Schaesberg te Landgraaf
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Schaesberg te Landgraaf
Schaesberg te Landgraaf
Locatie
Adres: Kasteelweg 1, 6370 AA
Schaesberg
Gemeente Landgraaf
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel ligt ten oosten van Heerlen en ten noorden van het gelijknamige dorp Schaesberg, in het gebied ingesloten door de Euregioweg in het westen, de Hompertsweg in het noorden en de Heerlenseweg in het zuiden.
Adres: Kasteelweg 1, 6370 AA
Schaesberg
Gemeente Landgraaf
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel ligt ten oosten van Heerlen en ten noorden van het gelijknamige dorp Schaesberg, in het gebied ingesloten door de Euregioweg in het westen, de Hompertsweg in het noorden en de Heerlenseweg in het zuiden.
Typologie
Hoe het oorspronkelijke gebouw er uit zag is niet bekend.
Het in de zeventiende eeuw gebouwde kasteel bestond uit een door grachten omgeven hoofdburcht met ten noorden ervan een voorburcht en ten westen en zuiden ervan een tuinencomplex.
Hoe het oorspronkelijke gebouw er uit zag is niet bekend.
Het in de zeventiende eeuw gebouwde kasteel bestond uit een door grachten omgeven hoofdburcht met ten noorden ervan een voorburcht en ten westen en zuiden ervan een tuinencomplex.
Etymologie
Voor zover kan worden nagegaan werd het huis genoemd naar het dorp waarbij het gebouwd werd.
Voor zover kan worden nagegaan werd het huis genoemd naar het dorp waarbij het gebouwd werd.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: april 2018
Van het kasteel is niet veel meer overgebleven dan de funderingen en wat opgaand metselwerk. Momenteel wordt gewerkt aan herbouw van het kasteel met voorburcht, waarbij ambachtelijke scholing en educatie een belangrijke rol spelen.
Laatst bijgewerkt: april 2018
Van het kasteel is niet veel meer overgebleven dan de funderingen en wat opgaand metselwerk. Momenteel wordt gewerkt aan herbouw van het kasteel met voorburcht, waarbij ambachtelijke scholing en educatie een belangrijke rol spelen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het in de zeventiende eeuw gebouwde kasteel resteren nog de funderingen van hoofdburcht en voorburcht en fragmenten van het opgaande metselwerk van de hoofdburcht.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het in de zeventiende eeuw gebouwde kasteel resteren nog de funderingen van hoofdburcht en voorburcht en fragmenten van het opgaande metselwerk van de hoofdburcht.
Afmetingen
Op grond van hetgeen aangegeven op de kadastrale minuutkaart gemeente Schaesberg, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 03, (MIN11090A03), wordt de totale door grachten omgeven gebied van hoofdburcht, voorburcht en tuinen ingeschat op ca. 93x240m. De afmetingen van het binnen dit gebied aanwezige, door een brede gracht omgeven, hoofdburcht zijn ca. 23x18m en die van de voorburcht ca. 70x52m.
Op grond van hetgeen aangegeven op de kadastrale minuutkaart gemeente Schaesberg, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 03, (MIN11090A03), wordt de totale door grachten omgeven gebied van hoofdburcht, voorburcht en tuinen ingeschat op ca. 93x240m. De afmetingen van het binnen dit gebied aanwezige, door een brede gracht omgeven, hoofdburcht zijn ca. 23x18m en die van de voorburcht ca. 70x52m.
Oudste vermelding
Datum: 1273
Bron: Oorkonde
De oudst bekende vermelding van een lid van de familie van Schaesberg betreft ene Gerard van Schaesberg, die tussen 1273 en 1281 als ridder in Heerlen en als vazal van Walram II van Valkenburg wordt vermeld.
Of er toen reeds sprake was van een verdedigbare huis Schaesberg is niet bekend.
Datum: 1273
Bron: Oorkonde
De oudst bekende vermelding van een lid van de familie van Schaesberg betreft ene Gerard van Schaesberg, die tussen 1273 en 1281 als ridder in Heerlen en als vazal van Walram II van Valkenburg wordt vermeld.
Of er toen reeds sprake was van een verdedigbare huis Schaesberg is niet bekend.
Bezitsgeschiedenis
Leden van de familie Schae(f)sberg worden vermeld in oorkonden uit de eerste helft van de dertiende eeuw.
Zo wordt in een oorkonde uit 1239 vermeld, dat ene Hendrik een misgewaad schenkt aan het nonnenklooster Mariëngaard te Keulen. Verder kan uit een oorkonde uit 1273 worden opgemaakt, dat Gerard van Schaesberg een vazal is van Walram II van Valkenburg. Niet duidelijk is, of er toen reeds sprake was van een Huis Schaesberg en of Gerard de bezitter hiervan was.
Meer duidelijkheid is er bij zijn vermoedelijke achterkleinkinderen Co(e)nra(a)d en Willem, waarvan bekend is dat Conrad heer van Schaesberg was. Conrad en zijn jongere broer Willem waren betrokken bij de slag bij Baesweiler, waarbij ze gevangen werden genomen en pas weer na het betalen van losgeld in vrijheid kwamen. Na het overlijden van Conrad ging het goed over naar zijn zoon Johan, die was getrouwd met Gertrud van Retersbeek. Ook een tweetal zusters van Johan waren getrouwd met leden van de familie Van Retersbeek, waarvan één met Gerard van Retersbeek. Na het kinderloos overlijden van Johan stierf het geslacht van Schaesberg in rechte lijn uit en ging het goed omstreeks 1411 over naar Willem (II) van Retersbeek, de zoon van Gerard van Retersbeek. Deze tak van de familie noemde zich aanvankelijk Van Retersbeek genaamd Schaesberg. Later ging deze naam over in alleen Van Schaesberg.
Via vererving bleef het goed Schaesberg binnen de familie Van Retersbeek genaamd Schaesberg, totdat in 1534 na het overlijden van Willem IV van Retersbeek genaamd Schaesberg het goed overging naar diens zoon Joris, die zich Joris van Schaesberg ging noemen. Na het overlijden van Joris ging het goed over naar zijn zoon Johan, die in 1542 was getrouwd met Agnes von Eynatten. Dit echtpaar liet omstreeks 1570 op de fundering van het oude kasteel een nieuw kasteel bouwen. Hun zoon Frederik II van Schaesberg, die zijn ouders eind zestiende eeuw opvolgde, was een ontwikkeld en rijk man waarin de Spaanse regering in Brussel veel vertrouwen stelde. Door zijn goede relaties werd in 1618 het leengoed tot een zelfstandige heerlijkheid verheven.
Via de familierelaties van zijn vrouw Maria von Binsfeld ontstonden belangrijke contacten voor hun zoon Johan Frederik I met de keurvorst van Palts, die uiteindelijk leidden tot de benoeming van hem tot erfelijk baron in 1637.
Om zijn woning beter te laten aansluiten aan zijn levensstijl liet Johan Frederik I in 1650 zijn kasteel verder uitbouwen. Na het overlijden van Johan Frederik I in 1671 werden de Schaesbergse bezitten verdeeld onder de kinderen van zijn beide zonen, waardoor het geslacht Van Schaesberg werd gesplitst in twee takken. Het kasteel Schaesberg ging daarbij naar Frederik Sigismund Theodoor de zoon van zijn oudste zoon. Frederik stierf in 1733 en was het laatste familielid, dat op het kasteel woonde. Hij werd opgevolgd door zijn achterneef Johan Willem van Schaesberg. Vanaf dat ogenblik werden de goederen beheerd door rentmeesters. In het begin van de twintigste eeuw werden delen van het landgoed verkocht. Het nog overgebleven deel met de daarop aanwezige gebouwen werd na de Tweede Wereldoorlog geconfisqueerd.
Leden van de familie Schae(f)sberg worden vermeld in oorkonden uit de eerste helft van de dertiende eeuw.
Zo wordt in een oorkonde uit 1239 vermeld, dat ene Hendrik een misgewaad schenkt aan het nonnenklooster Mariëngaard te Keulen. Verder kan uit een oorkonde uit 1273 worden opgemaakt, dat Gerard van Schaesberg een vazal is van Walram II van Valkenburg. Niet duidelijk is, of er toen reeds sprake was van een Huis Schaesberg en of Gerard de bezitter hiervan was.
Meer duidelijkheid is er bij zijn vermoedelijke achterkleinkinderen Co(e)nra(a)d en Willem, waarvan bekend is dat Conrad heer van Schaesberg was. Conrad en zijn jongere broer Willem waren betrokken bij de slag bij Baesweiler, waarbij ze gevangen werden genomen en pas weer na het betalen van losgeld in vrijheid kwamen. Na het overlijden van Conrad ging het goed over naar zijn zoon Johan, die was getrouwd met Gertrud van Retersbeek. Ook een tweetal zusters van Johan waren getrouwd met leden van de familie Van Retersbeek, waarvan één met Gerard van Retersbeek. Na het kinderloos overlijden van Johan stierf het geslacht van Schaesberg in rechte lijn uit en ging het goed omstreeks 1411 over naar Willem (II) van Retersbeek, de zoon van Gerard van Retersbeek. Deze tak van de familie noemde zich aanvankelijk Van Retersbeek genaamd Schaesberg. Later ging deze naam over in alleen Van Schaesberg.
Via vererving bleef het goed Schaesberg binnen de familie Van Retersbeek genaamd Schaesberg, totdat in 1534 na het overlijden van Willem IV van Retersbeek genaamd Schaesberg het goed overging naar diens zoon Joris, die zich Joris van Schaesberg ging noemen. Na het overlijden van Joris ging het goed over naar zijn zoon Johan, die in 1542 was getrouwd met Agnes von Eynatten. Dit echtpaar liet omstreeks 1570 op de fundering van het oude kasteel een nieuw kasteel bouwen. Hun zoon Frederik II van Schaesberg, die zijn ouders eind zestiende eeuw opvolgde, was een ontwikkeld en rijk man waarin de Spaanse regering in Brussel veel vertrouwen stelde. Door zijn goede relaties werd in 1618 het leengoed tot een zelfstandige heerlijkheid verheven.
Via de familierelaties van zijn vrouw Maria von Binsfeld ontstonden belangrijke contacten voor hun zoon Johan Frederik I met de keurvorst van Palts, die uiteindelijk leidden tot de benoeming van hem tot erfelijk baron in 1637.
Om zijn woning beter te laten aansluiten aan zijn levensstijl liet Johan Frederik I in 1650 zijn kasteel verder uitbouwen. Na het overlijden van Johan Frederik I in 1671 werden de Schaesbergse bezitten verdeeld onder de kinderen van zijn beide zonen, waardoor het geslacht Van Schaesberg werd gesplitst in twee takken. Het kasteel Schaesberg ging daarbij naar Frederik Sigismund Theodoor de zoon van zijn oudste zoon. Frederik stierf in 1733 en was het laatste familielid, dat op het kasteel woonde. Hij werd opgevolgd door zijn achterneef Johan Willem van Schaesberg. Vanaf dat ogenblik werden de goederen beheerd door rentmeesters. In het begin van de twintigste eeuw werden delen van het landgoed verkocht. Het nog overgebleven deel met de daarop aanwezige gebouwen werd na de Tweede Wereldoorlog geconfisqueerd.
Historische betekenis
Het in 1570 gebouwde nieuwe kasteel werd in 1618 onder Frederik II van Schaesberg de zetel van de zelfstandige heerlijkheid Schaesberg. Van de latere familieleden werd in 1637 Johann Friedrich I tot Reichsfreiherr von Schaesberg verheven. Verder bekleedden diverse erfgenamen belangrijke functies aan het hof van de keurvorst van Palts.
Het in 1570 gebouwde nieuwe kasteel werd in 1618 onder Frederik II van Schaesberg de zetel van de zelfstandige heerlijkheid Schaesberg. Van de latere familieleden werd in 1637 Johann Friedrich I tot Reichsfreiherr von Schaesberg verheven. Verder bekleedden diverse erfgenamen belangrijke functies aan het hof van de keurvorst van Palts.
Bouwgeschiedenis
Wanneer en door wie voor het eerst op deze plek een verdedigbare woning werd gebouwd is niet bekend. Bij de diverse in de tweede helft van de twintigste eeuw uitgevoerde funderingsonderzoeken zijn resten van een houten funderingsconstructie ontdekt. Deze restanten geven aanleiding om aan te nemen, dat in ieder geval er sprake moet zijn geweest van een door een houten palissade omgeven woontoren uit de dertiende of veertiende eeuw. Misschien zelfs nog wel uit een eerdere periode.
In een bestaande tekst wordt aangegeven, dat Willem van Schaesberg in 1444 aan de hertog van Kleef "mit seinem Hause Schaesberg und 20 Bewaffneten" hulp beloofde in zijn strijd tegen de aartsbisschop van Keulen. Hieruit kan worden opgemaakt dat er toe sprake moet zijn geweest van een verdedigbaar huis. Op grond van gevonden funderingsresten wordt aangenomen, dat Willem II van Retersbeek genaamd Van Schaesberg op de plek van het eerste huis begin vijftiende eeuw een nieuw kasteel heeft gebouwd.
Omstreeks 1570 werd door Johan van Schaesberg een nieuw kasteel met een L-vormige plattegrond gebouwd.
Beide vleugels hadden 2 verdiepingen boven een souterrain en werden afgedekt door een zadeldak. De gevels waren uitgevoerd in baksteen met natuurstenen speklagen, waarbij de brede westvleugel was voorzien van twee trapgevels met een fries. Het trappenhuis was aangebracht binnen de in de binnenhoek aanwezige traptoren. In de gevel van deze traptoren is een gevelsteen met het jaartal 1571 aangebracht. Een halfronde privaattoren was aangebracht tegen zowel de westgevel als de zuidgevel. Het kasteel was door een gracht omgeven en de binnenplaats ervan was bereikbaar middels een brug vanaf het toenmalige voorhof.
Het toen bestaande kasteel werd in 1650 door Johan Frederik van Schaesberg uitgebreid met een hoge vierkante hoektoren op de zuidoosthoek. Verder werd de binnenplaats aan de oost- en de noordkant afgesloten door twee smalle, lage vleugels. In de nieuwe noordelijke vleugel was een in classicistische stijl uitgevoerde toegangspoort aangebracht voorzien van pilasters, fries en fronton.
In de periode werd ook de bestaande voorburcht vervangen door een nieuwe voorburcht, bestaande uit een rond een binnenplein aanwezig u-vormig gebouwencomplex met de open zijde richting kasteel. De in metselwerk uitgevoerde gebouwen bestonden uit twee verdiepingen boven een souterrain en werden afgedekt door een zadeldak. In verband met de daarin aanwezige stallen, waren de gebouwen van de westvleugel breder dan die van de twee andere vleugels. Op de hoeken van de noordvleugel bevonden zich twee grote vierkant buiten het gebouw uitstekende vierlaagse hoektorens voorzien van een knobbelspits. Halverwege de noordvleugel bevond zich de van een imposante spits voorziene toegangspoort. In de gevel van de toegangspoort waren de sponningen van ophaalbrug zichtbaar. Boven de poort was een gevelsteen aangebracht met het jaartal 1650 en de naam van de bouwheer Johan Frederik.
Vanaf de binnenplaats waren via een brug over de aanwezige omgrachting het kasteel en de ten zuidwesten van aanwezige kasteel aanwezige tuinen bereikbaar.
Vanaf 1733 werd het kasteel niet meer regelmatig bewoond. Verder was het onderhoud gebrekkig. Het gevolg hiervan was dat het verval intrad, dat door mijnschade in de twintigste eeuw verergerde. Momenteel staan boven het souterrain alleen nog maar wat muurrestanten overeind. De gebouwen van de voorburcht werden bij een grote brand in 1965 grotendeels verwoest en vervolgens afgebroken. In 1977 werd de ruïne geconsolideerd en de fundering hersteld.
Momenteel wordt gewerkt aan herbouw van het kasteel met voorburcht, waarbij ambachtelijke scholing en educatie een belangrijke rol spelen.
Wanneer en door wie voor het eerst op deze plek een verdedigbare woning werd gebouwd is niet bekend. Bij de diverse in de tweede helft van de twintigste eeuw uitgevoerde funderingsonderzoeken zijn resten van een houten funderingsconstructie ontdekt. Deze restanten geven aanleiding om aan te nemen, dat in ieder geval er sprake moet zijn geweest van een door een houten palissade omgeven woontoren uit de dertiende of veertiende eeuw. Misschien zelfs nog wel uit een eerdere periode.
In een bestaande tekst wordt aangegeven, dat Willem van Schaesberg in 1444 aan de hertog van Kleef "mit seinem Hause Schaesberg und 20 Bewaffneten" hulp beloofde in zijn strijd tegen de aartsbisschop van Keulen. Hieruit kan worden opgemaakt dat er toe sprake moet zijn geweest van een verdedigbaar huis. Op grond van gevonden funderingsresten wordt aangenomen, dat Willem II van Retersbeek genaamd Van Schaesberg op de plek van het eerste huis begin vijftiende eeuw een nieuw kasteel heeft gebouwd.
Omstreeks 1570 werd door Johan van Schaesberg een nieuw kasteel met een L-vormige plattegrond gebouwd.
Beide vleugels hadden 2 verdiepingen boven een souterrain en werden afgedekt door een zadeldak. De gevels waren uitgevoerd in baksteen met natuurstenen speklagen, waarbij de brede westvleugel was voorzien van twee trapgevels met een fries. Het trappenhuis was aangebracht binnen de in de binnenhoek aanwezige traptoren. In de gevel van deze traptoren is een gevelsteen met het jaartal 1571 aangebracht. Een halfronde privaattoren was aangebracht tegen zowel de westgevel als de zuidgevel. Het kasteel was door een gracht omgeven en de binnenplaats ervan was bereikbaar middels een brug vanaf het toenmalige voorhof.
Het toen bestaande kasteel werd in 1650 door Johan Frederik van Schaesberg uitgebreid met een hoge vierkante hoektoren op de zuidoosthoek. Verder werd de binnenplaats aan de oost- en de noordkant afgesloten door twee smalle, lage vleugels. In de nieuwe noordelijke vleugel was een in classicistische stijl uitgevoerde toegangspoort aangebracht voorzien van pilasters, fries en fronton.
In de periode werd ook de bestaande voorburcht vervangen door een nieuwe voorburcht, bestaande uit een rond een binnenplein aanwezig u-vormig gebouwencomplex met de open zijde richting kasteel. De in metselwerk uitgevoerde gebouwen bestonden uit twee verdiepingen boven een souterrain en werden afgedekt door een zadeldak. In verband met de daarin aanwezige stallen, waren de gebouwen van de westvleugel breder dan die van de twee andere vleugels. Op de hoeken van de noordvleugel bevonden zich twee grote vierkant buiten het gebouw uitstekende vierlaagse hoektorens voorzien van een knobbelspits. Halverwege de noordvleugel bevond zich de van een imposante spits voorziene toegangspoort. In de gevel van de toegangspoort waren de sponningen van ophaalbrug zichtbaar. Boven de poort was een gevelsteen aangebracht met het jaartal 1650 en de naam van de bouwheer Johan Frederik.
Vanaf de binnenplaats waren via een brug over de aanwezige omgrachting het kasteel en de ten zuidwesten van aanwezige kasteel aanwezige tuinen bereikbaar.
Vanaf 1733 werd het kasteel niet meer regelmatig bewoond. Verder was het onderhoud gebrekkig. Het gevolg hiervan was dat het verval intrad, dat door mijnschade in de twintigste eeuw verergerde. Momenteel staan boven het souterrain alleen nog maar wat muurrestanten overeind. De gebouwen van de voorburcht werden bij een grote brand in 1965 grotendeels verwoest en vervolgens afgebroken. In 1977 werd de ruïne geconsolideerd en de fundering hersteld.
Momenteel wordt gewerkt aan herbouw van het kasteel met voorburcht, waarbij ambachtelijke scholing en educatie een belangrijke rol spelen.
Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2016, geraadpleegd april 2018;
- kadastrale minuutkaart gemeente Schaesberg, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 03, (MIN11090A03), geraadpleegd april 2018;
- De Tranchotkaart 74 Oost Valkenburg- 75 Heerlen, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, geraadpleegd april 2018;
- Ferrariskaart 1777, nr. 230, Rolduc, geraadpleegd april 2018;
- Aquarel van G.J. van Gulpen uit 1850, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 147;
- Plattegronden hoofdburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 142, 143;
- Plattegrond voorburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf,113, 116;
- Doorsneden hoofdburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 99, 135;
- Aanzichten en doorsneden voorburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 133-135;
- Diverse foto's hoofdburcht voor sloop ervan, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 92, 93, 98;
- Diverse foto's voorburcht voor sloop ervan, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 115, 126, 127,
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2016, geraadpleegd april 2018;
- kadastrale minuutkaart gemeente Schaesberg, 1811-1832, Limburg, sectie A, blad 03, (MIN11090A03), geraadpleegd april 2018;
- De Tranchotkaart 74 Oost Valkenburg- 75 Heerlen, onderdeel van de Tranchotkaart van het gebied tussen Maas en Rijn, 1803-1820, geraadpleegd april 2018;
- Ferrariskaart 1777, nr. 230, Rolduc, geraadpleegd april 2018;
- Aquarel van G.J. van Gulpen uit 1850, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 147;
- Plattegronden hoofdburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 142, 143;
- Plattegrond voorburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf,113, 116;
- Doorsneden hoofdburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 99, 135;
- Aanzichten en doorsneden voorburcht, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 133-135;
- Diverse foto's hoofdburcht voor sloop ervan, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 92, 93, 98;
- Diverse foto's voorburcht voor sloop ervan, Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf, 115, 126, 127,
Bronnen
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd april 2018;
- https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, geraadpleegd april 2018;
- http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd april 2018;
- http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd april 2018;
- http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd april 2018;
- http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629, Tranchotkaarten, geraadpleegd april 2018;
- http://archeologieinnederland.nl/bronnen-en-kaarten/amk-en-ikaw, geraadpleegd april 2018;
- http://www.atlas1868.nl/li/houthem.html, geraadpleegd april 2018;
- http://www.landvanherle.nl/, geraadpleegd april 2018;
- http://www.slotschaesberg.nl, geraadpleegd april 2018;
- http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd april 2018;
- https://zoeken.cultureelerfgoed.nl, voor het zoeken naar archeologisch informatie, geraadpleegd april 2018;
- http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd april 2018;
- http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd april 2018;
- http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html, geraadpleegd april 2018;
- http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/deepzoom/collection/krt/id/5629, Tranchotkaarten, geraadpleegd april 2018;
- http://archeologieinnederland.nl/bronnen-en-kaarten/amk-en-ikaw, geraadpleegd april 2018;
- http://www.atlas1868.nl/li/houthem.html, geraadpleegd april 2018;
- http://www.landvanherle.nl/, geraadpleegd april 2018;
- http://www.slotschaesberg.nl, geraadpleegd april 2018;
Literatuur
- Broers, H.J.S.M., 1996, De Valkenburgse Ridderschap van 1619 tot 1626, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 46, nr. 4, 121, 122;
- Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf;
- Eussen, N., 1959, Overplaatsing van het altaarrecht van het adellijk huis Benzenrade naar het kasteel Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 9, nr. 5, 103-107;
- Haberts, J., 1884, Geschiedenis van het leenhof en de leenen van Valkenburg, Roermond, 187-188;
- Heynens, L., 2005, Kastelen in Zuid-Limburg in hernieuwde glans, Zutphen, 100-101;
- Heynens, L., 2008, Adel in Limburg of de Limburgse Adel, geschiedenis en repertorium 1590-1990, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 295-296;
- Heynens, L., 2010, Het uitzicht van alle streven, met een stamreeks van de dynastie Schaesberg, Adel aan Maas, Roer,en Geul II, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 77-115;
- Hommerich,L. van, 1958, Rond de hereniging van Palemich met Heerlen, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 8, nr. 1, 1-5;
- Hommerich, L., 1968, Schaesberg in het licht der historie, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 18, nr. 2, 52-54;
- Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 437- 439;
- Janssen de Limpens, K.J.Th., 1974, Leen- en Laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, uitgave Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, Maastricht, 67, 171;
- Jongen, J.J., 1953, De laatste bewoner van kasteel Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 3, nr. 2, 25-32;
- Jongen, J.J., Hommerich,L.,Schobben,F.X.,1961, Schaesberg , Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jubileumnummer 1961, 117-138;
- Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H., Maes, N.C.M., Michels, J., Schulte, A.G., Vries, A. de, Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 202-204
- Overvoorde, J.C., 1926, Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, Utrecht, 406-407;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 1, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 1, 4-16;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 2, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 2, 25-39;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 3, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 3, 63-77;
- Ramakers, E. P.M., 2009, De Schaesbergse erfenis, Adel aan Maas, Roer,en Geul I, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 75- 110;
- Vemer, J.C., 1966, Zuid-Limburg, land vol kastelen, Maastricht, 115-116
- Verzijl, J., 1934, Limburgse kasteelen, het kasteel Schasberg en zijn bewoners, De Nedermaas, Limburg's geillustreerd maandblad, maart 1934, Gulpen,136-139;
- Verzijl, J., 1934, Limburgse kasteelen, het kasteel Schasberg en zijn bewoners, De Nedermaas, Limburg's geillustreerd maandblad, april 1934, Gulpen,152-154;
- Vromen.W.J., 1970, Uit het boerenleven van de familiei Erens op de Kamp te Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 20, nr. 2, 45-51;
- Wetzels, F.A.M.M., 1974, Chronogrammen in Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 24, nr. 1, 123-125;
- Win, J.Th.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 49, 99;
- Broers, H.J.S.M., 1996, De Valkenburgse Ridderschap van 1619 tot 1626, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 46, nr. 4, 121, 122;
- Dortants,H., Born,J., Schiffelers,J., Hessels,K., Mulders,H., 2014, Het verhaal van slot Schaesberg en haar bewoners, uitgave Heemkundevereniging Landgraaf, Landgraaf;
- Eussen, N., 1959, Overplaatsing van het altaarrecht van het adellijk huis Benzenrade naar het kasteel Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 9, nr. 5, 103-107;
- Haberts, J., 1884, Geschiedenis van het leenhof en de leenen van Valkenburg, Roermond, 187-188;
- Heynens, L., 2005, Kastelen in Zuid-Limburg in hernieuwde glans, Zutphen, 100-101;
- Heynens, L., 2008, Adel in Limburg of de Limburgse Adel, geschiedenis en repertorium 1590-1990, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 295-296;
- Heynens, L., 2010, Het uitzicht van alle streven, met een stamreeks van de dynastie Schaesberg, Adel aan Maas, Roer,en Geul II, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 77-115;
- Hommerich,L. van, 1958, Rond de hereniging van Palemich met Heerlen, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 8, nr. 1, 1-5;
- Hommerich, L., 1968, Schaesberg in het licht der historie, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 18, nr. 2, 52-54;
- Hupperetz, W., B., Olde Meierink en Rommes, R., (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 437- 439;
- Janssen de Limpens, K.J.Th., 1974, Leen- en Laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, uitgave Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, Maastricht, 67, 171;
- Jongen, J.J., 1953, De laatste bewoner van kasteel Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 3, nr. 2, 25-32;
- Jongen, J.J., Hommerich,L.,Schobben,F.X.,1961, Schaesberg , Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jubileumnummer 1961, 117-138;
- Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H., Maes, N.C.M., Michels, J., Schulte, A.G., Vries, A. de, Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 202-204
- Overvoorde, J.C., 1926, Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, Utrecht, 406-407;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 1, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 1, 4-16;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 2, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 2, 25-39;
- Ramakers, E. P.M., 1983, Pastoraal; in Schaesberg in de zeventiende eeuw deel 3, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 33, nr. 3, 63-77;
- Ramakers, E. P.M., 2009, De Schaesbergse erfenis, Adel aan Maas, Roer,en Geul I, Pons Mosae Editions, Valkenburg aan de Geul, 75- 110;
- Vemer, J.C., 1966, Zuid-Limburg, land vol kastelen, Maastricht, 115-116
- Verzijl, J., 1934, Limburgse kasteelen, het kasteel Schasberg en zijn bewoners, De Nedermaas, Limburg's geillustreerd maandblad, maart 1934, Gulpen,136-139;
- Verzijl, J., 1934, Limburgse kasteelen, het kasteel Schasberg en zijn bewoners, De Nedermaas, Limburg's geillustreerd maandblad, april 1934, Gulpen,152-154;
- Vromen.W.J., 1970, Uit het boerenleven van de familiei Erens op de Kamp te Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 20, nr. 2, 45-51;
- Wetzels, F.A.M.M., 1974, Chronogrammen in Schaesberg, Het land van Herle, historisch tijdschrift voor oostelijk Zuid-Limburg, jaargang 24, nr. 1, 123-125;
- Win, J.Th.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 49, 99;
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: 50°53'53.60"N, 5°59'50.18"O
Kaartblad: 62B , x: 197,92, y: 323,34, precisie 2
Coordinaten: 50°53'53.60"N, 5°59'50.18"O
Kaartblad: 62B , x: 197,92, y: 323,34, precisie 2
Bescherming gebouw
Status: (Betreft de ruine van de voormalige hoofdburcht)
Monumentnummer: 23833,
OMSCHRIJVING UIT RCE: KASTEEL SCHAESBERG. Bouwval van het hoofdgebouw, 1571-XVII A, in Maaslandse Renaissance.
Monumentnummer: 23834
OMSCHRIJVING UIT RCE: Slothoeve met door knobbelspitsen afgedekte poorttoren en hoektorens, 1650.
Status: (Betreft de ruine van de voormalige hoofdburcht)
Monumentnummer: 23833,
OMSCHRIJVING UIT RCE: KASTEEL SCHAESBERG. Bouwval van het hoofdgebouw, 1571-XVII A, in Maaslandse Renaissance.
Monumentnummer: 23834
OMSCHRIJVING UIT RCE: Slothoeve met door knobbelspitsen afgedekte poorttoren en hoektorens, 1650.
Bescherming terrein
Status: (Betreft het voormalige kasteelterrein )
Status: (Betreft het voormalige kasteelterrein )
Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: april 2018
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: april 2018
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.