Exaten
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Exaten
Exaten
Locatie
Adres: Exaeten 1, 6095 PD
Baexem
Gemeente Leudal
Provincie Limburg
Het kasteel met de later toegevoegde bouwdelen ligt op een afstand van circa 1,5 km ten zuidoosten van het centrum van het dorp Baexem, ten zuiden van de N280 richting Horn. De hoekpunten van het kasteelterrein zijn ingeschat op basis van de kadastrale minuutkaart gemeente Horn, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01 in combinatie met Google Earth.
Op dit adres ligt volgens de RCE kasteel Brias!
Adres: Exaeten 1, 6095 PD
Baexem
Gemeente Leudal
Provincie Limburg
Het kasteel met de later toegevoegde bouwdelen ligt op een afstand van circa 1,5 km ten zuidoosten van het centrum van het dorp Baexem, ten zuiden van de N280 richting Horn. De hoekpunten van het kasteelterrein zijn ingeschat op basis van de kadastrale minuutkaart gemeente Horn, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01 in combinatie met Google Earth.
Op dit adres ligt volgens de RCE kasteel Brias!
Typologie
(oorspronkelijke kasteel)
(In de achttiende eeuw gebouwd herenhuis, waarvan nog deel aanwezig is)
Het hoofdgebouwd van het huidige gebouwencomplex vormde onderdeel van het in de achttiende eeuw gebouwde herenhuis, dat in de plaats kwam van een kasteel uit de vijftiende eeuw.
(oorspronkelijke kasteel)
(In de achttiende eeuw gebouwd herenhuis, waarvan nog deel aanwezig is)
Het hoofdgebouwd van het huidige gebouwencomplex vormde onderdeel van het in de achttiende eeuw gebouwde herenhuis, dat in de plaats kwam van een kasteel uit de vijftiende eeuw.
Etymologie
Aangenomen wordt, dat de naam is afgeleid van het feit dat het kasteel is gebouwd in het gebied met veel eikenbomen, omdat de naam Exaten betekent "woning onder de eiken".
Aangenomen wordt, dat de naam is afgeleid van het feit dat het kasteel is gebouwd in het gebied met veel eikenbomen, omdat de naam Exaten betekent "woning onder de eiken".
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: november 2012
Huidige functie:
Van het voormalige gebouwencomplex uit de achttiende eeuw bestaat nog de rechthoekige in baksteen uitgevoerde hoofdvleugel van twee bouwlagen onder een leien schilddak. Na 1872 zijn zowel ten noordoosten als ten zuidwesten van deze hoofdvleugel diverse eenvoudige bakstenen gebouwen aan het complex toegevoegd.
Laatst bijgewerkt: november 2012
Huidige functie:
Van het voormalige gebouwencomplex uit de achttiende eeuw bestaat nog de rechthoekige in baksteen uitgevoerde hoofdvleugel van twee bouwlagen onder een leien schilddak. Na 1872 zijn zowel ten noordoosten als ten zuidwesten van deze hoofdvleugel diverse eenvoudige bakstenen gebouwen aan het complex toegevoegd.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar: (betreffen bouwdelen uit de 18e t/m de 20e eeuw)
Grondgebruik: (asielzoekerscentrum)
Van het oorspronkelijke kasteel uit de middeleeuwen is alleen een steen met het alliantiewapenen Van Pollart-Van Lomm uit 1593 nog aanwezig. De huidige gebouwen stammen uit de achttiende, negentiende en twintigste eeuw.
Zichtbaar:
Zichtbaar: (betreffen bouwdelen uit de 18e t/m de 20e eeuw)
Grondgebruik: (asielzoekerscentrum)
Van het oorspronkelijke kasteel uit de middeleeuwen is alleen een steen met het alliantiewapenen Van Pollart-Van Lomm uit 1593 nog aanwezig. De huidige gebouwen stammen uit de achttiende, negentiende en twintigste eeuw.
Afmetingen
De aangegeven maten betreffen de globale totale afmetingen (ca.70x90m) van het in de achttiende eeuw gebouwde herenhuis inclusief driehoekige gracht (ca. 50x60m) en de ten westen ervan gesitueerde bedrijfsgebouwen. De afmetingen van het oorspronkelijke kasteel uit de vijftiende eeuw zijn niet bekend.
De aangegeven maten betreffen de globale totale afmetingen (ca.70x90m) van het in de achttiende eeuw gebouwde herenhuis inclusief driehoekige gracht (ca. 50x60m) en de ten westen ervan gesitueerde bedrijfsgebouwen. De afmetingen van het oorspronkelijke kasteel uit de vijftiende eeuw zijn niet bekend.
Oudste vermelding
Datum: n.v.t.
Bron:
n.v.t.
Datum: n.v.t.
Bron:
n.v.t.
Bezitsgeschiedenis
In 1219 verkreeg Willem I van Horne van de abdij van Sint-Pathaleon de "Villa Wisheim" (Wessem) in erfpacht met daarbij het hof te Exaten. Of er dan al sprake is van een verdedigbaar stenen huis is niet duidelijk. Omstreeks 1329 werd het goed ingelijfd door Gerard van Horn. Begin vijftiende eeuw blijkt het hof als leengoed in het bezit te zijn van de familie Van Pollart. Voor zover bekend, wordt daarbij ene Jean Dirksz. van Pollart, getrouwd met Agnes Trypperts, als eerste heer van Exaten en Raggenbosch vermeld. Aangenomen wordt, dat deze Jean van Pollart de hofstede heeft vervangen door een kasteel, dat omstreeks 1420 zou moeten zijn gebouwd.
Via vererving binnen de familie blijft Exaten in het bezit van de familie Van Pollart tot halverwege de achttiende eeuw bij het overlijden van de laatste mannelijke erfgenaam. Een van de erfgenamen Diderik van Pollart trouwde in 1572 met Jeanne van Lomm zu Westeringh. Het nu nog boven de ingang aanwezige alliantie-wapen "Van Pollart- Van Lomm" met het jaartal 1593 stamt uit die tijd. Bij het overlijden van Andre Florent van Pollart in 1741 gaat Exaten naar zijn dochter Barbe Antoinette van Pollart. Via haar huwelijk met Jean Baptiste graaf de Borchgrave en heer van Bovelingen ging Exaten naar de graven De Borchgrave.
Via het huwelijk van Antoinette Ernstine Françoise de Borchgrave, de kleindochter van Jean Baptist, met Charles Emile Servais graaf de Geloes d'Elsloot ging Exaten in 1813 naar de graven De Geloes d'Elsloo. Door leden van deze familie werd Exaten in 1872 verkocht aan de Duitse paters jezuïeten, die uit Duitsland waren verbannen. In 1927 verkochten de paters jezuïeten het inmiddels verbouwde Exaten aan de eveneens uit Duitsland afkomstigen paters franciscanen, die er in 1931 noviciaat vestigden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het gebouwencomplex dienst gedaan als lazaret van het Duitse leger en verbleven er franciscanen en priesterstudenten. Na als school van de dominicanessen dienst te hebben gedaan werd het gebouwencomplex in 1967 aangekocht door de Staat om er een opleidingsschool te vestigen voor de Rijkspolitie en vanaf 1984 voor de opleiding van de Mobiele Eenheid. Vanaf 1997 is er een asielzoekerscentrum in gevestigd.
In 1219 verkreeg Willem I van Horne van de abdij van Sint-Pathaleon de "Villa Wisheim" (Wessem) in erfpacht met daarbij het hof te Exaten. Of er dan al sprake is van een verdedigbaar stenen huis is niet duidelijk. Omstreeks 1329 werd het goed ingelijfd door Gerard van Horn. Begin vijftiende eeuw blijkt het hof als leengoed in het bezit te zijn van de familie Van Pollart. Voor zover bekend, wordt daarbij ene Jean Dirksz. van Pollart, getrouwd met Agnes Trypperts, als eerste heer van Exaten en Raggenbosch vermeld. Aangenomen wordt, dat deze Jean van Pollart de hofstede heeft vervangen door een kasteel, dat omstreeks 1420 zou moeten zijn gebouwd.
Via vererving binnen de familie blijft Exaten in het bezit van de familie Van Pollart tot halverwege de achttiende eeuw bij het overlijden van de laatste mannelijke erfgenaam. Een van de erfgenamen Diderik van Pollart trouwde in 1572 met Jeanne van Lomm zu Westeringh. Het nu nog boven de ingang aanwezige alliantie-wapen "Van Pollart- Van Lomm" met het jaartal 1593 stamt uit die tijd. Bij het overlijden van Andre Florent van Pollart in 1741 gaat Exaten naar zijn dochter Barbe Antoinette van Pollart. Via haar huwelijk met Jean Baptiste graaf de Borchgrave en heer van Bovelingen ging Exaten naar de graven De Borchgrave.
Via het huwelijk van Antoinette Ernstine Françoise de Borchgrave, de kleindochter van Jean Baptist, met Charles Emile Servais graaf de Geloes d'Elsloot ging Exaten in 1813 naar de graven De Geloes d'Elsloo. Door leden van deze familie werd Exaten in 1872 verkocht aan de Duitse paters jezuïeten, die uit Duitsland waren verbannen. In 1927 verkochten de paters jezuïeten het inmiddels verbouwde Exaten aan de eveneens uit Duitsland afkomstigen paters franciscanen, die er in 1931 noviciaat vestigden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het gebouwencomplex dienst gedaan als lazaret van het Duitse leger en verbleven er franciscanen en priesterstudenten. Na als school van de dominicanessen dienst te hebben gedaan werd het gebouwencomplex in 1967 aangekocht door de Staat om er een opleidingsschool te vestigen voor de Rijkspolitie en vanaf 1984 voor de opleiding van de Mobiele Eenheid. Vanaf 1997 is er een asielzoekerscentrum in gevestigd.
Historische betekenis
Voorzover bekend heeft het oorspronkelijke kasteel en zijn bewoners geen rol van betekenis gespeeld.
Voorzover bekend heeft het oorspronkelijke kasteel en zijn bewoners geen rol van betekenis gespeeld.
Bouwgeschiedenis
Hoewel er al in de dertiende eeuw sprake zou zijn van een hofstede Exaten, is er geen informatie beschikbaar, waaruit zou kunnen worden afgeleid dat het hier gaat om een omgrachte verdedigbare woning. Nadat het goed in het bezit is gekomen van de familie Van Pollart vonden er nieuwe bouwactiviteiten plaats. Aangenomen wordt, dat Jean Dirksz. van Pollart omstreeks 1420 is gestart met de bouw van een kasteel. Omtrent de aard en de afmetingen van dit kasteel zijn geen gegevens beschikbaar. Gezien het thans nog boven de ingang aanwezige alliantie-wapen van de familie "Van Pollart- Van Lomm" uit 1593 kan worden afgeleid, dat er eind zestiende eeuw verbouwingen aan het kasteel hebben plaats gevonden.
Begin achttiende eeuw brandde het oorspronkelijke kasteel grotendeels af, waarna er door één van de laatste leden van de familie Van Pollart een nieuw kasteel werd gebouwd. Of hierbij gebruik is gemaakt van onderdelen van het oorspronkelijke kasteel is niet bekend. Dit kasteel bestond in zijn oorspronkelijke staat uit een drietal vleugels gebouwd rondom een aan de noordwestzijde open binnenplaats. Het kasteel was omgeven door een brede min of meer driehoekige gracht en was bereikbaar via een brug vanaf het aan de noordwestzijde gelegen voorhof. Dit voorhof bestond uit een u-vormig gebouw met de open zijde gericht naar de hoofdburcht. Van het U-vormige hoofdgebouw bestaat thans nog de in baksteen uitgevoerde zuidwestelijke hoofdvleugel van twee bouwlagen onder een schilddak. Het rechthoekige gebouw heeft een breedte van zeven traveen en op de hoeken van de achtergevel vooruitspringende vierkante torens, die één verdieping hoger zijn dan de hoofdvleugel zelf.
Na het ingebruiknemen van het kasteel als klooster werd de gracht gedempt en werden de oostelijke en noordelijke vleugel gesloopt. In de loop der tijd werd het complex uitgebreid met diverse bakstenen gebouwen.
Hoewel er al in de dertiende eeuw sprake zou zijn van een hofstede Exaten, is er geen informatie beschikbaar, waaruit zou kunnen worden afgeleid dat het hier gaat om een omgrachte verdedigbare woning. Nadat het goed in het bezit is gekomen van de familie Van Pollart vonden er nieuwe bouwactiviteiten plaats. Aangenomen wordt, dat Jean Dirksz. van Pollart omstreeks 1420 is gestart met de bouw van een kasteel. Omtrent de aard en de afmetingen van dit kasteel zijn geen gegevens beschikbaar. Gezien het thans nog boven de ingang aanwezige alliantie-wapen van de familie "Van Pollart- Van Lomm" uit 1593 kan worden afgeleid, dat er eind zestiende eeuw verbouwingen aan het kasteel hebben plaats gevonden.
Begin achttiende eeuw brandde het oorspronkelijke kasteel grotendeels af, waarna er door één van de laatste leden van de familie Van Pollart een nieuw kasteel werd gebouwd. Of hierbij gebruik is gemaakt van onderdelen van het oorspronkelijke kasteel is niet bekend. Dit kasteel bestond in zijn oorspronkelijke staat uit een drietal vleugels gebouwd rondom een aan de noordwestzijde open binnenplaats. Het kasteel was omgeven door een brede min of meer driehoekige gracht en was bereikbaar via een brug vanaf het aan de noordwestzijde gelegen voorhof. Dit voorhof bestond uit een u-vormig gebouw met de open zijde gericht naar de hoofdburcht. Van het U-vormige hoofdgebouw bestaat thans nog de in baksteen uitgevoerde zuidwestelijke hoofdvleugel van twee bouwlagen onder een schilddak. Het rechthoekige gebouw heeft een breedte van zeven traveen en op de hoeken van de achtergevel vooruitspringende vierkante torens, die één verdieping hoger zijn dan de hoofdvleugel zelf.
Na het ingebruiknemen van het kasteel als klooster werd de gracht gedempt en werden de oostelijke en noordelijke vleugel gesloopt. In de loop der tijd werd het complex uitgebreid met diverse bakstenen gebouwen.
Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd november 2012;
- kadastrale minuutkaart gemeente Horn, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01, geraadpleegd november 2012;
- Aanzicht bestaande achttiende eeuwse hoofdvleugel vanuit zuidwesten, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 213;
- Kasteel Exaten gezien vanuit het westen omstreeks 1900, Heemkundevereniging Baexem;
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd november 2012;
- kadastrale minuutkaart gemeente Horn, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01, geraadpleegd november 2012;
- Aanzicht bestaande achttiende eeuwse hoofdvleugel vanuit zuidwesten, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 213;
- Kasteel Exaten gezien vanuit het westen omstreeks 1900, Heemkundevereniging Baexem;
Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#dA-Aq-8-1-1v-1-3vii-jZY---1kD, geraadpleegd november 2012;
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd november 2012;
- http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd november 2012;
- http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd november 2012;
- http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd november 2012;
- http://www.heemkundebaexem.nl/cms/album/heemkunde/Gebouwen/slides/Aannemersbedrijf%20annex%20Zaal%20Salemans.html, geraadpleegd november 2012;
- http://watwaswaar.nl/#dA-Aq-8-1-1v-1-3vii-jZY---1kD, geraadpleegd november 2012;
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd november 2012;
- http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd november 2012;
- http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd november 2012;
- http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd november 2012;
- http://www.heemkundebaexem.nl/cms/album/heemkunde/Gebouwen/slides/Aannemersbedrijf%20annex%20Zaal%20Salemans.html, geraadpleegd november 2012;
Literatuur
- Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 212-214;
- Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S., Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist, 73;
- Timmers, J.J.M., 1976, Kijk op Nederland, Limburg, Amsterdam, afb. 184;
- Vemer, J.C., 1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 80;
- Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 20, 85;
- Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 212-214;
- Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S., Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist, 73;
- Timmers, J.J.M., 1976, Kijk op Nederland, Limburg, Amsterdam, afb. 184;
- Vemer, J.C., 1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 80;
- Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 20, 85;
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: 51°12'58.54'N, 5°53'32.95'O
Kaartblad: 58D , x: 190,35, y: 358,70, precisie 2
Coordinaten: 51°12'58.54'N, 5°53'32.95'O
Kaartblad: 58D , x: 190,35, y: 358,70, precisie 2
Bescherming gebouw
Status: (Betreft de gebouwen uit de 18e en 20e eeuw)
Monumentnummer: 22628
OMSCHRIJVING UIT ODB: "KASTEEL Exaten". Rechthoekig gebouw met schilddak, bekroond door een torentje. Aan de achterzijde twee vierkante hoektorentjes met gefatsoeneerde spitsen. Boven de ingang een oudere steen met het alliantiewapen Pollart X van loon, 1593. Op een der windvanen 1714.
Monumentnummer: 523273
OMSCHRIJVING UIT ODB: Betreft de later naast het kasteel toegevoegde bouwdelen
INLEIDING: Voormalig kloostercomplex bestaande uit diverse kloostergebouwen en een kloosterkapel. De oudste vleugel, datering XVIII, aan de westzijde is beschermt monument. Entreegebouw, kapel en de oudste verblijfsvleugels dateren uit het laatste kwart van de 19de eeuw. De toegepaste bouwstijl van de kloostergebouwen is traditionalistisch, enkel de bouwstijl van de kloosterkapel vertoont elementen van Neo-romaans. De vleugel aan de zuidzijde uit 1937 wordt evenals de aanbouwen van na 1945 aan deze vleugel hier niet beschreven.
OMSCHRIJVING: Langgerekt L-vormig kloostercomplex bestaande uit achtereenvolgens het vml. entreegebouw van het klooster aan de zuidzijde verbonden met de kloosterkapel. De vml. kloosterkapel is eveneens aan de zuidzijde verbonden met de twee oudste verblijfsvleugels uit het laatste kwart van de vorige eeuw. De vleugel aansluitend aan de kapel telt drie bouwlagen. Tot deze vleugel behoort een torenbouw. Aansluitend aan deze vleugel een kloostervleugel in vier bouwlagen. De wettelijk beschermde vleugel is haaks op de achtergevel van de oudste kloostervleugel aan de westzijde gesitueerd. De gebouwen hebben rechthoekige houten vensters deels met rondboogvormige of segmentboogvormige bovenlichten. Schilddaken en zadeldaken gedekt met leien.
Voormalig ENTREEGEBOUW klooster bestaande uit een gebouw op rechthoekige plattegrond in drie bouwlagen.
Symmetrische indeling frontgevel. Natuurstenen plint. Voordeur in een rondboogvormig portiek. Authentieke rechthoekige houten voordeur. Middendeel frontgevel met entree geaccentueerd door twee risalerende geveldelen. Dit middendeel loopt uit in een topgevel met hierin een rondboogvormig venster. Rechthoekige houten vensters met rondboogvormige bovenlichten. In de rechter- en linkerzijgevel enkele blinde vensters. Vensters met deels doorlopende natuurstenen dorpelstenen. Rechter- en linkerzijgevel uitlopend in een topgevel met hierin twee rondboogvormige vensters. Topgevels met decoratief metselwerk.
Voormalig KLOOSTERKAPEL De kapel heeft een rechthoekige plattegrond en heeft een kruisbeuk en is aan de altaarzijde voorzien van een drietal kapellen. De kapel met kruisbeuk telt twee bouwlagen, de kapellen aan de altaarzijde een bouwlaag. Rondboogvormige ijzeren vensters met mat glas. Boogfriezen. Steunberen met natuurstenen afdeksteen. De drie kapellen aan de altaarzijde hebben een cilindervormig dak, gedekt met leien en bekroond met een nokpion. Kruisbeuk met in de topgevels hoge smalle glas-in-lood vensters en decoratief boogvormig metselwerk.
Natuurstenen dorpelstenen. De kruisbeuk is aan de zuidzijde voorzien van een uitbouw in twee bouwlagen met plat dak. Hierin bevindt zich o.a. de sacristie.
KLOOSTERVLEUGEL aansluitend aan de kapel.
Deze vleugel telt drie bouwlagen en wordt afgedekt met een zadeldak met leien. Diverse dakkapellen. Rechthoekige houten vensters en deuren met segmentboogvormige bovenlichten. Decoratief metselwerk onder de dakrand. Aan de achtergevel een uitgebouwd trappenhuis met in de eerste bouwlaag een dubbele houten deur en in de tweede en derde bouwlaag een driedelig venster met segmentboogvormig bovenlicht en decoratief metselwerk in de topgevel. In het rechterdeel van de achtergevel in de eerste bouwlaag een groot rechthoekig keukenraam van omstreeks 1990. Aan de rechterzijde sluit de achtergevel aan op de oudere reeds beschermde kasteelvleugel zgn. Kasteel Exaten. Het linkerdeel van de frontgevel van deze kloostervleugel springt vooruit en in de oksel van het terugliggende en vooruitspringende geveldeel staat een torenbouw. Deze torenbouw op een vierkante plattegrond telt drie bouwlagen plus mezzanino en wordt afgedekt met een schilddak met leien. In de gevelzijden rechthoekige en segmentboogvormige blinde vensters. Natuurstenen dorpelstenen. De kloostervleugel aan de linkerzijde van de torenbouw heeft aan de frontgevelzijde in de derde bouwlaag per travee telkens drie smalle rechthoekige vensters.
De hoogste KLOOSTERVLEUGEL telt vier bouwlagen en wordt afgedekt met een schilldak met leien. Dakvensters. Symmetrische indeling frontgevel. Boogfriezen onder de dakrand. Middendeel frontgevel en achtergevel uitlopend in een topgevel met hierin rondboogvormig metselwerk en een rond venster. Vensters in een omlijsting van lichtrode baksteen. Vensters in de vierde bouwlaag met rondboogvormige bovenlichten. Overige vensters met segmentboogvormige bovenlichten. In de achtergevel in de eerste bouwlaag van het middengeveldeel een dubbele segmentboogvormige deur. De linkerzijgevel van deze kloostervleugel is voorzien van een aanbouw uit omstreeks 1937. Deze aanbouw vormt de verbinding met de kloostervleugel uit eveneens 1937.
De STRUCTUUR van het INTERIEUR van ENTREE-GEBOUW, KLOOSTERKAPEL en beide KLOOSTERVLEUGELS is vrijwel in tact.
INTERIEUR van de KLOOSTERKAPEL heeft aan weerszijden van het middenschip en aan de westzijde galerijen voorzien van smeedijzeren hekwerken. Op de galerijen smalle rondboog doorgangen. Pilasters met kantelen met krulornamenten. Kapelruimte met grote rondbogen rustend op de pilasters. Aan de altaarzijde een niet authentiek houten klankbordplafond. In de drie kapellen aan de altaarzijde mozaïekvloeren met bloem- en bladmotieven. In elke kapel een kleine rondboog rustend op twee zwarte natuurstenen zuiltjes. Voormalige sacristie met authentieke houten paneeldeur en geornamenteerde deurlijst.
Waardering
De kloostergebouwen bezitten cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een culturele, geestelijke en typologische ontwikkeling. Architectuurhistorische waarden ontlenen de gebouwen aan hun belang voor de geschiedenis van de architectuur, de esthetische kwaliteiten van de ontwerpen en de ornamentiek. Ensemblewaarde ontlenen de gebouwen aan hun situering in een parkachtige omgeving aan de rand van de bebouwing van de plaats Baexem. De gebouwen zijn van algemeen belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur, een een deel van het interieur van de voormalige kapel; aan de hoogwaardige architectonische kwaliteit van de samenstellende onderdelen en in relatie tot de visuele gaafheid van de landelijke omgeving. Tevens is sprake van architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid.
Status: (Betreft de gebouwen uit de 18e en 20e eeuw)
Monumentnummer: 22628
OMSCHRIJVING UIT ODB: "KASTEEL Exaten". Rechthoekig gebouw met schilddak, bekroond door een torentje. Aan de achterzijde twee vierkante hoektorentjes met gefatsoeneerde spitsen. Boven de ingang een oudere steen met het alliantiewapen Pollart X van loon, 1593. Op een der windvanen 1714.
Monumentnummer: 523273
OMSCHRIJVING UIT ODB: Betreft de later naast het kasteel toegevoegde bouwdelen
INLEIDING: Voormalig kloostercomplex bestaande uit diverse kloostergebouwen en een kloosterkapel. De oudste vleugel, datering XVIII, aan de westzijde is beschermt monument. Entreegebouw, kapel en de oudste verblijfsvleugels dateren uit het laatste kwart van de 19de eeuw. De toegepaste bouwstijl van de kloostergebouwen is traditionalistisch, enkel de bouwstijl van de kloosterkapel vertoont elementen van Neo-romaans. De vleugel aan de zuidzijde uit 1937 wordt evenals de aanbouwen van na 1945 aan deze vleugel hier niet beschreven.
OMSCHRIJVING: Langgerekt L-vormig kloostercomplex bestaande uit achtereenvolgens het vml. entreegebouw van het klooster aan de zuidzijde verbonden met de kloosterkapel. De vml. kloosterkapel is eveneens aan de zuidzijde verbonden met de twee oudste verblijfsvleugels uit het laatste kwart van de vorige eeuw. De vleugel aansluitend aan de kapel telt drie bouwlagen. Tot deze vleugel behoort een torenbouw. Aansluitend aan deze vleugel een kloostervleugel in vier bouwlagen. De wettelijk beschermde vleugel is haaks op de achtergevel van de oudste kloostervleugel aan de westzijde gesitueerd. De gebouwen hebben rechthoekige houten vensters deels met rondboogvormige of segmentboogvormige bovenlichten. Schilddaken en zadeldaken gedekt met leien.
Voormalig ENTREEGEBOUW klooster bestaande uit een gebouw op rechthoekige plattegrond in drie bouwlagen.
Symmetrische indeling frontgevel. Natuurstenen plint. Voordeur in een rondboogvormig portiek. Authentieke rechthoekige houten voordeur. Middendeel frontgevel met entree geaccentueerd door twee risalerende geveldelen. Dit middendeel loopt uit in een topgevel met hierin een rondboogvormig venster. Rechthoekige houten vensters met rondboogvormige bovenlichten. In de rechter- en linkerzijgevel enkele blinde vensters. Vensters met deels doorlopende natuurstenen dorpelstenen. Rechter- en linkerzijgevel uitlopend in een topgevel met hierin twee rondboogvormige vensters. Topgevels met decoratief metselwerk.
Voormalig KLOOSTERKAPEL De kapel heeft een rechthoekige plattegrond en heeft een kruisbeuk en is aan de altaarzijde voorzien van een drietal kapellen. De kapel met kruisbeuk telt twee bouwlagen, de kapellen aan de altaarzijde een bouwlaag. Rondboogvormige ijzeren vensters met mat glas. Boogfriezen. Steunberen met natuurstenen afdeksteen. De drie kapellen aan de altaarzijde hebben een cilindervormig dak, gedekt met leien en bekroond met een nokpion. Kruisbeuk met in de topgevels hoge smalle glas-in-lood vensters en decoratief boogvormig metselwerk.
Natuurstenen dorpelstenen. De kruisbeuk is aan de zuidzijde voorzien van een uitbouw in twee bouwlagen met plat dak. Hierin bevindt zich o.a. de sacristie.
KLOOSTERVLEUGEL aansluitend aan de kapel.
Deze vleugel telt drie bouwlagen en wordt afgedekt met een zadeldak met leien. Diverse dakkapellen. Rechthoekige houten vensters en deuren met segmentboogvormige bovenlichten. Decoratief metselwerk onder de dakrand. Aan de achtergevel een uitgebouwd trappenhuis met in de eerste bouwlaag een dubbele houten deur en in de tweede en derde bouwlaag een driedelig venster met segmentboogvormig bovenlicht en decoratief metselwerk in de topgevel. In het rechterdeel van de achtergevel in de eerste bouwlaag een groot rechthoekig keukenraam van omstreeks 1990. Aan de rechterzijde sluit de achtergevel aan op de oudere reeds beschermde kasteelvleugel zgn. Kasteel Exaten. Het linkerdeel van de frontgevel van deze kloostervleugel springt vooruit en in de oksel van het terugliggende en vooruitspringende geveldeel staat een torenbouw. Deze torenbouw op een vierkante plattegrond telt drie bouwlagen plus mezzanino en wordt afgedekt met een schilddak met leien. In de gevelzijden rechthoekige en segmentboogvormige blinde vensters. Natuurstenen dorpelstenen. De kloostervleugel aan de linkerzijde van de torenbouw heeft aan de frontgevelzijde in de derde bouwlaag per travee telkens drie smalle rechthoekige vensters.
De hoogste KLOOSTERVLEUGEL telt vier bouwlagen en wordt afgedekt met een schilldak met leien. Dakvensters. Symmetrische indeling frontgevel. Boogfriezen onder de dakrand. Middendeel frontgevel en achtergevel uitlopend in een topgevel met hierin rondboogvormig metselwerk en een rond venster. Vensters in een omlijsting van lichtrode baksteen. Vensters in de vierde bouwlaag met rondboogvormige bovenlichten. Overige vensters met segmentboogvormige bovenlichten. In de achtergevel in de eerste bouwlaag van het middengeveldeel een dubbele segmentboogvormige deur. De linkerzijgevel van deze kloostervleugel is voorzien van een aanbouw uit omstreeks 1937. Deze aanbouw vormt de verbinding met de kloostervleugel uit eveneens 1937.
De STRUCTUUR van het INTERIEUR van ENTREE-GEBOUW, KLOOSTERKAPEL en beide KLOOSTERVLEUGELS is vrijwel in tact.
INTERIEUR van de KLOOSTERKAPEL heeft aan weerszijden van het middenschip en aan de westzijde galerijen voorzien van smeedijzeren hekwerken. Op de galerijen smalle rondboog doorgangen. Pilasters met kantelen met krulornamenten. Kapelruimte met grote rondbogen rustend op de pilasters. Aan de altaarzijde een niet authentiek houten klankbordplafond. In de drie kapellen aan de altaarzijde mozaïekvloeren met bloem- en bladmotieven. In elke kapel een kleine rondboog rustend op twee zwarte natuurstenen zuiltjes. Voormalige sacristie met authentieke houten paneeldeur en geornamenteerde deurlijst.
Waardering
De kloostergebouwen bezitten cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een culturele, geestelijke en typologische ontwikkeling. Architectuurhistorische waarden ontlenen de gebouwen aan hun belang voor de geschiedenis van de architectuur, de esthetische kwaliteiten van de ontwerpen en de ornamentiek. Ensemblewaarde ontlenen de gebouwen aan hun situering in een parkachtige omgeving aan de rand van de bebouwing van de plaats Baexem. De gebouwen zijn van algemeen belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur, een een deel van het interieur van de voormalige kapel; aan de hoogwaardige architectonische kwaliteit van de samenstellende onderdelen en in relatie tot de visuele gaafheid van de landelijke omgeving. Tevens is sprake van architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: N (In afwachting van het actualiseren van bestaande bestemmingsplannen als gevolg van het samenvoegen van gemeenten tot de gemeente Leudal is op betreffende locatie van toepassing het vigerende bestemmingsplan "Buitengebied Heythuysen 1999". )
Bestemming:
Bestemmingsplan: N (In afwachting van het actualiseren van bestaande bestemmingsplannen als gevolg van het samenvoegen van gemeenten tot de gemeente Leudal is op betreffende locatie van toepassing het vigerende bestemmingsplan "Buitengebied Heythuysen 1999". )
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: november 2012
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: november 2012
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
2R5: Beekdalbodem, zonder veen, laaggelegen
2R5: Beekdalbodem, zonder veen, laaggelegen
Bodemkundige codering
bEZ23: Hoge bruine enkeerdgronden; lemig fijn zand
bEZ23: Hoge bruine enkeerdgronden; lemig fijn zand
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.