Bleijenbeek
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Bleijenbeek
Bleijenbeek
Locatie
Adres: Bleijenbeek 10, 5851EE
Afferden
Gemeente Bergen
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel Bleyenbeek ligt op circa 3 kilometer ten oosten van Afferden aan de zuidzijde van de verbindingsweg naar Goch. De coördinaten van de hoekpunten van het kasteelterrein inclusief de rondom het totale complex aanwezige omgrachting zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03 in combinatie met Google Earth.
Adres: Bleijenbeek 10, 5851EE
Afferden
Gemeente Bergen
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel Bleyenbeek ligt op circa 3 kilometer ten oosten van Afferden aan de zuidzijde van de verbindingsweg naar Goch. De coördinaten van de hoekpunten van het kasteelterrein inclusief de rondom het totale complex aanwezige omgrachting zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03 in combinatie met Google Earth.
Typologie
(Vermoedelijk had dit adellijke huis ook wel een of andere agrarische functie. )
Bij dit object lijkt het te gaan om een adellijk huis. Het oorspronkelijk op deze locatie voor het controleren van de ontginningswerkzaamheden aanwezige omgrachte huis (met een agrarisch karakter), werd eind 14de eeuw vervangen door een woontoren. Deze woontoren werd in de loop van de 15de eeuw uitgebreid met diverse gebouwen rondom een binnenplaats tot een groter middeleeuws kasteel. Een deel van deze gebouwen zijn bij de modernisering in de 17de eeuw vervangen door diverse uitbreidingen.
(Vermoedelijk had dit adellijke huis ook wel een of andere agrarische functie. )
Bij dit object lijkt het te gaan om een adellijk huis. Het oorspronkelijk op deze locatie voor het controleren van de ontginningswerkzaamheden aanwezige omgrachte huis (met een agrarisch karakter), werd eind 14de eeuw vervangen door een woontoren. Deze woontoren werd in de loop van de 15de eeuw uitgebreid met diverse gebouwen rondom een binnenplaats tot een groter middeleeuws kasteel. Een deel van deze gebouwen zijn bij de modernisering in de 17de eeuw vervangen door diverse uitbreidingen.
Etymologie
Er is geen informatie beschikbaar, waaruit de oorsprong van de naam van het kasteel zou kunnen worden afgeleid
Er is geen informatie beschikbaar, waaruit de oorsprong van de naam van het kasteel zou kunnen worden afgeleid
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: december 2011
Huidige functie:
Binnen de oorspronkelijke omgrachting langs de weg van Afferden naar Goch zijn op het kasteelterrein de niet toegankelijke resten aanwezig van het kasteel Bleijenbeek aanwezig. Met uitzondering van delen van de noord- en oostgevel zijn grote delen van het opgaande metselwerk nog tot enige meters boven het begane grondniveau aanwezig. De diverse soorten gewelven, die zijn toegepast bij de bouw van de boven de kelders aanwezige begane grondvloeren zijn nog steeds in takt.
Laatst bijgewerkt: december 2011
Huidige functie:
Binnen de oorspronkelijke omgrachting langs de weg van Afferden naar Goch zijn op het kasteelterrein de niet toegankelijke resten aanwezig van het kasteel Bleijenbeek aanwezig. Met uitzondering van delen van de noord- en oostgevel zijn grote delen van het opgaande metselwerk nog tot enige meters boven het begane grondniveau aanwezig. De diverse soorten gewelven, die zijn toegepast bij de bouw van de boven de kelders aanwezige begane grondvloeren zijn nog steeds in takt.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: (Kelders en grote delen opgaande muurwerk nog aanwezig)
Grondgebruik: (Terrein afgesloten en niet toegankelijk)
Als gevolg van oorlogshandelingen eind Tweede Wereldoorlog is het kasteel in een ruïne veranderd. Van het oorspronkelijke kasteel zijn nog aanwezig de kelders van de woontoren en de ernaast liggende zaalvleugel en de fundamenten van de overige bouwdelen. Met uitzondering van delen van de noord- en oostgevel zijn grote delen van het opgaande metselwerk boven het begane grondniveau nog aanwezig.
Zichtbaar: (Kelders en grote delen opgaande muurwerk nog aanwezig)
Grondgebruik: (Terrein afgesloten en niet toegankelijk)
Als gevolg van oorlogshandelingen eind Tweede Wereldoorlog is het kasteel in een ruïne veranderd. Van het oorspronkelijke kasteel zijn nog aanwezig de kelders van de woontoren en de ernaast liggende zaalvleugel en de fundamenten van de overige bouwdelen. Met uitzondering van delen van de noord- en oostgevel zijn grote delen van het opgaande metselwerk boven het begane grondniveau nog aanwezig.
Afmetingen
De afmetingen van het kasteelterrein inclusief de totale omgrachting uit de 19e eeuw zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03, en Google Earth.
De afmetingen van het kasteelterrein inclusief de totale omgrachting uit de 19e eeuw zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03, en Google Earth.
Oudste vermelding
Datum: 1407
Bron: HSAD, Kurköln Lehen Specialia I B 1
Nadat het bezit van het 'guet ende Hof tot Blienbecke' in 1405 door Rutger van Alpen en zijn vrouw Lutgarda van Milrlaer tegen de 'grote tyende tot Aferden' met Wynant Schenck van Nydeggen was geruild, werd in 1407 het 'burchhuys ind hoifs van Blidenbeke mit yren zobehoeren vurs. ind mit aller verstongen ind bauwe die nu daran synt of hernamails daran gemacht werden' opgedragen aan de bisschop van Keulen, die het goed onmiddellijk als leen aan Wynant Schenck van Nydeggen teruggaf.
Datum: 1407
Bron: HSAD, Kurköln Lehen Specialia I B 1
Nadat het bezit van het 'guet ende Hof tot Blienbecke' in 1405 door Rutger van Alpen en zijn vrouw Lutgarda van Milrlaer tegen de 'grote tyende tot Aferden' met Wynant Schenck van Nydeggen was geruild, werd in 1407 het 'burchhuys ind hoifs van Blidenbeke mit yren zobehoeren vurs. ind mit aller verstongen ind bauwe die nu daran synt of hernamails daran gemacht werden' opgedragen aan de bisschop van Keulen, die het goed onmiddellijk als leen aan Wynant Schenck van Nydeggen teruggaf.
Bezitsgeschiedenis
Nadat omstreeks 1397 de familie Van Mirlaer het grootste deel van hun Afferdense bezittingen hadden verkocht, werd het resterende deel 't guet en hof toe Blienbeke ' in 1405 door erfgename Lutgarda van Mirlaer en haar man Rutger van Alpen met Wynand Schenck van Nydeggen, heer van Afferden, geruild voor de jaarlijkse inkomsten uit de grote tienden van Afferden. In 1407 droeg Wynant Schenck van Nydeggen het inmiddels tot kasteel verbouwde hof op aan de bisschop van Keulen, die het goed onmiddellijk als leen aan Wynant Schenck van Nydeggen teruggaf.Na het overlijden van Wynant Schenck van Nydeggen blijft het goed met bijbehorende gebouwen, behoudens een onderbreking in de 16de eeuw, tot begin 18e eeuw via vererving in het bezit van de familie Schenck van Nydeggen. Omstreeks 1515 erfde Dirk Schenck van Nijdeggen het kasteel van zijn broer Wynand. In 1525 trouwde Dirk op zijn sterfbed met de vrouw, waarmee hij tot op dat ogenblik in concubinaat leefde. Na Dirks dood werd dit huwelijk aangevochten door Aleid Schenck van Nijdeggen, de dochter van Wynand. Als gevolg van de hierdoor ontstane onenigheid binnen de familie werd het kasteel sterk verwaarloosd. Daar het kasteel een Gelderse sterkte was op de grens met het hertogdom Kleef greep de hertog van Gelre in en werden de 'bastaard' kinderen van Dirk Schenck van Nijdeggen gedwongen om het kasteel te verkopen aan Diederik van der Lippe, genaamd Hoen, de tweede echtgenoot van Aleid Schenck van Nijdeggen. Na diens dood in 1565 ontstonden problemen tussen de zoon van Diederik en Martin Schenck van Nydeggen, de achterkleinzoon van een van de "bastaard"kinderen van Dirk Schenck van Nijdeggen. In 1579 werd het kasteel met geweld ingenomen door Martin Schenck van Nydeggen. Na het in 1790 kinderloos overlijden van Arnold Schenck van Nydeggen, de laatste mannelijke telg uit de familie, gaat kasteel Bleijenbeek via zijn weduwe Maria Catharina gravin van Hoensbroek over naar de familie Van Hoensbroek, die het kasteel door pachters lieten beheren. In 1872 stelde de toenmalige eigenaar Franz Egon van Hoensbroek het kasteel ter beschikking aan de Jezuïeten, die het als klooster in gebruik namen. In 1900 werden zij opgevolgd door de zusters Ursulinen, die er tot 1911 verbleven. In 1917 werd de Rotterdamse koopman W. Prins eigenaar, waarnaar uitgebreide restauratieplannen voor het kasteel werden gemaakt. In 1924 is hij genoodzaakt, om het kasteel terug te verkopen aan de familie Van Hoensbroek, die het vervolgens in 1937 heeft verkocht aan de Nijmeegse familie Jurgens. Na de Tweede Wereldoorlog, waarin het kasteel door bombardementen in een ruïne werd veranderd, werd in 1947 de Stichting Hollyden eigenaresse van de ruine en later de AMEV Levensverzekeringen met thans als rechtsopvolger Real Estate.
Nadat omstreeks 1397 de familie Van Mirlaer het grootste deel van hun Afferdense bezittingen hadden verkocht, werd het resterende deel 't guet en hof toe Blienbeke ' in 1405 door erfgename Lutgarda van Mirlaer en haar man Rutger van Alpen met Wynand Schenck van Nydeggen, heer van Afferden, geruild voor de jaarlijkse inkomsten uit de grote tienden van Afferden. In 1407 droeg Wynant Schenck van Nydeggen het inmiddels tot kasteel verbouwde hof op aan de bisschop van Keulen, die het goed onmiddellijk als leen aan Wynant Schenck van Nydeggen teruggaf.Na het overlijden van Wynant Schenck van Nydeggen blijft het goed met bijbehorende gebouwen, behoudens een onderbreking in de 16de eeuw, tot begin 18e eeuw via vererving in het bezit van de familie Schenck van Nydeggen. Omstreeks 1515 erfde Dirk Schenck van Nijdeggen het kasteel van zijn broer Wynand. In 1525 trouwde Dirk op zijn sterfbed met de vrouw, waarmee hij tot op dat ogenblik in concubinaat leefde. Na Dirks dood werd dit huwelijk aangevochten door Aleid Schenck van Nijdeggen, de dochter van Wynand. Als gevolg van de hierdoor ontstane onenigheid binnen de familie werd het kasteel sterk verwaarloosd. Daar het kasteel een Gelderse sterkte was op de grens met het hertogdom Kleef greep de hertog van Gelre in en werden de 'bastaard' kinderen van Dirk Schenck van Nijdeggen gedwongen om het kasteel te verkopen aan Diederik van der Lippe, genaamd Hoen, de tweede echtgenoot van Aleid Schenck van Nijdeggen. Na diens dood in 1565 ontstonden problemen tussen de zoon van Diederik en Martin Schenck van Nydeggen, de achterkleinzoon van een van de "bastaard"kinderen van Dirk Schenck van Nijdeggen. In 1579 werd het kasteel met geweld ingenomen door Martin Schenck van Nydeggen. Na het in 1790 kinderloos overlijden van Arnold Schenck van Nydeggen, de laatste mannelijke telg uit de familie, gaat kasteel Bleijenbeek via zijn weduwe Maria Catharina gravin van Hoensbroek over naar de familie Van Hoensbroek, die het kasteel door pachters lieten beheren. In 1872 stelde de toenmalige eigenaar Franz Egon van Hoensbroek het kasteel ter beschikking aan de Jezuïeten, die het als klooster in gebruik namen. In 1900 werden zij opgevolgd door de zusters Ursulinen, die er tot 1911 verbleven. In 1917 werd de Rotterdamse koopman W. Prins eigenaar, waarnaar uitgebreide restauratieplannen voor het kasteel werden gemaakt. In 1924 is hij genoodzaakt, om het kasteel terug te verkopen aan de familie Van Hoensbroek, die het vervolgens in 1937 heeft verkocht aan de Nijmeegse familie Jurgens. Na de Tweede Wereldoorlog, waarin het kasteel door bombardementen in een ruïne werd veranderd, werd in 1947 de Stichting Hollyden eigenaresse van de ruine en later de AMEV Levensverzekeringen met thans als rechtsopvolger Real Estate.
Historische betekenis
Zowel vanuit geschiedkundig als uit landschappelijk oogpunt bezien is het kasteel vele eeuwen een middelpunt van de streek geweest. Door het uitgebreide grondbezit hebben de bewoners ervan grote invloed gehad op de ontginning en het in cultuur brengen van het omliggende gebied. Daarnaast had het kasteel in de 16e en 17e eeuw een belangrijke verdedigingsfunctie, daar het lag op de grens tussen het hertogdom Kleef en het hertogdom Gelre.
Zowel vanuit geschiedkundig als uit landschappelijk oogpunt bezien is het kasteel vele eeuwen een middelpunt van de streek geweest. Door het uitgebreide grondbezit hebben de bewoners ervan grote invloed gehad op de ontginning en het in cultuur brengen van het omliggende gebied. Daarnaast had het kasteel in de 16e en 17e eeuw een belangrijke verdedigingsfunctie, daar het lag op de grens tussen het hertogdom Kleef en het hertogdom Gelre.
Bouwgeschiedenis
De oudste fase van dit dateert uit de tweede helft van de veertiende eeuw. Het ging hier om een L-vormig omgracht complex. Wellicht ging het hierbij om een adellijk huis, waarin een agrarische functie onderdeel van uit maakte.Eind veertiende eeuw werden betreffende gebouwen tot op het maaiveld gesloopt om ruimte te maken voor de bouw van het huidige kasteel. Hierbij werd gestart met de bouw van een rechthoekige woontoren van ca.7,8x8,4m op de noordoosthoek bestaande uit een met een tongewelf overkluisde kelder en ten minste twee woonlagen. Aan de zuidzijde werd in het verlengde van de oostgevel een aanzet gemaakt voor een schildmuur. Na de goederenruil van 1405 werd door Wynant Schenck van Nydeggen de plannen voor het nieuwe kasteel aangepast. Hierbij werd aan de westzijde van de woontoren een zaalvleugel met afmetingen ca.10,4x18,2m gebouwd bestaande uit een door gordelbogen in combinatie met tongewelven overkluisde kelder en ten minsten twee verdiepingen. Aan de zuidzijde werd in de gracht een vierkante verdedigingstoren van ca.6,0x6,8m met dikke muren gebouwd. Hoe de binnenplaats aan de zuid-westzijde er in die periode heeft uitgezien en hoe de afsluiting er aan die zijde er uitzag is niet bekend. Mogelijk werd in deze periode ook met de bouw van de voorburcht gestart. Halverwege de vijftiende eeuw werd op de zuid-westhoek een ronde toren met een diameter van 7,4m en een muurdikte van 1,45m gebouwd. Verder verrees aan de westzijde van de zuid-oostelijke toren een poortgebouw. Aan de westzijde en zuidzijde werd de binnenplaats afgesloten met behulp van een weergang op bogen. Eind vijftiende eeuw werd aan de oostzijde de ruimte tussen de beide hoektorens opgevuld met een gebouw van ca. 7,8x10,3m bestaande uit een door een tongewelf overkluisde kelder en ten minste twee verdiepingen. In aansluiting op het ingrijpen van de hertog van Gelre heeft de nieuwe eigenaar Derick van der Lippe genaamd Hoen na 1530 het sterk verwaarloosde kasteel hersteld en het complex beter verdedigbaar gemaakt tegen het steeds zwaarder wordende geschut. Mogelijk dat hij of zijn opvolger Martin Schenck van Nydeggen degene zijn geweest, die rondom hoofdburcht en voorburcht een extra gracht hebben gegraven en aan de binnenzijde ervan een aarden wal heeft aangebracht. Na de verovering van het kasteel in 1589 door de Spanjaarden werd het kasteel weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld met gebruikmaking van de oude materialen. Om aan de nieuwe wooneisen te kunnen voldoen werden in de zeventiende eeuw de vierkante en de ronde toren met de aansluitende muren gesloopt en vervangen door nieuwe gebouwen. In de nieuwe opzet, zoals die in principe tot 1945 nog aanwezig was, bestond het kasteel uit een viertal rondom de binnenplaats gelegen vleugels, waarbij de voorvleugel enigszins terug lag ten opzichte van de beide zijvleugels. Aan het eind van de zeventiende eeuw werd in de ruimte op de 1e verdieping van de westelijke vleugel de zogenaamde paradijszaal ingericht. Verder werd de houten galeij op de binnenplaats voor het ontsluiten van de aanliggende ruimten vervangen door een stenen galerij, die toegankelijk werd gemaakt via een traptoren. Begin achttiende eeuw werd aan de noorzijde van het kasteel een kapel gebouwd. Na het afbranden van de voorburcht werd deze vier jaar later op de oude funderingen en met gebruikmaking van het oorspronkelijke muurwerk weer opgebouwd. In 1917 werden de keldervloeren vernieuwd en de daken voorzien van nieuwe leien. Tijdens de oorlogshandeling aan het eind van de Tweede Wereldoorlog veranderde het kasteel in een troosteloze ruïne. De minder zwaar beschadigde boerderij-voorburcht werd na de oorlog gesloopt.
De oudste fase van dit dateert uit de tweede helft van de veertiende eeuw. Het ging hier om een L-vormig omgracht complex. Wellicht ging het hierbij om een adellijk huis, waarin een agrarische functie onderdeel van uit maakte.Eind veertiende eeuw werden betreffende gebouwen tot op het maaiveld gesloopt om ruimte te maken voor de bouw van het huidige kasteel. Hierbij werd gestart met de bouw van een rechthoekige woontoren van ca.7,8x8,4m op de noordoosthoek bestaande uit een met een tongewelf overkluisde kelder en ten minste twee woonlagen. Aan de zuidzijde werd in het verlengde van de oostgevel een aanzet gemaakt voor een schildmuur. Na de goederenruil van 1405 werd door Wynant Schenck van Nydeggen de plannen voor het nieuwe kasteel aangepast. Hierbij werd aan de westzijde van de woontoren een zaalvleugel met afmetingen ca.10,4x18,2m gebouwd bestaande uit een door gordelbogen in combinatie met tongewelven overkluisde kelder en ten minsten twee verdiepingen. Aan de zuidzijde werd in de gracht een vierkante verdedigingstoren van ca.6,0x6,8m met dikke muren gebouwd. Hoe de binnenplaats aan de zuid-westzijde er in die periode heeft uitgezien en hoe de afsluiting er aan die zijde er uitzag is niet bekend. Mogelijk werd in deze periode ook met de bouw van de voorburcht gestart. Halverwege de vijftiende eeuw werd op de zuid-westhoek een ronde toren met een diameter van 7,4m en een muurdikte van 1,45m gebouwd. Verder verrees aan de westzijde van de zuid-oostelijke toren een poortgebouw. Aan de westzijde en zuidzijde werd de binnenplaats afgesloten met behulp van een weergang op bogen. Eind vijftiende eeuw werd aan de oostzijde de ruimte tussen de beide hoektorens opgevuld met een gebouw van ca. 7,8x10,3m bestaande uit een door een tongewelf overkluisde kelder en ten minste twee verdiepingen. In aansluiting op het ingrijpen van de hertog van Gelre heeft de nieuwe eigenaar Derick van der Lippe genaamd Hoen na 1530 het sterk verwaarloosde kasteel hersteld en het complex beter verdedigbaar gemaakt tegen het steeds zwaarder wordende geschut. Mogelijk dat hij of zijn opvolger Martin Schenck van Nydeggen degene zijn geweest, die rondom hoofdburcht en voorburcht een extra gracht hebben gegraven en aan de binnenzijde ervan een aarden wal heeft aangebracht. Na de verovering van het kasteel in 1589 door de Spanjaarden werd het kasteel weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld met gebruikmaking van de oude materialen. Om aan de nieuwe wooneisen te kunnen voldoen werden in de zeventiende eeuw de vierkante en de ronde toren met de aansluitende muren gesloopt en vervangen door nieuwe gebouwen. In de nieuwe opzet, zoals die in principe tot 1945 nog aanwezig was, bestond het kasteel uit een viertal rondom de binnenplaats gelegen vleugels, waarbij de voorvleugel enigszins terug lag ten opzichte van de beide zijvleugels. Aan het eind van de zeventiende eeuw werd in de ruimte op de 1e verdieping van de westelijke vleugel de zogenaamde paradijszaal ingericht. Verder werd de houten galeij op de binnenplaats voor het ontsluiten van de aanliggende ruimten vervangen door een stenen galerij, die toegankelijk werd gemaakt via een traptoren. Begin achttiende eeuw werd aan de noorzijde van het kasteel een kapel gebouwd. Na het afbranden van de voorburcht werd deze vier jaar later op de oude funderingen en met gebruikmaking van het oorspronkelijke muurwerk weer opgebouwd. In 1917 werden de keldervloeren vernieuwd en de daken voorzien van nieuwe leien. Tijdens de oorlogshandeling aan het eind van de Tweede Wereldoorlog veranderde het kasteel in een troosteloze ruïne. De minder zwaar beschadigde boerderij-voorburcht werd na de oorlog gesloopt.
Afbeeldingen
- Google Earth datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd december 2011, - kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03, geraadpleegd december 2011; - Afb. 2, Plattegrond van de eerste fase 2e helft 14e eeuw, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 154; - Afb. 3, De Bleyenbeek, zoals die zich rondom 1375 misschien vertoonde, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 154; - Afb. 9, Plattegrond van de fasen 2, 3, 4 en 5, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 159; - Afb. 8, Bleyenbeek ron 1500 in vogelvlucht, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 158; -Afb. 12, Bleyenbeek op een kaart uit 1552, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 161; - Plattegrond met bouwfasen van de kelder en de bel-etage, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 107; - Hoofdburcht en voorburcht van kasteel Bleyenbeek getekend door Jan de Beijer omstreeks 1740, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 108; - Afb. 17, Bleyenbeek vlak voor de 2de wereldoorlog, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 165; - Afb. 13, De eertijds vermaarde paradijszaal, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 161; - Vogelvluchtperspectief en westgevel kasteel in 1919, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 16; - Westgevel ruïne kasteel in 1987, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 17; -Vogelvluchtperspectief ruïne kasteel, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 18; - Afb. 19, Achtergevel Bleyenbeek voor 1945, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 167; - Isometrische tekening van de kasteelruine van kasteel Bleyenbeek, Kuipers-Verbuijs, M.J./Klomp, H./Maes, N.C.M./Michels, J./Schulte, A.G./Vries, A. de/Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, 168;
- Google Earth datum beeldmateriaal 2005, geraadpleegd december 2011, - kadastrale minuutkaart gemeente Bergen, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 03, geraadpleegd december 2011; - Afb. 2, Plattegrond van de eerste fase 2e helft 14e eeuw, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 154; - Afb. 3, De Bleyenbeek, zoals die zich rondom 1375 misschien vertoonde, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 154; - Afb. 9, Plattegrond van de fasen 2, 3, 4 en 5, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 159; - Afb. 8, Bleyenbeek ron 1500 in vogelvlucht, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 158; -Afb. 12, Bleyenbeek op een kaart uit 1552, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 161; - Plattegrond met bouwfasen van de kelder en de bel-etage, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 107; - Hoofdburcht en voorburcht van kasteel Bleyenbeek getekend door Jan de Beijer omstreeks 1740, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 108; - Afb. 17, Bleyenbeek vlak voor de 2de wereldoorlog, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 165; - Afb. 13, De eertijds vermaarde paradijszaal, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 161; - Vogelvluchtperspectief en westgevel kasteel in 1919, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 16; - Westgevel ruïne kasteel in 1987, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 17; -Vogelvluchtperspectief ruïne kasteel, Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft, 18; - Afb. 19, Achtergevel Bleyenbeek voor 1945, Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 167; - Isometrische tekening van de kasteelruine van kasteel Bleyenbeek, Kuipers-Verbuijs, M.J./Klomp, H./Maes, N.C.M./Michels, J./Schulte, A.G./Vries, A. de/Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, 168;
Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#eG-KO-6-1-1v-1-44y8-1ODY---2EP, geraadpleegd december 2011; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd december 2011; - http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd december 2011; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd december 2011; - http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd december 2011; - Sloet,J.J.S., 1904, Register op de Leenaktenboeken Vorstendom Gelre en graafschap Zutphen, deel 1, Het Overkwartier, 30
- http://watwaswaar.nl/#eG-KO-6-1-1v-1-44y8-1ODY---2EP, geraadpleegd december 2011; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd december 2011; - http://www.kich.nl/#a=1;b=1, geraadpleegd december 2011; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd december 2011; - http://portal.prvlimburg.nl/gisviewer/viewer.do?appCode=2b7ef4d2aba6c0c2163d6d9b2ad6a8f3; geraadpleegd december 2011; - Sloet,J.J.S., 1904, Register op de Leenaktenboeken Vorstendom Gelre en graafschap Zutphen, deel 1, Het Overkwartier, 30
Literatuur
-Flokstra, M., 1990, Het goed Bleyenbeek te Afferden rond 1400, Castellogica II, 168-170. - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 105-109; - Kuipers-Verbuijs, M.J./Klomp, H./Maes, N.C.M./Michels, J./Schulte, A.G./Vries, A. de/Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, 167-170; -Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 18-19; - Mialaret, J.H.A., 1937, De nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Deel V, De Provincie Limburg, Tweede stuk: Noord-Limburg, 23-27; - Romers, H., 1991, achttiende eeuwse gezichten van steen, dorpen en huizen naar het leven getekend door J. de Beijer, deel VI, Noord-Brabant en Limburg, Alphen aan de Rijn, 1252; - Vemer, J.C., 1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 125-126. - Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft. - Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 153-167; - Viersen, A., 1991, Kasteel Bleijenbeek, Maastricht, De Maasgouw, uitgave van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 106-108. -Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 14,70.
-Flokstra, M., 1990, Het goed Bleyenbeek te Afferden rond 1400, Castellogica II, 168-170. - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 105-109; - Kuipers-Verbuijs, M.J./Klomp, H./Maes, N.C.M./Michels, J./Schulte, A.G./Vries, A. de/Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, 167-170; -Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 18-19; - Mialaret, J.H.A., 1937, De nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Deel V, De Provincie Limburg, Tweede stuk: Noord-Limburg, 23-27; - Romers, H., 1991, achttiende eeuwse gezichten van steen, dorpen en huizen naar het leven getekend door J. de Beijer, deel VI, Noord-Brabant en Limburg, Alphen aan de Rijn, 1252; - Vemer, J.C., 1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 125-126. - Viersen, A., 1987, Voorlopig verslag onderzoek kasteel Bleyenbeek, Delft, Uitgave werkgroep restauratie te Delft. - Viersen, A., 1990, Kasteel Bleyenbeek, Castellogica II, 153-167; - Viersen, A., 1991, Kasteel Bleijenbeek, Maastricht, De Maasgouw, uitgave van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 106-108. -Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 14,70.
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: 51°38'09.40''N, 6° 03'09.74''O
Kaartblad: 46G , x: 201,10, y: 405,38, precisie 2
Coordinaten: 51°38'09.40''N, 6° 03'09.74''O
Kaartblad: 46G , x: 201,10, y: 405,38, precisie 2
Bescherming gebouw
Status:
Monumentnummer: 529986
OMSCHRIJVING UIT ODB: Omschrijving van het complex De beschermde onderdelen zijn: KASTEELRESTANT(1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2). Buiten de bebouwde kom, ten oosten van Afferden, liggen de restanten van het kasteel Bleijenbeek dat door een geallieerd bombardement in februari 1945 werd verwoest. Het complex bestond uit een rechthoekig dubbel omgracht kasteeleiland met een voorburcht en tuinen toegankelijk middels een stenen toegangsbrug. De hoofdburcht bestond uit vier om een binnenplaats gebouwde vleugels van twee bouwlagen en een half ondergrondse kelder; tegen de achtervleugel stond op de binnenplaats een vierkante traptoren. Het huidige restant bestaat uit een 15de-eeuwse kelder (onder de grote zaal), grote delen 17de-eeuws opgaand muurwerk en een arcadegalerij met kruisgewelven. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de voorburcht gesloopt. Thans resteren een bouwval van het kasteel en restanten van de tuinaanleg. Rondom ligt de gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur van een omgracht kasteelterrein gelegen op een lange as van symmetrie.In 1405 werd een versterkte boerderij genoemd 'guet en hof Blienbeke' afgestaan aan Wynand Schenk van Nydeggen. Het goed lag in het beekdal van de Eckeltse Beek, die in de veertiende eeuw was gegraven voor de vervening van oostelijk gelegen veengronden. De Eckeltsebeek, voorzag de gracht via een inlaat aan de oostzijde van water. Aan de westkant verliet het water de gracht. In 1407 werd het 'burchhuyse Blidenbeke' als leen opgedragen aan de aartsbisschop van Keulen. In deze periode werd het complex vanaf het maaiveld opnieuw opgebouwd en omgevormd tot een groot middeleeuws kasteel. In het derde kwart van de 17de eeuw vormde de familie Schenck van Nydeggen, die het kasteel na enkele stevige twisten opnieuw in bezit had, het kasteel om tot een symmetrisch complex. Hierbij werd oud materiaal hergebruikt. In 1704 werd aan de noordzijde een kapel gebouwd met het alliantiewapen van het echtpaar Arnold Schenck van Nydeggen en Maria Catharina gravin van Hoensbroek. Het huwelijk bleef zonder kinderen waardoor het kasteel in 1709 door vererving in bezit kwam van het geslacht Van Hoensbroek. In de periode van 1872 tot 1911 werd het kasteel als klooster in gebruik gegeven aan de paters Jezuïeten en later de zusters Ursulinen, die Duitsland moesten verlaten vanwege de Kulturkampf. De binnengracht werd in de tweede helft van de 19de eeuw gedeeltelijk gedempt. Op een foto uit 1919 is ter plaatse van de binnengracht aan weerszijden van de entree en achter de nog aanwezige kademuur, een sierbeplanting van loof en naaldbomen aanwezig. Langs de oever van de buitengracht (zijde kasteelterrein) die geleidelijk afliep, was een wandeling mogelijk langs een beplanting van lineaire elementen (waaronder een loofgang), afgewisseld met een losse landschappelijke beplanting van bomen en heesters. De Wassenaarse koopman Prins kocht het kasteel in 1917. In 1924 zag de heer Prins zich genoodzaakt het kasteel terug te verkopen aan de familie Van Hoensbroek. Deze deed het in 1937 over aan de heer R.J.H. Jurgens uit Nijmegen. In 1944 had het terrein een rechtlijnige indeling van paden en hagen, gedeeltelijk in gebruik als nutstuinen. Op de noordwestelijke hoek onder de mammoetboom (Sequoiadendron) en zichtbaar vanaf de weg, bevond zich een veelhoekige theekoepel. In de winter van 1944-1945 hadden zware gevechten plaats in de regio. In januari werd een evacuatiebevel afgevaardigd voor de inwoners van Afferden. In kasteel Bleijenbeek hadden zich Duitse soldaten verschanst, waarna het in februari 1945 door de geallieerden werd gebombardeerd. Sinds het bombardement en de sloop van de voorburcht kort daarna, is Bleijenbeek onbewoonbaar.Op de bij de redengevende omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De opstal van de kleine bakstenen SCHUUR met stal onder geknikt zadeldak ten zuidwesten van de buitengracht valt niet onder de bescherming. Het WEGKRUIS aan de weg van Afferden naar Siebengewald is in het monumentenregister ingeschreven met rijksmonumentnummer 9026.WaarderingDe HISTORISCHE BUITENPLAATS BLEIJENBEEK is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:- vanwege de ouderdom;- vanwege de bouwgeschiedenis;- vanwege het gaaf bewaarde 17de-eeuwse grachten- en lanenstelsel;- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen;- vanwege de belevings- en herinneringswaarde.
Monumentnummer: 529986
Beschrijving uit ODB: KASTEELRESTANT behorend tot het complex historische buitenplaats Bleijenbeek. Het kasteel, dat voor de verwoesting in 1945 gold als een zeldzaam en gaaf bewaard voorbeeld van een riddermatig huis uit de tweede kwart van de 17de eeuw met een middeleeuwse kern, is thans een bouwval bestaande uit een kelder en delen van opgaand muurwerk uit verschillende perioden. Het kasteel werd gevormd door vier vleugels rondom een kleine binnenplaats. Deze grondvorm is nog duidelijk herkenbaar: een forse achtervleugel op het noorden met haaks daarop twee smallere zijvleugels en op het zuiden de tussen de zijvleugels gevatte voorgevel met een centrale ingangspartij. Van de noord- en oostvleugel zijn grote delen muurwerk bewaard gebleven, evenals de uit het einde van de 17de eeuw daterende arcadegalerij met kruisgewelven, die rusten op bakstenen pijlers, en delen van de traptoren die zich op de binnenplaats in het midden tegen de achtervleugel bevinden. Het muurwerk bestaat voornamelijk uit baksteen, alleen voor de fronten van de doorgangen en de vensterdorpels is natuursteen toegepast. In de noordvleugel bevindt zich de gaaf bewaarde 15de-eeuwse kelder (onder de grote zaal) voorzien van op gordelbogen rustende tongewelven, tegelvloeren en wijnrekken. Het opgaand muurwerk van de zaal heeft een muurdikte van 1,8 meter aan de noord- en westzijde en een zuidgevel van 1 meter dikte. In de zuidwesthoek van de zaal ligt een waterput. De noordoosthoek bevat de resten van een vermoedelijk laat 14de-eeuwse woontoren; in de zuidwand ervan een kaarsnis. In de voorgevel is de 17de-eeuwse hoofdingang nog aanwezig, gevormd door een opening gevat in een hardstenen omlijsting van blokwerk en bekroond door een fronton met in het timpaan het wapen van het geslacht Schenck van Nydeggen. Waardering Kasteelrestant (Bleijenbeek) van algemeen belang:- vanwege de ouderdom; - vanwege de archeologische en bouwhistorische waarde; - vanwege de cultuurhistorische betekenis als restant van een van oorsprong verdedigbare middeleeuwse burcht, die in latere tijden werd voorzien van tuinaanleg en lanenstelsels; - vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de aanleg van grachten, lanen en tuinen.
Monumentnummer: 529987
BESCHRIJVING UIT ODB: HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot het complex historische buitenplaats Bleijenbeek. De gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur bestaat uit het omgrachte, rechthoekige kasteelterrein gelegen op een lange as van symmetrie. De meer dan een kilometer lange as, beplant met laanbomen (eiken), liep naar het zuiden richting 't Meer en naar het noorden richting de heidegronden. De gehele buitengracht wordt omringd door een laan. De hoofdtoegang vanaf de weg Bleijenbeek liep langs de oostzijde van de gracht naar de toegangsbrug aan de zuidzijde. De stenen brug ligt iets naast (ten oosten) van de symmetrie-as. Evenwijdig aan de laan aan de zuidzijde, voor het kasteel langs, loopt een deel van de laan die de aan weerszijden van het complex gelegen en in de 20ste eeuw herbouwde boerderijen Bleijenbeek en Aldenhof met elkaar verbindt.Het kasteelterrein heeft een besloten karakter door de laanbeplanting langs de buitenzijde van de gracht en de sierbeplanting langs de binnenzijde. Aan de binnenzijde, westkant, staat een uitgegroeide beukenhaag, onderbroken door een groep linden en voortgezet met taxus. Aan de noordzijde van het terrein bevindt zich een bijzondere uitgegroeide loofgang van haagbeuk. Aan de oostzijde onder andere een uitgegroeide taxushaag en een groep linden (iets noordelijker dan de groep aan de westzijde). Verder naar binnen, langs de noordzijde van de gedempte binnengracht, bevindt zich eveneens een uitgegroeide taxushaag met korte stukken doorgezet aan west- en oostzijde. Op de noordwestelijke hoek staat een grote mammoetboom (Sequoiadendron). De restanten van een rechthoekig bakstenen gebouwtje ten zuidoosten van de boom zijn niet de overblijfselen van de veelhoekige theekoepel. Resten van gebouwen en sporen van de overige indeling van het terrein zijn mogelijk bewaard maar overwoekerd.WaarderingHISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de voormalige buitenplaats Bleijenbeek van algemeen belang:- vanwege de ouderdom; - vanwege de functioneel-ruimtelijke waarde in relatie met de andere onderdelen van de vormalige buitenplaats; - vanwege de bijzondere lineaire beplantingselementen binnen de omgrachting; - als voorbeeld van een gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur bestaande uit grachtenen lanen.
Status:
Monumentnummer: 529986
OMSCHRIJVING UIT ODB: Omschrijving van het complex De beschermde onderdelen zijn: KASTEELRESTANT(1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2). Buiten de bebouwde kom, ten oosten van Afferden, liggen de restanten van het kasteel Bleijenbeek dat door een geallieerd bombardement in februari 1945 werd verwoest. Het complex bestond uit een rechthoekig dubbel omgracht kasteeleiland met een voorburcht en tuinen toegankelijk middels een stenen toegangsbrug. De hoofdburcht bestond uit vier om een binnenplaats gebouwde vleugels van twee bouwlagen en een half ondergrondse kelder; tegen de achtervleugel stond op de binnenplaats een vierkante traptoren. Het huidige restant bestaat uit een 15de-eeuwse kelder (onder de grote zaal), grote delen 17de-eeuws opgaand muurwerk en een arcadegalerij met kruisgewelven. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de voorburcht gesloopt. Thans resteren een bouwval van het kasteel en restanten van de tuinaanleg. Rondom ligt de gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur van een omgracht kasteelterrein gelegen op een lange as van symmetrie.In 1405 werd een versterkte boerderij genoemd 'guet en hof Blienbeke' afgestaan aan Wynand Schenk van Nydeggen. Het goed lag in het beekdal van de Eckeltse Beek, die in de veertiende eeuw was gegraven voor de vervening van oostelijk gelegen veengronden. De Eckeltsebeek, voorzag de gracht via een inlaat aan de oostzijde van water. Aan de westkant verliet het water de gracht. In 1407 werd het 'burchhuyse Blidenbeke' als leen opgedragen aan de aartsbisschop van Keulen. In deze periode werd het complex vanaf het maaiveld opnieuw opgebouwd en omgevormd tot een groot middeleeuws kasteel. In het derde kwart van de 17de eeuw vormde de familie Schenck van Nydeggen, die het kasteel na enkele stevige twisten opnieuw in bezit had, het kasteel om tot een symmetrisch complex. Hierbij werd oud materiaal hergebruikt. In 1704 werd aan de noordzijde een kapel gebouwd met het alliantiewapen van het echtpaar Arnold Schenck van Nydeggen en Maria Catharina gravin van Hoensbroek. Het huwelijk bleef zonder kinderen waardoor het kasteel in 1709 door vererving in bezit kwam van het geslacht Van Hoensbroek. In de periode van 1872 tot 1911 werd het kasteel als klooster in gebruik gegeven aan de paters Jezuïeten en later de zusters Ursulinen, die Duitsland moesten verlaten vanwege de Kulturkampf. De binnengracht werd in de tweede helft van de 19de eeuw gedeeltelijk gedempt. Op een foto uit 1919 is ter plaatse van de binnengracht aan weerszijden van de entree en achter de nog aanwezige kademuur, een sierbeplanting van loof en naaldbomen aanwezig. Langs de oever van de buitengracht (zijde kasteelterrein) die geleidelijk afliep, was een wandeling mogelijk langs een beplanting van lineaire elementen (waaronder een loofgang), afgewisseld met een losse landschappelijke beplanting van bomen en heesters. De Wassenaarse koopman Prins kocht het kasteel in 1917. In 1924 zag de heer Prins zich genoodzaakt het kasteel terug te verkopen aan de familie Van Hoensbroek. Deze deed het in 1937 over aan de heer R.J.H. Jurgens uit Nijmegen. In 1944 had het terrein een rechtlijnige indeling van paden en hagen, gedeeltelijk in gebruik als nutstuinen. Op de noordwestelijke hoek onder de mammoetboom (Sequoiadendron) en zichtbaar vanaf de weg, bevond zich een veelhoekige theekoepel. In de winter van 1944-1945 hadden zware gevechten plaats in de regio. In januari werd een evacuatiebevel afgevaardigd voor de inwoners van Afferden. In kasteel Bleijenbeek hadden zich Duitse soldaten verschanst, waarna het in februari 1945 door de geallieerden werd gebombardeerd. Sinds het bombardement en de sloop van de voorburcht kort daarna, is Bleijenbeek onbewoonbaar.Op de bij de redengevende omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De opstal van de kleine bakstenen SCHUUR met stal onder geknikt zadeldak ten zuidwesten van de buitengracht valt niet onder de bescherming. Het WEGKRUIS aan de weg van Afferden naar Siebengewald is in het monumentenregister ingeschreven met rijksmonumentnummer 9026.WaarderingDe HISTORISCHE BUITENPLAATS BLEIJENBEEK is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:- vanwege de ouderdom;- vanwege de bouwgeschiedenis;- vanwege het gaaf bewaarde 17de-eeuwse grachten- en lanenstelsel;- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen;- vanwege de belevings- en herinneringswaarde.
Monumentnummer: 529986
Beschrijving uit ODB: KASTEELRESTANT behorend tot het complex historische buitenplaats Bleijenbeek. Het kasteel, dat voor de verwoesting in 1945 gold als een zeldzaam en gaaf bewaard voorbeeld van een riddermatig huis uit de tweede kwart van de 17de eeuw met een middeleeuwse kern, is thans een bouwval bestaande uit een kelder en delen van opgaand muurwerk uit verschillende perioden. Het kasteel werd gevormd door vier vleugels rondom een kleine binnenplaats. Deze grondvorm is nog duidelijk herkenbaar: een forse achtervleugel op het noorden met haaks daarop twee smallere zijvleugels en op het zuiden de tussen de zijvleugels gevatte voorgevel met een centrale ingangspartij. Van de noord- en oostvleugel zijn grote delen muurwerk bewaard gebleven, evenals de uit het einde van de 17de eeuw daterende arcadegalerij met kruisgewelven, die rusten op bakstenen pijlers, en delen van de traptoren die zich op de binnenplaats in het midden tegen de achtervleugel bevinden. Het muurwerk bestaat voornamelijk uit baksteen, alleen voor de fronten van de doorgangen en de vensterdorpels is natuursteen toegepast. In de noordvleugel bevindt zich de gaaf bewaarde 15de-eeuwse kelder (onder de grote zaal) voorzien van op gordelbogen rustende tongewelven, tegelvloeren en wijnrekken. Het opgaand muurwerk van de zaal heeft een muurdikte van 1,8 meter aan de noord- en westzijde en een zuidgevel van 1 meter dikte. In de zuidwesthoek van de zaal ligt een waterput. De noordoosthoek bevat de resten van een vermoedelijk laat 14de-eeuwse woontoren; in de zuidwand ervan een kaarsnis. In de voorgevel is de 17de-eeuwse hoofdingang nog aanwezig, gevormd door een opening gevat in een hardstenen omlijsting van blokwerk en bekroond door een fronton met in het timpaan het wapen van het geslacht Schenck van Nydeggen. Waardering Kasteelrestant (Bleijenbeek) van algemeen belang:- vanwege de ouderdom; - vanwege de archeologische en bouwhistorische waarde; - vanwege de cultuurhistorische betekenis als restant van een van oorsprong verdedigbare middeleeuwse burcht, die in latere tijden werd voorzien van tuinaanleg en lanenstelsels; - vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de aanleg van grachten, lanen en tuinen.
Monumentnummer: 529987
BESCHRIJVING UIT ODB: HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot het complex historische buitenplaats Bleijenbeek. De gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur bestaat uit het omgrachte, rechthoekige kasteelterrein gelegen op een lange as van symmetrie. De meer dan een kilometer lange as, beplant met laanbomen (eiken), liep naar het zuiden richting 't Meer en naar het noorden richting de heidegronden. De gehele buitengracht wordt omringd door een laan. De hoofdtoegang vanaf de weg Bleijenbeek liep langs de oostzijde van de gracht naar de toegangsbrug aan de zuidzijde. De stenen brug ligt iets naast (ten oosten) van de symmetrie-as. Evenwijdig aan de laan aan de zuidzijde, voor het kasteel langs, loopt een deel van de laan die de aan weerszijden van het complex gelegen en in de 20ste eeuw herbouwde boerderijen Bleijenbeek en Aldenhof met elkaar verbindt.Het kasteelterrein heeft een besloten karakter door de laanbeplanting langs de buitenzijde van de gracht en de sierbeplanting langs de binnenzijde. Aan de binnenzijde, westkant, staat een uitgegroeide beukenhaag, onderbroken door een groep linden en voortgezet met taxus. Aan de noordzijde van het terrein bevindt zich een bijzondere uitgegroeide loofgang van haagbeuk. Aan de oostzijde onder andere een uitgegroeide taxushaag en een groep linden (iets noordelijker dan de groep aan de westzijde). Verder naar binnen, langs de noordzijde van de gedempte binnengracht, bevindt zich eveneens een uitgegroeide taxushaag met korte stukken doorgezet aan west- en oostzijde. Op de noordwestelijke hoek staat een grote mammoetboom (Sequoiadendron). De restanten van een rechthoekig bakstenen gebouwtje ten zuidoosten van de boom zijn niet de overblijfselen van de veelhoekige theekoepel. Resten van gebouwen en sporen van de overige indeling van het terrein zijn mogelijk bewaard maar overwoekerd.WaarderingHISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de voormalige buitenplaats Bleijenbeek van algemeen belang:- vanwege de ouderdom; - vanwege de functioneel-ruimtelijke waarde in relatie met de andere onderdelen van de vormalige buitenplaats; - vanwege de bijzondere lineaire beplantingselementen binnen de omgrachting; - als voorbeeld van een gaaf bewaarde 17de-eeuwse structuur bestaande uit grachtenen lanen.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J (In verband met ingediende bezwaarschriften is de 1e herziening van het bestemmingsplan Buitengebied Bergen nog niet goedgekeurd en is het oorspronkelijke bestemmingsplan nog van toepassing )
Bestemming: (Beschermd monument)
Bestemmingsplan: J (In verband met ingediende bezwaarschriften is de 1e herziening van het bestemmingsplan Buitengebied Bergen nog niet goedgekeurd en is het oorspronkelijke bestemmingsplan nog van toepassing )
Bestemming: (Beschermd monument)
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: december 2011
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: december 2011
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Onderzoek verricht door de TU Delft, AFD BOUWKUNDE, IR KNOOK,HC.BESCHERMD BOUWK MON.
Onderzoek verricht door de TU Delft, AFD BOUWKUNDE, IR KNOOK,HC.BESCHERMD BOUWK MON.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
2R11: Geul van meanderend afwateringsstelsel
2R11: Geul van meanderend afwateringsstelsel
Bodemkundige codering
kWz: Moerige eerdgronden met een zavel- of kleidek en een moerige tussenlaag op zand
kWz: Moerige eerdgronden met een zavel- of kleidek en een moerige tussenlaag op zand
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.