Ooien

IN BEWERKING [?]

Object
Ooien

Locatie
Adres: Ondersteweg 13, 5995 PN
Kessel
Gemeente Peel en Maas
Provincie Limburg

Het oorspronkelijk omgrachtte adelijke huis Ooien ligt ten noordoosten van Kessel op de linker oeverwal van de Maas ter hoogte van Belfeld. De coordinaten van de hoekpunten van het omgrachtte terrein zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Kessel, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01, en Google Earth

Typologie

Het oorspronkelijk uit de 15e eeuw stammende en in twee fasen gebouwde omgrachtte adelijke huis Oijen heeft een L-vormige plattegrond 4, waarvan het oudste gedeelte is opgetrokken uit baksteen met speklagen van mergel.

Etymologie
Het Huis werd genoemd naar het gelijknamig buurtschap, waarbinnen het gebouwd werd.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: augustus 2011

De huidige eigenaar de familie Meerts hebben het huis met bijbehorende gronden als boerderij in gebruik.

Oudste vermelding
Datum: 1477
Bron: RAL, Huisarchief Kessel

In de oudst beschikbare bron is er sprake van een "hof te Oijen. Bij de omschrijving van de huwelijkse voorwaarden in 1567 is er sprake van een "houss und woeningh tho Oeyen" ( Flokstra, M., 2005, Kastelen in het land van Kessel, Venraay, 68 t/m 81.)

Bezitsgeschiedenis
De oudste vermelding van "Oijen" stamt uit 1477 toen ene Godart van Kessel, genaamd Roffaert het "hof Oijen" inbracht in zijn huwelijk met Baetse van Holtmoelen. Hoe en wanneer dit hof in het bezit is gekomen van de familie Kessel genaamd Roffaert is niet bekend. Na de dood van Godart gaat het hof Oijen begin zestiende eeuw over naar zijn zoon Gerard van Kessel, genaamd Roffaert. Volgens het leenboek van het huis Broekhuizen, zou deze Gerard al vóór 1515 zijn beleend met het huis Ooien. Via vererving blijven hof en huis tot 1642 in het bezit van de familie Van Kessel genaamd Roffaert. In de periode van Gerard van Kessel genaamd Roffaert zou Huis Oijen in 1572 door de troepen van Willem van Oranje geplunderd zijn. In 1642 werd Huis Ooien door de kleindochter van Gerard aan Gerard Cox en zijn vrouw Helena Schenckdie het vervolgens in 1665 verkochten aan Hans Jacob van Tondij. Omstreeks 1670 werd Huis Ooien door Hans Jacob van Tondij Huis verkocht aan Godart van Kesse, een familielid van de vroegere eigenaren. Na de dood van Godart van Kessel genaamd Roffaert werd Huis Oijen in 1696 door zij erfgenaam Gisbert Thewissen verkocht aan Johan Godefridus van Bodinckhuysen, scholtis van Kessel. Aangenomen wordt, dat hij hierbij handelde namens de heer van Kessel uit de familie van Merwijck, want op 23 mei 1700 werd Theodoor Frans van Merwijck vanwege Huis Oijen toegelaten tot de Staten van het Overkwartier. In 1717 werd Huis Oijen door Johan Godefridus van Bodinckhuysen nagelaten aan Caspar baron van Merwijck, waarna het vervolgens door zijn zoon in 1780 werd nagelaten aan zijn neef Karel Lodewijk van Keverberg. Op basis van een opgestelde testament kwamen in 1798 de neven en nichten van de laatste heer van Kessel, Willem Antoon Mathijs baron van Merwijck, overeen, dat Huis Oijen ging naar Antoon Jozef baron d'Olne. Als gevolg van financiële problemen werd huis Ooien in 1838 verkocht aan Josephine barones d'Olne. Door vererving komt Huis Ooien in 1931 in het bezit van Paul Freiherr von Weichs zu Borlinghausen. Na de Tweede Wereldoorlog werd Huis Ooien vanwege het besluit "Vijandelijk Vermogen"door de Nederlandse Staat in beslag genomen en op 23 februari 1950 verkocht aan de huidige bezitters de familie Meerts te Kessel.

Historische betekenis
Geen. Laathof van het adellijk huis Oyen en het huis Oyen vormden een leen van de heerlijkheid Broeckhuisen. (Leen -en Laathoven in de Maasanse Territoria voor 1795, 175)

Bouwgeschiedenis
De vroegst beschikbare vermelding van "Ooien" stamt uit 1477 wanneer Godart van Kessel genaamd Roffaert het "hof Oijen" heeft ingebracht in zijn huwelijk. Of er dan al sprake is van meer dan een alleen een agrarisch bedrijf is niet bekend. Volgens het leenboek van het huis Broekhuizen zou huis Ooien al vóór 1515 gebouwd moeten zijn. Huis Oijen heeft een L-vormige plattegrond, waarvan het oudste gedeelte, de zuidvleugel, op grond van de nog aanwezige muurankers begin 16e werd gebouwd. Dit gedeelte bestaat uit twee bouwlagen en is afgedekt door een zadelvormig pannendak. Het oudste bouwdeel is opgetrokken in bakstenen die afgewisseld worden door lagen mergelsteen en heeft de afmetingen van 11,5x6,5m. Betreffende bouwdeel is over de gehele oppervlakte voorzien van een kelderruimte. In 1572 werd het huis door de troepen van Willem van Oranje geplunderd, waarbij o.a. het huisarchief gestolen werd. Of het Huis daarbij ook is beschadigd en daarna weer is hersteld, is niet duidelijk. In de loop der tijd hebben diverse aanpassingen aan het Huis plaats gevonden. Zo werd in de 17e eeuw de nog aanwezig vleugel aan de noord-oost zijde aangebouwd. Uit de door landmeter Adam Blum gemaakt kaart uit 1752 blijkt op het terrein binnen de omgrachting naast het hoofdgebouw aan de oostzijde een voorplein geflankeerd door twee bijgebouwen aanwezig te zijn. Wanneer deze bijgebouwen zijn gebouwd, is niet duidelijk. Aangenomen wordt, dat de omgrachting stamt uit de tijd dat het oudste gedeelte van het huis werd gebouwd. Op de kadastrale minuutkaart van de gemeente Kessel, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 01 zijn beide bijgebouwen vervangen door een groot bijgebouw aan de noordzijde van het voorplein. Daarnaast blijkt uit een vergelijking van beide kaarten verder, dat het hoofdgbouw in de tussenliggende periode te zijn uitgebreid met het thans nog aanwezige bijgebouw aan de oostzijde. De toegang tot het oorspronkelijke Huis loopt thans via deze aanbouw. Volgens deze kaarten was er ten zuiden van de omgrachting een omgrachte boomgaart aanwezig te zijn. De rondom het huis en rondom de boomgaard aanwezige grachten werden in het midden van de 20e eeuw gedempt. Omstreeks 1980 werd het huis gerestaureerd.