Object
Gerlach, Sint

Locatie
Adres: Joseph Corneli Allée 1, 6301 KK
Houthem
Gemeente Valkenburg aan de Geul
Provincie Limburg

Het huis ligt ten zuidoosten van Houthem, buiten de bebouwde kom, aan de weg naar Valkenburg.

Typologie

Het huis werd gebouwd als klooster; later werd het omgebouwd tot kasteel.

Etymologie
Het huis is genoemd naar de heilige kluizenaar St. Gerlachus.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 05-04-2004

Als men van Valkenburg naar Houthem rijdt, komt men even voordat men Houthem binnenrijdt het hek van kasteel St. Gerlach tegen. Wanneer men dit hek doorrijdt komt men op de parkeerplaats van het hotel. Het kasteel ligt rechts, en wordt gedomineerd door de kapel, die groter is, als het kasteel. Haaks hier tegenaan zijn de vleugels van het kasteel gebouwd. De hoofdvleugel is een langwerpig gebouw van twee verdiepingen met aan weerslanten een vooruitspringend gedeelte bekroond door een driehoekig fronton. Ook het middengedeelte heeft een fronton, doch dit is gebogen. De bijgebouwen liggen links van het hoofdgebouw een zijn in feite nog grootser dan het huis zelf en zijn donkeroranje geschilderd. Dit complex bestaat uit een centraal middendeel met twee lage zijvleugels die afgesloten worden met een paviljoen, waarop weer haaks twee lage vleugels zijn gebouwd, die aan de voorzijde worden afgesloten met een groter paviljoen van twee verdiepingen onder een mansardedak.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Waarschijnlijk is de kern van het oude huis behouden.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
In 1797 kwam het voormalige klooster in handen van Mathias Sleypen, hij overleed echter een jaar daarna. Zijn dochter Sibylle en schoonzoon Martin Jacob Schoenmaeckers erfden het huis, in namen hun intrek in de proosdij. Bij het overlijden van Martin Jacob kwam het huis aan diens dochter Anna Elisabeth Walburga, gehuwd met Antoine Joseph François Corneli. Zij lieten het interieur van het proostenhuis restaureren en noemden het sindsdien 'kasteel.' Hun zoon François volgde hen op als kasteelheer. Bij de dood van diens echtgenote Elise kwam het huis via vererving in handen van Robert, baron de Selys de Fanson, die in 1910 zijn intrek nam op het kasteel dat men op dat moment aan het verbouwen was. Tot in 1979 bleef het huis in handen van deze familie. De laatste baron die het huis in handen had vermaakte het huis bij zijn dood in 1979 aan het R.K. kerkbestuur van Sint Gerlachus te Houthem. In 1990 werd er een overeenkomst gesloten met Camille Oostwegel, waardoor de restauratie uiteindelijk kon worden afgerond en het huis zijn nieuwe bestemming kreeg.

Bouwgeschiedenis
De zusters Premonstratenzers bouwden in 1201 een klooster waar reizigers onderdak konden vinden. In 1255 werd het klooster verbouwd en herbergde tal van edellieden. In de vijftiende eeuw werden huis en kapel verbouwd in barokstijl. In 1786 werd het klooster opgeheven en werd het omgebouwd tot kasteel. Daarna trad het verval in. Vanaf 1942 werden er plannen gemaakt voor restauratie, die pas in 1997 voltooid werd.

Literatuur
Schulte, A.G./Warffemius, A.A.M., Landgoed Sint-Gerlach, 1999Win, J.T.H. de, Kastelen in Limburg, 1978, p. 106Trazegnies, O. de, Castella '97-'98, p. 170-171

Coördinaten
Coordinaten: , 
Kaartblad:  , x: 184,00, y: 320,00, precisie 2

Bescherming gebouw
Status:

Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen
Beschrijving gemaakt: 05-04-2004