits. Aan de noordzijde van het woongebouw bevindt zich een tweelaags poortgebouw afgedekt door een zadeldak. Op grond van de boven de poort aanwezige wapensteen met alliantiewapen kan worden afgeleid, dat Johan Bernard van Volckershoven en zijn vrouw tijdens de door hen gestarte grondige restauratie dit bouwdeel in 1704 hebben gebouwd. Dat zijn zwager Jaques de Chalmot du Portal met de restauratie en verbouwing van het huis is doorgegaan, moge blijken uit de gevelsteen met het jaartal 1723 in een van de gevels op de binnenplaats. In de ruimte naast de toegangspoort waren de paardenstallen ondergebracht, terwijl recht tegenover de poort in de oostvleugel de koetsen werden gestald. In de overige bouwdelen aan de noordzijde bevonden zich in het verleden een tweetal pachtboerderijen en een brouwerij. Als gevolg van een hevige brand werd in 1935 een groot deel van de bijgebouwen verwoest. Door de toenmalige eigenaren, de familie Schoenmaeckers, werd de schade in korte tijd hersteld. In 1972 is het gehele complex door de toenmalige eigenaar pof. Dr. Frank Spaans gerestaureerd. Zoals uit de kadastrale minuutkaart gemeente Oud Valkenburg, 1811-1832, Limburg, sectie C, blad 01, (MIN11082C01) kan worden afgeleid, was de gracht, die oorspronkelijk het gehele complex omgaf, reeds begin negentiende eeuw gedempt.