Cortenbach;
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Cortenbach;
Cortenbach;
Locatie
Adres: Cortenbach 1-2-3, 6367 GE
Voerendaal;
Gemeente Voerendaal;
Provincie Limburg
Het kasteel is gelegen aan de noordoostzijde van de plaats Voerendaal tussen Voerendaal en de A76.
Adres: Cortenbach 1-2-3, 6367 GE
Voerendaal;
Gemeente Voerendaal;
Provincie Limburg
Het kasteel is gelegen aan de noordoostzijde van de plaats Voerendaal tussen Voerendaal en de A76.
Typologie
Het oorspronkelijke huis heeft bestaan uit een door grachten omgeven hoofdburcht met voorburcht, aangevuld met een ten oosten ervan gelegen forse kasteelhoeve. Hoe de middeleeuwse gebouwen van de hoofdburcht en de voorburcht er hebben uitgezien is niet bekend.
Het oorspronkelijke huis heeft bestaan uit een door grachten omgeven hoofdburcht met voorburcht, aangevuld met een ten oosten ervan gelegen forse kasteelhoeve. Hoe de middeleeuwse gebouwen van de hoofdburcht en de voorburcht er hebben uitgezien is niet bekend.
Etymologie
Het huis werd genoemd naar de familie die waarschijnlijk het huis hebben gebouwd en het als eersten hebben bewoond.
Het huis werd genoemd naar de familie die waarschijnlijk het huis hebben gebouwd en het als eersten hebben bewoond.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: november 2016
Huidige functie:
Sinds 1986 is het herenhuis met voorburcht eigendom van de firma Vebego Internationale, die het huis na een grondige restauratie in gebruik nam als haar hoofdkantoor met conferentieruimte. De kasteelboerderij is overgegaan naar de voormalige pachters, die het als boerderij en woonhuis in gebruik hebben.
Laatst bijgewerkt: november 2016
Huidige functie:
Sinds 1986 is het herenhuis met voorburcht eigendom van de firma Vebego Internationale, die het huis na een grondige restauratie in gebruik nam als haar hoofdkantoor met conferentieruimte. De kasteelboerderij is overgegaan naar de voormalige pachters, die het als boerderij en woonhuis in gebruik hebben.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: (Betreffen de twee hoektorens van de voorburcht.)
Zichtbaar: (Betreft de kasteelhoeve)
Zichtbaar: (Betreft het 18e eeuws herenhuis)
Grondgebruik: (Hoofdkantoor van bedrijf op het gebied van schoonmaak, persneelsdiensten etc. )
Op de plaats van het oorspronkelijke kasteel staat een grotendeels nog door een gracht omgeven landhuis uit de achttiende eeuw. Van de ter oosten ervan gelegen voorburcht bestaan alleen nog twee in kunradersteen opgetrokken hoektorentjes. De oorspronkelijk tussen de hoofdburcht en voorburcht aanwezige gracht is gedempt. De ten oosten van het complex aanwezige kasteelhoeve stamt uit de zeventiende eeuw.
Zichtbaar: (Betreffen de twee hoektorens van de voorburcht.)
Zichtbaar: (Betreft de kasteelhoeve)
Zichtbaar: (Betreft het 18e eeuws herenhuis)
Grondgebruik: (Hoofdkantoor van bedrijf op het gebied van schoonmaak, persneelsdiensten etc. )
Op de plaats van het oorspronkelijke kasteel staat een grotendeels nog door een gracht omgeven landhuis uit de achttiende eeuw. Van de ter oosten ervan gelegen voorburcht bestaan alleen nog twee in kunradersteen opgetrokken hoektorentjes. De oorspronkelijk tussen de hoofdburcht en voorburcht aanwezige gracht is gedempt. De ten oosten van het complex aanwezige kasteelhoeve stamt uit de zeventiende eeuw.
Afmetingen
De als totaal aangegeven afmetingen (ca. 95x135m) betreffen de afmetingen van het totale kasteelterrein inclusief hoofdburcht, voorburcht en kasteelhoeve. De afmetingen van het binnen de gracht aanwezige eiland met hoofdburcht zijn ca. 25x35m, die van de voorburcht ca. 45x75m en die van de oorspronkelijke kasteelhoeve ca. 42x75m.
De als totaal aangegeven afmetingen (ca. 95x135m) betreffen de afmetingen van het totale kasteelterrein inclusief hoofdburcht, voorburcht en kasteelhoeve. De afmetingen van het binnen de gracht aanwezige eiland met hoofdburcht zijn ca. 25x35m, die van de voorburcht ca. 45x75m en die van de oorspronkelijke kasteelhoeve ca. 42x75m.
Oudste vermelding
Datum: 1381
Bron: leenregister van Valkenburg
""Gerart van Cortenbach V houven lants der gelegen is III te Cortenbach en II opten Berch dat te samen een leen is, dat syn vader alsoe te halden plach". "
In het door de hertog van Brabant als nieuwe heer van het graafschap Valkenburg in 1381 opgestelde leenregister wordt Gerard van Cortenbach als leenman van het goed Cortenbach aangegeven. Of er toen reeds sprake was van een huis is niet bekend.
Datum: 1381
Bron: leenregister van Valkenburg
""Gerart van Cortenbach V houven lants der gelegen is III te Cortenbach en II opten Berch dat te samen een leen is, dat syn vader alsoe te halden plach". "
In het door de hertog van Brabant als nieuwe heer van het graafschap Valkenburg in 1381 opgestelde leenregister wordt Gerard van Cortenbach als leenman van het goed Cortenbach aangegeven. Of er toen reeds sprake was van een huis is niet bekend.
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende telg uit de stamboom van het geslacht Cortenbach is Willem van Cortenbach, Heer van Berghe. Wat de relatie is met de in 1274 als leenman van de Keulse bisschop vermelde Paulus de Curzenbach en de in 1311 als leenman van Valkenburg vermelde Lijprand de Cortenbach is niet bekend. Uit het door de hertog van Brabant in 1381 opgestelde nieuwe leenregister van het graafschap Valkenburg blijkt Gerard van Cortenbach, de zoon van Willem van Cortenbach, het goed Cortenbach in leen te hebben en dat zijn vader Willem voor hem ook leenverheffer van het goed was. Gerard was getrouwd met Lysa van Cartils (Hoen zu Broich bij Wijlre). Na het overlijden van Gerard ging het goed begin 14e eeuw over naar hun zoon Goswijn van Cortenbach, die stadhouder der lenen van Valkenburg was. Via vererving blijft het goed vervolgens tot begin 16e eeuw binnen de familie Cortenbach. Via het huwelijk van Catharina van Cortenbach, de achterkleinzoon van Goswijn, ging het goed over naar de familie van haar echtgenoot, de familie Van Berlo. Toen een van hun erfgenamen het goed in 1588 wilde verkopen, maakte Willem van Cortenbach een nazaat van de broer van Goswijn van Cortenbach gebruik van zijn "recht van beschud" door het goed zelf te kopen en werd de verkoop aan een buitenstaander teniet gedaan. In 1638 werd Cortenbach door de dochters van Willem van Cortenbach verkocht aan Caspar baron von Schnetter, keizerlijke overste in Spaanse dienst. Door diens kinderen werd Cortenbach in 1682 verkocht aan de Akense wolhandelaar Herman Lamberts. Na zijn benoeming tot erfelijk ridder van het Heilige Roomse Rijk in 1686 nam deze familie de naam aan van het goed en ging zich voortaan Lamberts van Cortenbach noemen. Na het overlijden van Herman ging Cortenbach begin achttiende eeuw over naar zijn zoon Leonard, die burgermeester was van Aken en diverse nieuwe titels en bezittingen voor zijn geslacht wist te vergaren. Via vererving in de mannelijke lijn bleef het goed vervolgens tot eind 19e eeuw binnen de familie Lamberts van Cortenbach. Bij het in 1874 overlijden van de laatste mannelijke erfgenaam Marie Anne Lamberts, de achterkleinzoon van Leonard Lamberts van Cortenbach stierf het geslacht Lamberts van Cortenbach uit en ging het goed over naar zijn weduwe. Bij haar overlijden ging Cortenbach vervolgens over naar Maria Lambrechts, de dochter uit haar tweede huwelijk. Maria en haar man Louis Florin verkochten het grootste gedeelte van hun landgoed, behoudens het huis met bijbehorende bijgebouwen, in 1922 aan de Bruinkoolmaatschappij Bergerode. Het huis zelf werd in 1936 verkocht aan het Beambtenfonds der Staatsmijnen, die er na de oorlog een hotel in vestigden. In 1986 werd het huis met bijbehorende bijgebouwen gekocht door de firma Vebego Internationale, die het huis na een grondige restauratie in gebruik nam als haar hoofdkantoor met conferentieruimte. De kasteelboerderij ging over naar de voormalige pachters, die het als boerderij en woonhuis in gebruik hebben.
De oudst bekende telg uit de stamboom van het geslacht Cortenbach is Willem van Cortenbach, Heer van Berghe. Wat de relatie is met de in 1274 als leenman van de Keulse bisschop vermelde Paulus de Curzenbach en de in 1311 als leenman van Valkenburg vermelde Lijprand de Cortenbach is niet bekend. Uit het door de hertog van Brabant in 1381 opgestelde nieuwe leenregister van het graafschap Valkenburg blijkt Gerard van Cortenbach, de zoon van Willem van Cortenbach, het goed Cortenbach in leen te hebben en dat zijn vader Willem voor hem ook leenverheffer van het goed was. Gerard was getrouwd met Lysa van Cartils (Hoen zu Broich bij Wijlre). Na het overlijden van Gerard ging het goed begin 14e eeuw over naar hun zoon Goswijn van Cortenbach, die stadhouder der lenen van Valkenburg was. Via vererving blijft het goed vervolgens tot begin 16e eeuw binnen de familie Cortenbach. Via het huwelijk van Catharina van Cortenbach, de achterkleinzoon van Goswijn, ging het goed over naar de familie van haar echtgenoot, de familie Van Berlo. Toen een van hun erfgenamen het goed in 1588 wilde verkopen, maakte Willem van Cortenbach een nazaat van de broer van Goswijn van Cortenbach gebruik van zijn "recht van beschud" door het goed zelf te kopen en werd de verkoop aan een buitenstaander teniet gedaan. In 1638 werd Cortenbach door de dochters van Willem van Cortenbach verkocht aan Caspar baron von Schnetter, keizerlijke overste in Spaanse dienst. Door diens kinderen werd Cortenbach in 1682 verkocht aan de Akense wolhandelaar Herman Lamberts. Na zijn benoeming tot erfelijk ridder van het Heilige Roomse Rijk in 1686 nam deze familie de naam aan van het goed en ging zich voortaan Lamberts van Cortenbach noemen. Na het overlijden van Herman ging Cortenbach begin achttiende eeuw over naar zijn zoon Leonard, die burgermeester was van Aken en diverse nieuwe titels en bezittingen voor zijn geslacht wist te vergaren. Via vererving in de mannelijke lijn bleef het goed vervolgens tot eind 19e eeuw binnen de familie Lamberts van Cortenbach. Bij het in 1874 overlijden van de laatste mannelijke erfgenaam Marie Anne Lamberts, de achterkleinzoon van Leonard Lamberts van Cortenbach stierf het geslacht Lamberts van Cortenbach uit en ging het goed over naar zijn weduwe. Bij haar overlijden ging Cortenbach vervolgens over naar Maria Lambrechts, de dochter uit haar tweede huwelijk. Maria en haar man Louis Florin verkochten het grootste gedeelte van hun landgoed, behoudens het huis met bijbehorende bijgebouwen, in 1922 aan de Bruinkoolmaatschappij Bergerode. Het huis zelf werd in 1936 verkocht aan het Beambtenfonds der Staatsmijnen, die er na de oorlog een hotel in vestigden. In 1986 werd het huis met bijbehorende bijgebouwen gekocht door de firma Vebego Internationale, die het huis na een grondige restauratie in gebruik nam als haar hoofdkantoor met conferentieruimte. De kasteelboerderij ging over naar de voormalige pachters, die het als boerderij en woonhuis in gebruik hebben.
Historische betekenis
Huis Cortenbach heeft geen belangrijke rol van betekenis gespeeld.
Huis Cortenbach heeft geen belangrijke rol van betekenis gespeeld.
Bouwgeschiedenis
Wie de oudste bebouwing en wanneer heeft gebouwd is niet bekend. Uit de omschrijving uit het leenregister kan niet worden opgemaakt of er in 1381, toen Gerard van Cortenbach met het goed werd beleend, reeds bebouwing aanwezig was. Het lijkt waarschijnlijk, dat zijn zoon Goswijn van Cortenbach van wege zijn funktie als stadhouder van de lenen van Valkenburg behoefte had aan een representatieve woning en begin vijftiende eeuw het eerst kasteel heeft gebouwd. Hoe dat het kasteel er moet hebben uitgezien is niet bekend. Gezien de nog aanwezige middeleeuwse torens van de voorburcht wordt aangenomen dat er sprake moet zijn geweest van een kasteel bestaande uit een hoofdburcht en voorburcht, waarvan de afmetingen kunnen worden afgeleid uit de afmetingen van de binnen de omgrachting aanwezige eilandjes met bebouwing. In de periode tussen 1638 en 1645 is door Caspar baron von Schnetter de aan de oostzijde van het complex aanwezige kasteelhoeve gebouwd. Dit betreft een monumentaal in baksteen opgetrokken u-vormige in Maaslandse renaissancestijl uitgevoerde gebouwencomplex. Het gebouwencomplex heeft een tweetal vierkante hoektorens, waarvan een op de noordoostelijke hoek en een, overhoeks geplaatst, op de zuidoostelijke hoek. De zuidelijke toren met zijn uivormige bekroning vormt de centrale toegang tot het gehele kasteelcomplex. Eind zeventiende eeuw, begin achttiende eeuw is de bebouwing van de middeleeuwse hoofdburcht door Herman Lamberts of zijn zoon Leonard vervangen door het thans nog aanwezige herenhuis. Gezien de nog aanwezige wapensteen met het jaartal 1713 en de aangehouden bouwstijl komt Leonard als meest waarschijnlijkste bouwheer in aanmerking. Mogelijk dat tijdens deze nieuwbouwwerkzaamheden de gracht tussen hoofdburcht en voorburcht is gedempt. In deze periode zijn ook diverse verbouwingen doorgevoerd aan de kasteelhoeve. Hierbij werd een gevelsteen met het jaartal 1725 en het alliantiewapen van Lamberts-d'Aspremont Lynden van Leonard en zijn tweede vrouw aangebracht. In opdracht van zijn zoon George en diens vrouw Maria A.J. de Veyder-Malberg werd het herenhuis in 1776 grondig verbouwd, waarbij de huidige kapconstructie werd toegevoegde en de voor- en achtergevel werden voorzien van een representatief uiterlijk. Het u-vormige in baksteen opgetrokken herenhuis bestaat thans uit twee verdiepingen boven een souterrain en wordt afgedekt door een mansarde kapconstructie. De voor-en achtergevel zijn voorzien van een middenrisaliet, bekroond met een fronton. In het fronton heeft het echtpaar hun alliantiewapen Cortenbach-Veyder-Malberg aangebracht. Van de gebouwen en de ommuring van de voorburcht zijn alleen nog de twee vijftiende-eeuwse hoektorens aanwezig. Deze in Kunrader steen uitgevoerde ronde torens worden afgedekt door een geknikte achthoekige tentdak en hebben nog de oorspronkelijke kleine vensters en schietgaten. De bebouwing van de oostvleugel werd begin negentiende eeuw gesloopt, terwijl die van de noord- en zuidvleugel in de loop van de twintigste eeuw zijn gesloopt. Tijdens een grote brand in 1864 werd een deel van de voorburcht beschadigd.
Wie de oudste bebouwing en wanneer heeft gebouwd is niet bekend. Uit de omschrijving uit het leenregister kan niet worden opgemaakt of er in 1381, toen Gerard van Cortenbach met het goed werd beleend, reeds bebouwing aanwezig was. Het lijkt waarschijnlijk, dat zijn zoon Goswijn van Cortenbach van wege zijn funktie als stadhouder van de lenen van Valkenburg behoefte had aan een representatieve woning en begin vijftiende eeuw het eerst kasteel heeft gebouwd. Hoe dat het kasteel er moet hebben uitgezien is niet bekend. Gezien de nog aanwezige middeleeuwse torens van de voorburcht wordt aangenomen dat er sprake moet zijn geweest van een kasteel bestaande uit een hoofdburcht en voorburcht, waarvan de afmetingen kunnen worden afgeleid uit de afmetingen van de binnen de omgrachting aanwezige eilandjes met bebouwing. In de periode tussen 1638 en 1645 is door Caspar baron von Schnetter de aan de oostzijde van het complex aanwezige kasteelhoeve gebouwd. Dit betreft een monumentaal in baksteen opgetrokken u-vormige in Maaslandse renaissancestijl uitgevoerde gebouwencomplex. Het gebouwencomplex heeft een tweetal vierkante hoektorens, waarvan een op de noordoostelijke hoek en een, overhoeks geplaatst, op de zuidoostelijke hoek. De zuidelijke toren met zijn uivormige bekroning vormt de centrale toegang tot het gehele kasteelcomplex. Eind zeventiende eeuw, begin achttiende eeuw is de bebouwing van de middeleeuwse hoofdburcht door Herman Lamberts of zijn zoon Leonard vervangen door het thans nog aanwezige herenhuis. Gezien de nog aanwezige wapensteen met het jaartal 1713 en de aangehouden bouwstijl komt Leonard als meest waarschijnlijkste bouwheer in aanmerking. Mogelijk dat tijdens deze nieuwbouwwerkzaamheden de gracht tussen hoofdburcht en voorburcht is gedempt. In deze periode zijn ook diverse verbouwingen doorgevoerd aan de kasteelhoeve. Hierbij werd een gevelsteen met het jaartal 1725 en het alliantiewapen van Lamberts-d'Aspremont Lynden van Leonard en zijn tweede vrouw aangebracht. In opdracht van zijn zoon George en diens vrouw Maria A.J. de Veyder-Malberg werd het herenhuis in 1776 grondig verbouwd, waarbij de huidige kapconstructie werd toegevoegde en de voor- en achtergevel werden voorzien van een representatief uiterlijk. Het u-vormige in baksteen opgetrokken herenhuis bestaat thans uit twee verdiepingen boven een souterrain en wordt afgedekt door een mansarde kapconstructie. De voor-en achtergevel zijn voorzien van een middenrisaliet, bekroond met een fronton. In het fronton heeft het echtpaar hun alliantiewapen Cortenbach-Veyder-Malberg aangebracht. Van de gebouwen en de ommuring van de voorburcht zijn alleen nog de twee vijftiende-eeuwse hoektorens aanwezig. Deze in Kunrader steen uitgevoerde ronde torens worden afgedekt door een geknikte achthoekige tentdak en hebben nog de oorspronkelijke kleine vensters en schietgaten. De bebouwing van de oostvleugel werd begin negentiende eeuw gesloopt, terwijl die van de noord- en zuidvleugel in de loop van de twintigste eeuw zijn gesloopt. Tijdens een grote brand in 1864 werd een deel van de voorburcht beschadigd.
Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2016, geraadpleegd oktober 2016; - kadastrale minuutkaart gemeente Voerendaal, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 02, (MIN11119A02), geraadpleegd oktober 2016; - De Tranchotkaart 74 Oost Valkenburg- 75 Heerlen, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, geraadpleegd oktober 2016; - Ferrariskaart 1777, nr. 210, Fauquemont, geraadpleegd oktober 2016; - Plattegrond van het kasteelcomplex, Huygen, C.A., 1966, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, Maastricht, 13; - Luchtfoto kasteel vanuit het zuiden gezien, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 29; - Aanzicht herenhuis vanuit zuidoosten, Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 400; - Aanzicht kasteelhoeve met poortgebouw vanuit het zuiden, Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 401; - Aanzicht achterzijde herenhuis, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/8df18ecc-f906-984b-8991-24ccee9616d5/media/c93dfabd-0b42-2361-7a58-db0bc8d13c69?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=30 - Aanzicht ronde zuidelijke hoektoren voorburcht, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 403; - Aanzicht vierkante noordelijke hoektoren kasteelhoeve, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 402; - Aanzicht binnengevel gebouwen kasteelhoeve, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 401; - Interieur hoektoren voorburcht met gewelf, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/c05807ac-3902-57c4-ce50-c171454e5a36/media/c7746adc-70f2-f7b0-3404-74a0a474f740?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=33; - Gevelsteen met alliantiewapen boven toegangspoort kasteelhoeve, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/7c94448c-7389-0b66-831a-e628501dd44a/media/58a2bd51-80cc-434f-dec5-45f613c84dcd?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=29; - Interieur kamer begane grond herenhuis, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/3560151a-5dbe-4486-7f43-8d48c20b0829/media/75fab28e-aecb-c58e-b3d3-b8d55bd2dbc1?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=25
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2016, geraadpleegd oktober 2016; - kadastrale minuutkaart gemeente Voerendaal, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 02, (MIN11119A02), geraadpleegd oktober 2016; - De Tranchotkaart 74 Oost Valkenburg- 75 Heerlen, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, geraadpleegd oktober 2016; - Ferrariskaart 1777, nr. 210, Fauquemont, geraadpleegd oktober 2016; - Plattegrond van het kasteelcomplex, Huygen, C.A., 1966, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, Maastricht, 13; - Luchtfoto kasteel vanuit het zuiden gezien, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 29; - Aanzicht herenhuis vanuit zuidoosten, Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 400; - Aanzicht kasteelhoeve met poortgebouw vanuit het zuiden, Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 401; - Aanzicht achterzijde herenhuis, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/8df18ecc-f906-984b-8991-24ccee9616d5/media/c93dfabd-0b42-2361-7a58-db0bc8d13c69?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=30 - Aanzicht ronde zuidelijke hoektoren voorburcht, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 403; - Aanzicht vierkante noordelijke hoektoren kasteelhoeve, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 402; - Aanzicht binnengevel gebouwen kasteelhoeve, Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 401; - Interieur hoektoren voorburcht met gewelf, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/c05807ac-3902-57c4-ce50-c171454e5a36/media/c7746adc-70f2-f7b0-3404-74a0a474f740?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=33; - Gevelsteen met alliantiewapen boven toegangspoort kasteelhoeve, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/7c94448c-7389-0b66-831a-e628501dd44a/media/58a2bd51-80cc-434f-dec5-45f613c84dcd?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=29; - Interieur kamer begane grond herenhuis, http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/detail/3560151a-5dbe-4486-7f43-8d48c20b0829/media/75fab28e-aecb-c58e-b3d3-b8d55bd2dbc1?mode=detail&view=horizontal&q=Kasteel%20Cortenbach&rows=1&page=25
Bronnen
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd oktober 2016; - https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd oktober 2016; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd oktober 2016; - http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629, Tranchotkaarten, geraadpleegd oktober 2016; - http://archeologieinnederland.nl/bronnen-en-kaarten/amk-en-ikaw, geraadpleegd oktober 2016; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?q=Cortenbach&mode=gallery&view=horizontal, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.atlas1868.nl/li/houthem.html, geraadpleegd oktober 2016; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?fq%5B%5D=search_s_head_collection:%22Kadastrale%20kaarten%201811-1832%22&sort=order_s_documentvolgorde%20asc&mode=gallery&view=horizontal&q=Houthem&page=1, geraadpleegd september 2016;- http://www.rijckheyt.nl/cultureel-erfgoed/cortenbach-kasteel-voerendaal, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.sempernovum.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=77:cortenbach&catid=38&Itemid=85; - http://www.landvanherle.nl/, geraadpleegd oktober 2016;
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd oktober 2016; - https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd oktober 2016; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd oktober 2016; - http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629, Tranchotkaarten, geraadpleegd oktober 2016; - http://archeologieinnederland.nl/bronnen-en-kaarten/amk-en-ikaw, geraadpleegd oktober 2016; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?q=Cortenbach&mode=gallery&view=horizontal, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.atlas1868.nl/li/houthem.html, geraadpleegd oktober 2016; - http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/alle-afbeeldingen/?fq%5B%5D=search_s_head_collection:%22Kadastrale%20kaarten%201811-1832%22&sort=order_s_documentvolgorde%20asc&mode=gallery&view=horizontal&q=Houthem&page=1, geraadpleegd september 2016;- http://www.rijckheyt.nl/cultureel-erfgoed/cortenbach-kasteel-voerendaal, geraadpleegd oktober 2016; - http://www.sempernovum.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=77:cortenbach&catid=38&Itemid=85; - http://www.landvanherle.nl/, geraadpleegd oktober 2016;
Literatuur
- Augustus, L., 1975, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, ontmoetingspunt van de familie Lamberts, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 23, aflevering 2, 116-127; - Broers, H.J.S.M., 1996, De Valkenburgse Ridderschap van 1619 tot 1626, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 1996, aflevering 4, 42-46; - Gerards, F., 2003, Over de ontstaansgeschiedenis van de Keurkeulse mankamer te Heerlen, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 2003, aflevering 4, 116- 130; - Habets, J., 1884, Geschiedenis van het leenhof en de leenen van Valkenburg, Roermond, 469-474; - Hommerrich, L. en Welters, F., 1949, Gedenkboek Voerendaal, Heerlen, 34-42; - Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 400-402; - Huygen, C.A., 1966, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, Maastricht; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 28-29; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 530-531; - Peeters, P.A.H.M., 1960, Fragmenten uit het leven van Freiherr Ferdinand Heineich van Cortenbach, Bulletin van de Historische kring van "Het Land van Herle, jaargang 10, aflevering 6, 133-138; - Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S. Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist/Zwolle, 401; - Vemer, J.C., 1966, Zuid-Limburg, land vol kastelen, Maastricht, 89-90; - Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 400-403; - Water, J.W. te, 1779, Historie van het Verbond en de Smeekschriften der Nederlandsche Edelen, Middelburg, 325; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 47, 108;
- Augustus, L., 1975, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, ontmoetingspunt van de familie Lamberts, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 23, aflevering 2, 116-127; - Broers, H.J.S.M., 1996, De Valkenburgse Ridderschap van 1619 tot 1626, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 1996, aflevering 4, 42-46; - Gerards, F., 2003, Over de ontstaansgeschiedenis van de Keurkeulse mankamer te Heerlen, Stichting Historische Kring "Het land van Herle", Historisch Tijdschrift jaargang 2003, aflevering 4, 116- 130; - Habets, J., 1884, Geschiedenis van het leenhof en de leenen van Valkenburg, Roermond, 469-474; - Hommerrich, L. en Welters, F., 1949, Gedenkboek Voerendaal, Heerlen, 34-42; - Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 400-402; - Huygen, C.A., 1966, Kasteel Cortenbach te Voerendaal, Maastricht; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 28-29; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 530-531; - Peeters, P.A.H.M., 1960, Fragmenten uit het leven van Freiherr Ferdinand Heineich van Cortenbach, Bulletin van de Historische kring van "Het Land van Herle, jaargang 10, aflevering 6, 133-138; - Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S. Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist/Zwolle, 401; - Vemer, J.C., 1966, Zuid-Limburg, land vol kastelen, Maastricht, 89-90; - Venne, J. van de, 1922, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, Geillustreerd weekblad Buiten jaargang 34, 26 augustus 1922, Amsterdam, 400-403; - Water, J.W. te, 1779, Historie van het Verbond en de Smeekschriften der Nederlandsche Edelen, Middelburg, 325; - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 47, 108;
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: 50°53'4.80''N, 5°56'4.97''O
Kaartblad: , x: 193,55, y: 321,80, precisie 2
Coordinaten: 50°53'4.80''N, 5°56'4.97''O
Kaartblad: , x: 193,55, y: 321,80, precisie 2
Bescherming gebouw
Status: (Betreft het gehele complex)
Monumentnummer: 526853
OMSCHRIJVING UIT RCE: Omschrijving van het COMPLEX: Het middeleeuwse goed CORTENBACH is in de loop der eeuwen vanwege landbouwactiviteiten en vanwege de gewenste adellijke uitstraling ontwikkeld tot de huidige historische buitenplaats. Die vormt de kern van een eertijds grotere, meer door lanen en waterpartijen bepaalde aanleg. Waardering van het complex De HISTORISCHE BUITENPLAATS CORTENBACH is van algemeen belang vanwege: a) de voor Limburg typerende opzet van adellijk huis (in de 18de eeuw omgevormd tot landhuis met een verfijnd classicistisch uiterlijk) in samenhang met defensie- en economiegebouwen; de samenhang tussen het defensieve karakter van de torens en de tuinmuur (imitatie-schietgaten) en het landelijke karakter van de boerderij (poort met rustica) in combinatie met referenties naar het adellijke verleden (torens) geeft de ambitie van de eigenaren aan, de suggestie van een roemrijk verleden en markeert tevens het onderscheid met de elegantie van het huis; b) de parkaanleg met landschappelijke onderdelen (vijver met eiland, oprijlaan) en agrarische onderdelen (moestuinen, boomaanplant); c) de relatie met het landschap (Cortenbacher beek); d) de visuele, historische en functionele samenhang tussen de gebouwen, de structuren en het groen; e) de ouderdom en de schoonheid van het geheel.
Monumentnummer: 526852
OMSCHRIJVING UIT RCE: Omschrijving KASTEEL: Inleiding: Het huidige huis of kasteel Cortenbach dankt zijn uiterlijk hoofdzakelijk aan een (ver)bouwcampagne uit 1776. Omschrijving: Het KASTEEL CORTENBACH is in baksteen opgetrokken U-vormig gebouw bestaande uit souterrain, twee bouwlagen en een kapverdieping. Hoekblokken, omlijstingen, goten, fronton enz. zijn uitgevoerd in mergel en hardsteen. Het gebroken schilddak is gedekt met leien. De symmetrische voorgevel telt zeven traveeën. De middelste drie traveeën, met centraal de ingang, bevinden zich in een risaliet bekroond door een fronton. Het fronton bevat gekroonde alliantiewapens (Lamberts de Cortenbach/de Veijder-Malberg) met wapendragers. De achtergevel is eveneens symmetrisch. Het teruggelegen gedeelte telt vijf traveeën, de middelste drie vergelijkbaar aan de voorgevel; het fronton heeft echter geen vlakvulling. Aan weerszijden steken korte vleugels met een blind front naar voren. Het kasteel is onderkelderd. Onder de zaal een grote ruimte met troggewelven. Op de bel-etage een centrale middengang (marmeren vloer) met links een vertrek met stucplafond met vakverdeling tussen twee balken; daarnaast de in hout uitgevoerde trap met decoratieve trappaal (XIX). Rechts de zaal (eiken parketvloer met diverse motieven) met eveneens een stucplafond met vakverdeling tussen twee balken. In de vleugels kleinere vertrekken. Op de verdieping globaal dezelfde indeling. Op zolder gedeelten van eikenhouten raamwerken van wanden. Verder in het gehele pand onder andere stucplafonds, marmeren schouwen enz. Waardering: KASTEEL CORTENBACH, onderdeel van de gelijknamige historische buitenplaats, is van algemeen belang vanwege: a) het bouwtype zijnde , een representatief, klassiek opgezet landhuis op U-vormige plattegrond; b) de sobere classicistische bouwtrant; c) het voor de streek typerende materiaalgebruik; d) details zoals de frontons; e) de inwendige, in hoge mate gave structuur; f) bijzondere interieuronderdelen zoals plafonds met vakverdeling, schouwen, marmer- en parketvloer enz.; g) de historische, functionele en visuele samenhang met de historische buitenplaats, waar het kasteel in alle opzichten het centrum van vormt. Daarnaast worden de volgende onderdelen van het complex als aparte rijksmonumenten beschouwd: a) De historische parkaanleg ( 526854); b) Het voorhof ( 526855); c) De hofboerderij ( 526856); De open werktuigenberging naast de poorttoren ( 526860); d) De hekpijlers langs de weg en deel van de tuinmuur ( 526861);
Status: (Betreft het gehele complex)
Monumentnummer: 526853
OMSCHRIJVING UIT RCE: Omschrijving van het COMPLEX: Het middeleeuwse goed CORTENBACH is in de loop der eeuwen vanwege landbouwactiviteiten en vanwege de gewenste adellijke uitstraling ontwikkeld tot de huidige historische buitenplaats. Die vormt de kern van een eertijds grotere, meer door lanen en waterpartijen bepaalde aanleg. Waardering van het complex De HISTORISCHE BUITENPLAATS CORTENBACH is van algemeen belang vanwege: a) de voor Limburg typerende opzet van adellijk huis (in de 18de eeuw omgevormd tot landhuis met een verfijnd classicistisch uiterlijk) in samenhang met defensie- en economiegebouwen; de samenhang tussen het defensieve karakter van de torens en de tuinmuur (imitatie-schietgaten) en het landelijke karakter van de boerderij (poort met rustica) in combinatie met referenties naar het adellijke verleden (torens) geeft de ambitie van de eigenaren aan, de suggestie van een roemrijk verleden en markeert tevens het onderscheid met de elegantie van het huis; b) de parkaanleg met landschappelijke onderdelen (vijver met eiland, oprijlaan) en agrarische onderdelen (moestuinen, boomaanplant); c) de relatie met het landschap (Cortenbacher beek); d) de visuele, historische en functionele samenhang tussen de gebouwen, de structuren en het groen; e) de ouderdom en de schoonheid van het geheel.
Monumentnummer: 526852
OMSCHRIJVING UIT RCE: Omschrijving KASTEEL: Inleiding: Het huidige huis of kasteel Cortenbach dankt zijn uiterlijk hoofdzakelijk aan een (ver)bouwcampagne uit 1776. Omschrijving: Het KASTEEL CORTENBACH is in baksteen opgetrokken U-vormig gebouw bestaande uit souterrain, twee bouwlagen en een kapverdieping. Hoekblokken, omlijstingen, goten, fronton enz. zijn uitgevoerd in mergel en hardsteen. Het gebroken schilddak is gedekt met leien. De symmetrische voorgevel telt zeven traveeën. De middelste drie traveeën, met centraal de ingang, bevinden zich in een risaliet bekroond door een fronton. Het fronton bevat gekroonde alliantiewapens (Lamberts de Cortenbach/de Veijder-Malberg) met wapendragers. De achtergevel is eveneens symmetrisch. Het teruggelegen gedeelte telt vijf traveeën, de middelste drie vergelijkbaar aan de voorgevel; het fronton heeft echter geen vlakvulling. Aan weerszijden steken korte vleugels met een blind front naar voren. Het kasteel is onderkelderd. Onder de zaal een grote ruimte met troggewelven. Op de bel-etage een centrale middengang (marmeren vloer) met links een vertrek met stucplafond met vakverdeling tussen twee balken; daarnaast de in hout uitgevoerde trap met decoratieve trappaal (XIX). Rechts de zaal (eiken parketvloer met diverse motieven) met eveneens een stucplafond met vakverdeling tussen twee balken. In de vleugels kleinere vertrekken. Op de verdieping globaal dezelfde indeling. Op zolder gedeelten van eikenhouten raamwerken van wanden. Verder in het gehele pand onder andere stucplafonds, marmeren schouwen enz. Waardering: KASTEEL CORTENBACH, onderdeel van de gelijknamige historische buitenplaats, is van algemeen belang vanwege: a) het bouwtype zijnde , een representatief, klassiek opgezet landhuis op U-vormige plattegrond; b) de sobere classicistische bouwtrant; c) het voor de streek typerende materiaalgebruik; d) details zoals de frontons; e) de inwendige, in hoge mate gave structuur; f) bijzondere interieuronderdelen zoals plafonds met vakverdeling, schouwen, marmer- en parketvloer enz.; g) de historische, functionele en visuele samenhang met de historische buitenplaats, waar het kasteel in alle opzichten het centrum van vormt. Daarnaast worden de volgende onderdelen van het complex als aparte rijksmonumenten beschouwd: a) De historische parkaanleg ( 526854); b) Het voorhof ( 526855); c) De hofboerderij ( 526856); De open werktuigenberging naast de poorttoren ( 526860); d) De hekpijlers langs de weg en deel van de tuinmuur ( 526861);
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het door de gemeenteraad van Voerendaal in november 2013 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied Voerendaal" met als "enkelbestemming Gemend-Landgoed" en als "dubbelbestemmingen Waarde- Archeologie en - Complex historische buitenplaatsen". )
Bestemming: (Enkelbestemming Gemend-Landgoed)
Bestemming: (Dubbelbestemmingen Waarde-Archeologie en - Complex historische uitenplaatsen.)
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het door de gemeenteraad van Voerendaal in november 2013 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied Voerendaal" met als "enkelbestemming Gemend-Landgoed" en als "dubbelbestemmingen Waarde- Archeologie en - Complex historische buitenplaatsen". )
Bestemming: (Enkelbestemming Gemend-Landgoed)
Bestemming: (Dubbelbestemmingen Waarde-Archeologie en - Complex historische uitenplaatsen.)
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: november 2016
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: november 2016
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
?
?
Bodemkundige codering
?
?
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.