Stein
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Stein
Stein
Locatie
Adres: Ondergenhousweg 14, 6171 GW
Stein
Gemeente Stein;
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel Stein is gelegen op een natuurlijke verhoging in het landschap ten zuidwesten van het dorp Stein, ten noordwesten van de A76 en ten noordoosten van de Maas en het Julianakanaal. De coördinaten van de vierhoekpunten zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01 en Google Earth.
Adres: Ondergenhousweg 14, 6171 GW
Stein
Gemeente Stein;
Provincie Limburg
De ruïne van het kasteel Stein is gelegen op een natuurlijke verhoging in het landschap ten zuidwesten van het dorp Stein, ten noordwesten van de A76 en ten noordoosten van de Maas en het Julianakanaal. De coördinaten van de vierhoekpunten zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01 en Google Earth.
Typologie
(Betreft het oudste gedeelte de ronde toren)
(Betreft de ronde toren met daaromheen ringmuur en woonvertrekken)
(Betreft de totale burcht met uitgebreide toegangspartij)
Het huis werd gebouwd op een natuurlijke verhoging gelegen tussen het stroomgebied van de Maas en de Putbeek. Op deze verhoging werd een ronde verdedigingstoren gebouwd. Deze toren werd vervolgens uitgebreid met een ringmuur en diverse woongebouwen tot een veelhoekige burcht. In de vijftiende eeuw werd hier een nieuwe lager gelegen ommuurde toegangspartij, bestaande uit een drietal torens en diverse bijgebouwen, aan toegevoegd.
(Betreft het oudste gedeelte de ronde toren)
(Betreft de ronde toren met daaromheen ringmuur en woonvertrekken)
(Betreft de totale burcht met uitgebreide toegangspartij)
Het huis werd gebouwd op een natuurlijke verhoging gelegen tussen het stroomgebied van de Maas en de Putbeek. Op deze verhoging werd een ronde verdedigingstoren gebouwd. Deze toren werd vervolgens uitgebreid met een ringmuur en diverse woongebouwen tot een veelhoekige burcht. In de vijftiende eeuw werd hier een nieuwe lager gelegen ommuurde toegangspartij, bestaande uit een drietal torens en diverse bijgebouwen, aan toegevoegd.
Etymologie
Het huis werd genoemd naar de heerlijkheid waarbinnen het werd gebouwd.
Het huis werd genoemd naar de heerlijkheid waarbinnen het werd gebouwd.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: augustus 2014
De oorspronkelijke noordvleugel met toegangspoort van de voorburcht zijn gerestaureerd en verbouwd tot wooneenheden. Dit geldt ook voor het landhuis aan de oostzijde en de bijgebouwen aan de westzijde uit de negentiende eeuw. Eind twintigste eeuw zijn de voormalige aanbouwen van het missiehuis gesloopt en vervangen door een appartementsgebouw in het verlengde van het voormalige landhuis dat grotendeels in de voormalige tussengracht is gebouwd. Van de nog steeds omgrachte hooggelegen hoofdburcht is het grootste gedeelte van het opgaande metselwerk van de oorspronkelijke verdedigingstoren en van de later bijgebouwde toegangstorens nog aanwezig. Van de overige gebouwen zijn alleen de funderingsresten nog zichtbaar.
Laatst bijgewerkt: augustus 2014
De oorspronkelijke noordvleugel met toegangspoort van de voorburcht zijn gerestaureerd en verbouwd tot wooneenheden. Dit geldt ook voor het landhuis aan de oostzijde en de bijgebouwen aan de westzijde uit de negentiende eeuw. Eind twintigste eeuw zijn de voormalige aanbouwen van het missiehuis gesloopt en vervangen door een appartementsgebouw in het verlengde van het voormalige landhuis dat grotendeels in de voormalige tussengracht is gebouwd. Van de nog steeds omgrachte hooggelegen hoofdburcht is het grootste gedeelte van het opgaande metselwerk van de oorspronkelijke verdedigingstoren en van de later bijgebouwde toegangstorens nog aanwezig. Van de overige gebouwen zijn alleen de funderingsresten nog zichtbaar.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik: (Terrein voorburcht voor bewoning, terrein hoofdburcht cultureel erfgoed)
Op het door grachten omgeven kasteelterrein is van de hoofdburcht nog een belangrijk deel van het opgaande muurwerk van de oorspronkelijke verdedigingstoren, van de toegangspoort en van de ernaast gelegen ronde toren aanwezig. De vormgeving van de overige bouwdelen zijn nog herkenbaar van wege de nog aanwezige funderingen. Van de oorspronkelijke gebouwen van de voorburcht is nog aanwezig de noordvleugel met het daarin aanwezige poortgebouw. De aanwezige oost- en westgevel met het tot wooneenheden omgebouwde landhuis en stalgebouw stammen uit de negentiende eeuw. Eind twintigste eeuw is aan de oostvleugel in het verlengde van het voormalige landhuis een appartementsgebouw toegevoegd.
Zichtbaar:
Grondgebruik: (Terrein voorburcht voor bewoning, terrein hoofdburcht cultureel erfgoed)
Op het door grachten omgeven kasteelterrein is van de hoofdburcht nog een belangrijk deel van het opgaande muurwerk van de oorspronkelijke verdedigingstoren, van de toegangspoort en van de ernaast gelegen ronde toren aanwezig. De vormgeving van de overige bouwdelen zijn nog herkenbaar van wege de nog aanwezige funderingen. Van de oorspronkelijke gebouwen van de voorburcht is nog aanwezig de noordvleugel met het daarin aanwezige poortgebouw. De aanwezige oost- en westgevel met het tot wooneenheden omgebouwde landhuis en stalgebouw stammen uit de negentiende eeuw. Eind twintigste eeuw is aan de oostvleugel in het verlengde van het voormalige landhuis een appartementsgebouw toegevoegd.
Afmetingen
De aangegeven afmetingen van het kasteel zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01, Google Earth en een schilderij aanwezig in kasteel Merode. Hieruit blijkt, dat met name de locatie en de afmetingen van de gracht tussen hoofdburcht en voorburcht in de loop van de tijd meerdere keren zijn gewijzigd. De totale afmetingen (140x175m) omvatten voorburcht, hoofdburcht inclusief de brede omgrachting. De afmetingen van de hoofdburcht (75x85m) omvatten het terrein binnen de omgrachting waarop de hoofdburcht (56x33m) is gebouwd. De afmetingen van de voorburcht (40x60m) zijn afgeleid van het schilderij uit 1728.
De aangegeven afmetingen van het kasteel zijn ingeschat op basis van de combinatie van de kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01, Google Earth en een schilderij aanwezig in kasteel Merode. Hieruit blijkt, dat met name de locatie en de afmetingen van de gracht tussen hoofdburcht en voorburcht in de loop van de tijd meerdere keren zijn gewijzigd. De totale afmetingen (140x175m) omvatten voorburcht, hoofdburcht inclusief de brede omgrachting. De afmetingen van de hoofdburcht (75x85m) omvatten het terrein binnen de omgrachting waarop de hoofdburcht (56x33m) is gebouwd. De afmetingen van de voorburcht (40x60m) zijn afgeleid van het schilderij uit 1728.
Oudste vermelding
Datum: ca. 1220
Bron:
Middels een oorkonde uit 1220 draagt Herman van Elsloo, met toestemming van zijn leenheer Dirk van Heinsberg van Valkenburg, een derde van de Steinse tiende over aan de abdij Herckenrode bij Hasselt.
Datum: ca. 1220
Bron:
Middels een oorkonde uit 1220 draagt Herman van Elsloo, met toestemming van zijn leenheer Dirk van Heinsberg van Valkenburg, een derde van de Steinse tiende over aan de abdij Herckenrode bij Hasselt.
Bezitsgeschiedenis
Aangenomen wordt, dat de heerlijkheid Stein is ontstaan door een erfdeling van de heerlijkheid Elsloo, waarbij de jongste zoon, Herman van Elsloo, begin dertiende eeuw het gedeelte met het kerkdorp Stein kreeg toegewezen. De heerlijkheid Stein, die hieruit ontstond was een Vrije Rijksheerlijkheid. Het later hierop gebouwde slot was een leen van de graaf van Loon. Alleen de toegangspoort tot de voorburcht, de Witte Toren, was een leen van de heren van Valkenburg. Na het overlijden van Herman gaat de heerlijkheid Stein over naar zijn zoon Arnold I, die zich omstreeks 1230 als eerste "heer van Stein ging noemen. Via vererving blijft de heerlijkheid Stein binnen de familie Van Stein tot 1390. In 1288 vergaart de gelijknamige kleinzoon Arnold III roem en eer door zijn deelname aan de beroemde slag bij Woeringen, waarbij hij tot ridder werd geslagen. Bij het kinderloos overlijden van de laatste heer van Stein, Arnold V in 1390 gaan heerlijkheid en kasteel Stein via het huwelijk van zijn zuster Margaretha over naar Daniel van der Merwede, om vervolgens via het huwelijk van diens dochter Margaretha over te gaan naar Willem van Brederode. Door de betrokkenheid van Willem van Brederode in verschillende oorlogen werd Stein in 1408 belegerd. Na het kinderloos overlijden van Willem van Brederode gaan heerlijkheid en kasteel in 1450 over naar zijn neef Jan van Heinsberg, de prinsbisschop van Luik, en diens halfzuster. Deze erfgenamen verkopen Stein in 1465 aan Herman van Bronckhorst-Batenburg. Na diens overlijden in 1520 blijft Stein door vererving tot begin zeventiende eeuw binnen de familie Van Bronckhorst-Batenburg. Na het overlijden van de vier achterkleinzoons van Herman, zou Stein testamentair bepaald overgaan naar de nazaten van zijn jongste kleindochter Elisabeth. Hier tegen maakte Maximiliaan van Bronckhorst-Batenburg, een neef van Elisabeth bezwaar, waarna Stein aan hem werd toegewezen. Het zou de erfgenamen van Elisabeth ruim 100 jaar kosten voor dat zij in het gelijk werden gesteld. In de tussenliggende periode was Stein via vererving in de vrouwelijke lijn overgegaan naar de familie De Merode. In 1740 werd de familie De Kinsky, als erfgename van Elisabeth Bronckhorst-Batenburg, alsnog in het gelijk gesteld wat betreft hun claim op Stein en gingen heerlijkheid en kasteel Stein naar hen over. Door ontevredenheid onder de plaatselijke bevolking door het gedrag van leden van de familie Kinsky werden de toenmalige heren van Stein in 1777 van hun kasteel verjaagd. De hierna volgende Franse Revolutie maakt vervolgens definitief een einde aan het gezag van de familie De Kinsky. In 1815 werd het kasteel met bijbehorende grond gekocht door gravin van Wickenburg-van Hallberg en haar moeder. Hierna werd het kasteel met bijbehorende grond diverse malen doorverkocht aan verschillende families uit Luik, om tenslotte in 1921 te worden gekocht door de Congregatie van Missionarissen van het Heilige Hart. Deze stichtte er een studiehuis voor de vorming van priestermissionarissen. In 1970 werd het complex aangepast om dienst te doen als een verzorgingshuis voor leden van de Congregatie. Eind twintigste eeuw werd het terrein van de voorburcht verkocht aan een projectontwikkelaar, die in de bestaande gebouwen wooneenheden heeft gerealiseerd en op het terrein een appartementsgebouw heeft gebouwd.
Aangenomen wordt, dat de heerlijkheid Stein is ontstaan door een erfdeling van de heerlijkheid Elsloo, waarbij de jongste zoon, Herman van Elsloo, begin dertiende eeuw het gedeelte met het kerkdorp Stein kreeg toegewezen. De heerlijkheid Stein, die hieruit ontstond was een Vrije Rijksheerlijkheid. Het later hierop gebouwde slot was een leen van de graaf van Loon. Alleen de toegangspoort tot de voorburcht, de Witte Toren, was een leen van de heren van Valkenburg. Na het overlijden van Herman gaat de heerlijkheid Stein over naar zijn zoon Arnold I, die zich omstreeks 1230 als eerste "heer van Stein ging noemen. Via vererving blijft de heerlijkheid Stein binnen de familie Van Stein tot 1390. In 1288 vergaart de gelijknamige kleinzoon Arnold III roem en eer door zijn deelname aan de beroemde slag bij Woeringen, waarbij hij tot ridder werd geslagen. Bij het kinderloos overlijden van de laatste heer van Stein, Arnold V in 1390 gaan heerlijkheid en kasteel Stein via het huwelijk van zijn zuster Margaretha over naar Daniel van der Merwede, om vervolgens via het huwelijk van diens dochter Margaretha over te gaan naar Willem van Brederode. Door de betrokkenheid van Willem van Brederode in verschillende oorlogen werd Stein in 1408 belegerd. Na het kinderloos overlijden van Willem van Brederode gaan heerlijkheid en kasteel in 1450 over naar zijn neef Jan van Heinsberg, de prinsbisschop van Luik, en diens halfzuster. Deze erfgenamen verkopen Stein in 1465 aan Herman van Bronckhorst-Batenburg. Na diens overlijden in 1520 blijft Stein door vererving tot begin zeventiende eeuw binnen de familie Van Bronckhorst-Batenburg. Na het overlijden van de vier achterkleinzoons van Herman, zou Stein testamentair bepaald overgaan naar de nazaten van zijn jongste kleindochter Elisabeth. Hier tegen maakte Maximiliaan van Bronckhorst-Batenburg, een neef van Elisabeth bezwaar, waarna Stein aan hem werd toegewezen. Het zou de erfgenamen van Elisabeth ruim 100 jaar kosten voor dat zij in het gelijk werden gesteld. In de tussenliggende periode was Stein via vererving in de vrouwelijke lijn overgegaan naar de familie De Merode. In 1740 werd de familie De Kinsky, als erfgename van Elisabeth Bronckhorst-Batenburg, alsnog in het gelijk gesteld wat betreft hun claim op Stein en gingen heerlijkheid en kasteel Stein naar hen over. Door ontevredenheid onder de plaatselijke bevolking door het gedrag van leden van de familie Kinsky werden de toenmalige heren van Stein in 1777 van hun kasteel verjaagd. De hierna volgende Franse Revolutie maakt vervolgens definitief een einde aan het gezag van de familie De Kinsky. In 1815 werd het kasteel met bijbehorende grond gekocht door gravin van Wickenburg-van Hallberg en haar moeder. Hierna werd het kasteel met bijbehorende grond diverse malen doorverkocht aan verschillende families uit Luik, om tenslotte in 1921 te worden gekocht door de Congregatie van Missionarissen van het Heilige Hart. Deze stichtte er een studiehuis voor de vorming van priestermissionarissen. In 1970 werd het complex aangepast om dienst te doen als een verzorgingshuis voor leden van de Congregatie. Eind twintigste eeuw werd het terrein van de voorburcht verkocht aan een projectontwikkelaar, die in de bestaande gebouwen wooneenheden heeft gerealiseerd en op het terrein een appartementsgebouw heeft gebouwd.
Historische betekenis
Het was het stamslot van de heren van Stein en de zetel van de gelijknamige Rijksheerlijkheid
Het was het stamslot van de heren van Stein en de zetel van de gelijknamige Rijksheerlijkheid
Bouwgeschiedenis
Wanneer de eerste onderdelen van het slot, dat thans nog als ruïne bestaat, werden gebouwd is niet bekend. Aangenomen wordt, dat er tijdens het leven van Herman van Elsloo, de jongste zoon van de heer van Elsloo en stamvader van het geslacht Stein, al een verdedigbare woning moet hebben bestaan. Of die op de plaats van het huidige kasteel heeft gestaan, is niet duidelijk. Het kasteel Stein kan worden onderverdeeld in een hooggelegen hoofdburcht en een laaggelegen voorburcht. Het oudste gedeelte van de hoofdburcht bestaat uit de nog grotendeels aanwezige zware ronde toren (diam. 10m, muurdikte ca. 3m) aan de zuidzijde van het complex, gebouwd op een natuurlijk verhoging in het terrein. Deze verhoging is later aangepast en opgehoogd met grond vrijkomend bij het graven van de omgrachting, waardoor de voet van de toren momenteel 5m beneden de top van de heuvel is gelegen. De fundering van de toren is opgebouwd uit zware veldkeien, het opgaande werk uit breuksteen, dat aan beide zijden is bekleed met een laag mergelsteen, waardoor de benaming "Witte Toren" is ontstaan. De toren met een hoogte van circa 16m boven het binnenplein heeft twee met gewelven overkoepelde ruimten, waarvan de onderste door één houten vloer en de bovenste door twee houten vloeren werd onderverdeeld. Via een in het metselwerk uitgehakte trap waren deze ruimten bereikbaar. De ingang van de toren lag oorspronkelijk op 6m hoogte en was bereikbaar middels een houten traptoren. Het burchtplein werd omsloten door een ringmuur van mergelsteen met een hooggelegen toegangspoort aan de noordzijde. De voor bewoning geschikte Grote Zaal was gelegen aan de westzijde van de toren. Hiervan zijn de resten van een haard nog zichtbaar. Zoals gebruikelijk, zal er sprake zijn geweest van een voorburcht. De hierop aanwezige gebouwen zijn in de loop der tijd vervangen door gebouwen, waarvan thans nog een deel aanwezig is. In de tweede helft van de dertiende eeuw is het kasteel uitgebreid met diverse woonvertrekken, voorzien van kelders met mergelstenen koepelgewelven, die tegen het oostelijke gedeelte van de ringmuur werden aangebouwd. De aanzetten van de zadeldaken van de woonvertrekken zijn nog tegen de toren zichtbaar. In de vijftiende eeuw is de hoofdburcht in noordelijke richting uitgebreid met een laaggelegen ommuurde toegangspartij, bestaande uit een rechthoekige toegangspoort van 5x6m, samengesteld uit twee boven elkaar gelegen bakstenen bogen, een aan de zuidwestzijde ervan aanwezige ronde bakstenen flankeringstoren (diam. 8m, hoogte 14m en muurdikte ca. 2m) en een toren aan de zuidoostzijde voorzien van een waterput. Van de toegangspoort en de ronde flankeringstoren is het grootste gedeelte van het opgaande werk nog aanwezig. Van de puttoren en de diverse achter de ronde toren gelegen bouwwerken zijn allen nog de funderingen aanwezig. De hoofdburcht was bereikbaar vanaf de voorburcht via een houten brug met ophaalbrug. Deze voorburcht met oppervlakte van ca. 40x60m had een u-vormige eenlaagse bebouwing met de openzijde gericht naar de hoofdburcht. De voorburcht zelf was via een ophaalbrug en een poortgebouw aan de noordzijde bereikbaar. Dit gotisch geprofileerde poortgebouw uit de zeventiende eeuw, de zogenaamde "Witte Poort", was een Valkenburgs leengoed en bestond uit een vierkante bakstenen toren van 4,5x5m met twee verdiepingen. In de achttiende eeuw is deze toren verhoogd en voorzien van een mansardedak. Boven de hardstenen boog van de entree is het wapen van de familie De Merode ingemetseld. Daar onder de bestaande gebouwen funderingsresten van zware muren aanwezig zijn, wordt aangenomen, dat de gebouwen van de voorburcht meerdere keren zijn vervangen. Toen in de negentiende eeuw de hoofdburcht onbewoonbaar was geworden zijn de gebouwen van de voorburcht als woonruimte ingericht, waarbij de oostelijke vleugel is vervangen door een landhuis en de westelijke vleugel door remise voor paarden en koetsen. De oorspronkelijk brede tussengracht werd daarbij versmald. Ten behoeve van het missiehuis werd het landhuis in de twintigste eeuw verder uitgebreid. Deze uitbreidingen zijn thans gesloopt en vervangen door nieuwbouw met appartementen. Landhuis en remisie zijn daarbij verbouwd tot wooneenheden.
Wanneer de eerste onderdelen van het slot, dat thans nog als ruïne bestaat, werden gebouwd is niet bekend. Aangenomen wordt, dat er tijdens het leven van Herman van Elsloo, de jongste zoon van de heer van Elsloo en stamvader van het geslacht Stein, al een verdedigbare woning moet hebben bestaan. Of die op de plaats van het huidige kasteel heeft gestaan, is niet duidelijk. Het kasteel Stein kan worden onderverdeeld in een hooggelegen hoofdburcht en een laaggelegen voorburcht. Het oudste gedeelte van de hoofdburcht bestaat uit de nog grotendeels aanwezige zware ronde toren (diam. 10m, muurdikte ca. 3m) aan de zuidzijde van het complex, gebouwd op een natuurlijk verhoging in het terrein. Deze verhoging is later aangepast en opgehoogd met grond vrijkomend bij het graven van de omgrachting, waardoor de voet van de toren momenteel 5m beneden de top van de heuvel is gelegen. De fundering van de toren is opgebouwd uit zware veldkeien, het opgaande werk uit breuksteen, dat aan beide zijden is bekleed met een laag mergelsteen, waardoor de benaming "Witte Toren" is ontstaan. De toren met een hoogte van circa 16m boven het binnenplein heeft twee met gewelven overkoepelde ruimten, waarvan de onderste door één houten vloer en de bovenste door twee houten vloeren werd onderverdeeld. Via een in het metselwerk uitgehakte trap waren deze ruimten bereikbaar. De ingang van de toren lag oorspronkelijk op 6m hoogte en was bereikbaar middels een houten traptoren. Het burchtplein werd omsloten door een ringmuur van mergelsteen met een hooggelegen toegangspoort aan de noordzijde. De voor bewoning geschikte Grote Zaal was gelegen aan de westzijde van de toren. Hiervan zijn de resten van een haard nog zichtbaar. Zoals gebruikelijk, zal er sprake zijn geweest van een voorburcht. De hierop aanwezige gebouwen zijn in de loop der tijd vervangen door gebouwen, waarvan thans nog een deel aanwezig is. In de tweede helft van de dertiende eeuw is het kasteel uitgebreid met diverse woonvertrekken, voorzien van kelders met mergelstenen koepelgewelven, die tegen het oostelijke gedeelte van de ringmuur werden aangebouwd. De aanzetten van de zadeldaken van de woonvertrekken zijn nog tegen de toren zichtbaar. In de vijftiende eeuw is de hoofdburcht in noordelijke richting uitgebreid met een laaggelegen ommuurde toegangspartij, bestaande uit een rechthoekige toegangspoort van 5x6m, samengesteld uit twee boven elkaar gelegen bakstenen bogen, een aan de zuidwestzijde ervan aanwezige ronde bakstenen flankeringstoren (diam. 8m, hoogte 14m en muurdikte ca. 2m) en een toren aan de zuidoostzijde voorzien van een waterput. Van de toegangspoort en de ronde flankeringstoren is het grootste gedeelte van het opgaande werk nog aanwezig. Van de puttoren en de diverse achter de ronde toren gelegen bouwwerken zijn allen nog de funderingen aanwezig. De hoofdburcht was bereikbaar vanaf de voorburcht via een houten brug met ophaalbrug. Deze voorburcht met oppervlakte van ca. 40x60m had een u-vormige eenlaagse bebouwing met de openzijde gericht naar de hoofdburcht. De voorburcht zelf was via een ophaalbrug en een poortgebouw aan de noordzijde bereikbaar. Dit gotisch geprofileerde poortgebouw uit de zeventiende eeuw, de zogenaamde "Witte Poort", was een Valkenburgs leengoed en bestond uit een vierkante bakstenen toren van 4,5x5m met twee verdiepingen. In de achttiende eeuw is deze toren verhoogd en voorzien van een mansardedak. Boven de hardstenen boog van de entree is het wapen van de familie De Merode ingemetseld. Daar onder de bestaande gebouwen funderingsresten van zware muren aanwezig zijn, wordt aangenomen, dat de gebouwen van de voorburcht meerdere keren zijn vervangen. Toen in de negentiende eeuw de hoofdburcht onbewoonbaar was geworden zijn de gebouwen van de voorburcht als woonruimte ingericht, waarbij de oostelijke vleugel is vervangen door een landhuis en de westelijke vleugel door remise voor paarden en koetsen. De oorspronkelijk brede tussengracht werd daarbij versmald. Ten behoeve van het missiehuis werd het landhuis in de twintigste eeuw verder uitgebreid. Deze uitbreidingen zijn thans gesloopt en vervangen door nieuwbouw met appartementen. Landhuis en remisie zijn daarbij verbouwd tot wooneenheden.
Afbeeldingen
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2009, geraadpleegd augustus 2014; - kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01, geraadpleegd augustus 2014; - Plattegrond eerste fase hoofdburcht Stein, Janssen, H.L., Kylstra-Wielinga, J.M.M., Olde Meierink, B., 1996, 1000 jaar Kastelen in Nederland, Utrecht, 43; - Plattegrond hoofdburcht na uitbreiding met ingangspartij, Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 205; - Plattegrond met bouwfasering hoofdburcht Stein, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 295; - afb. 5. Lengtedoorsnede ruïneberg en burcht vanuit het oosten gezien, Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 27; - afb. 6. Dwarsdoorsnede ruïneberg en burcht vanuit het noorden gezien, Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 27; - Afb. 2, Schilderij uit 1728 met kasteel Stein, Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen, 16; - Afb. 3, tekening kasteelruïne Stein uit 1850, Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen, 17; - Foto wenteltrap in toren naar 2e verdieping, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein" uit 1946, Stein, 64; - Foto kamer in toren op entreeniveau, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 65; - Foto wenteltrap in muur toren op 2e verdieping, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 66; - Foto met restanten haard uit grote zaal, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 67; - Foto gedeelte ringmuur, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 69; - Foto flankeringstoren of rode toren nabij poortoren, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 60; - Luchtfoto ca. 1970, ruïne kasteel Stein vanuit zuidwesten, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 94; - Foto vooraanzicht hoofdburcht vanuit noorden, Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 207; - Foto aanzicht toegangspoort voorburcht, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 95;
- Google Earth, datum beeldmateriaal 2009, geraadpleegd augustus 2014; - kadastrale minuutkaart gemeente Stein, 1811-1832, Limburg, sectie D, blad 01, geraadpleegd augustus 2014; - Plattegrond eerste fase hoofdburcht Stein, Janssen, H.L., Kylstra-Wielinga, J.M.M., Olde Meierink, B., 1996, 1000 jaar Kastelen in Nederland, Utrecht, 43; - Plattegrond hoofdburcht na uitbreiding met ingangspartij, Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 205; - Plattegrond met bouwfasering hoofdburcht Stein, Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 295; - afb. 5. Lengtedoorsnede ruïneberg en burcht vanuit het oosten gezien, Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 27; - afb. 6. Dwarsdoorsnede ruïneberg en burcht vanuit het noorden gezien, Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 27; - Afb. 2, Schilderij uit 1728 met kasteel Stein, Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen, 16; - Afb. 3, tekening kasteelruïne Stein uit 1850, Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen, 17; - Foto wenteltrap in toren naar 2e verdieping, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein" uit 1946, Stein, 64; - Foto kamer in toren op entreeniveau, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 65; - Foto wenteltrap in muur toren op 2e verdieping, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 66; - Foto met restanten haard uit grote zaal, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 67; - Foto gedeelte ringmuur, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 69; - Foto flankeringstoren of rode toren nabij poortoren, Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein, 60; - Luchtfoto ca. 1970, ruïne kasteel Stein vanuit zuidwesten, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 94; - Foto vooraanzicht hoofdburcht vanuit noorden, Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 207; - Foto aanzicht toegangspoort voorburcht, Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 95;
Bronnen
- http://watwaswaar.nl/#dg-8m-8-1-1v-1-3ycK-aQm---2tF, geraadpleegd augustus 2014; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd augustus 2014; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd augustus 2014; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd augustus 2014; - http://www.archeologiestichtingstein.nl, geraadpleegd augustus 2014; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd augustus 2014;
- http://watwaswaar.nl/#dg-8m-8-1-1v-1-3ycK-aQm---2tF, geraadpleegd augustus 2014; - http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php, geraadpleegd augustus 2014; - http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html, geraadpleegd augustus 2014; - http://www.limburg.nl/e_Loket/Atlas_Limburg/Thematische_viewers/Kunst_en_Cultuur/ geraadpleegd augustus 2014; - http://www.archeologiestichtingstein.nl, geraadpleegd augustus 2014; - http://ruimtelijkeplannen.nl, geraadpleegd augustus 2014;
Literatuur
- Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 294-297; - Janssen, H.L., Kylstra-Wielinga, J.M.M., Olde Meierink, B., 1996, 1000 jaar Kastelen in Nederland, Utrecht, 41-44; - Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 204-208; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 94-95; - Munster, A., 1936, Der Wohnsitz der Edelherren von Stein, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Munster, A., 1941, De Heeren van Stein als Paladijen der Hertogen van Brabant, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 26-29; - Munsters, A.J., 1979, De vadermoordenaar van Stein, Stein; - Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 446-448; - Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S., Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist, 344-345; - Thöne, W., 1936, Beiträge zur Geschichte der Edelherren von Stein mit dem Rautenwappen, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Timmers, J.J.M.J., 1976, Kijk op Limburg, Amsterdam, afb. 210; - Vemer, J.C., 1966, Kastelen in Limburg, het verleden in steen, Tilburg, 30-32; - Vemer, J.C.,1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 21: - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 38,102;
- Drubers, J.H.M., 2011, De geschiedenis van kasteel Stein en zijn bewoners, heruitgave "Kasteelgids Stein"uit 1946, Stein; - Hupperetz,W., Olde Meierink,B. en Rommes,R. (red.), 2005, Kastelen in Limburg, Burchten en Landhuizen (1000-1800), Utrecht, Stichting Limburgse Kastelen, 294-297; - Janssen, H.L., Kylstra-Wielinga, J.M.M., Olde Meierink, B., 1996, 1000 jaar Kastelen in Nederland, Utrecht, 41-44; - Kuipers-Verbuijs, M.J., Klomp, H. ,Maes, N.C.M. , Michels, J. , Schulte, A.G. , Vries, A. de , Wielinga, R.J., 1997, Ruïnes in Nederland, Zwolle, 204-208; - Linssen, D., Rottier, H., Salden, H., 1980, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen, 94-95; - Munster, A., 1936, Der Wohnsitz der Edelherren von Stein, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Munster, A., 1941, De Heeren van Stein als Paladijen der Hertogen van Brabant, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Munsters, A., 1980, De Burcht te Stein, Uitgave van de Stichting het Limburgs Landschap nr. 26, Venlo, 26-29; - Munsters, A.J., 1979, De vadermoordenaar van Stein, Stein; - Munsters, A., 1946, Kasteelgids Stein, Geleen; - Overvoorde, J.C., 1926, Voorlopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel VIII, de provincie Limburg, 's Gravenhage, 446-448; - Stenvert, R., Kolman, C., Ginkel-Meester, S. van, Broekhoven, S., Stades-Vischer, E., 2003, Monumenten in Nederland, Limburg, Zeist, 344-345; - Thöne, W., 1936, Beiträge zur Geschichte der Edelherren von Stein mit dem Rautenwappen, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, Maastricht; - Timmers, J.J.M.J., 1976, Kijk op Limburg, Amsterdam, afb. 210; - Vemer, J.C., 1966, Kastelen in Limburg, het verleden in steen, Tilburg, 30-32; - Vemer, J.C.,1967, Kastelen in het land van Midden- en Noord-Limburg, Maastricht, 21: - Win, J.T.H. de, 1978, Kastelen van Limburg, Hoensbroek, 38,102;
Documentatie
- Derks, A.M.J. 1989, Een inventarisatie van potentiele archeologisch waardevolle gebieden in de provincie Limburg, Raap-rapport 38a; - Dijkstra, J., 2000, Archeologisch onderzoek in de voorburcht van kasteel Stein, ADC-rapport 26; - Lohof, E., 1999, Archeologisch bureau- en booronderzoek kasteelterrein Stein, Raap-rapport 395;
- Derks, A.M.J. 1989, Een inventarisatie van potentiele archeologisch waardevolle gebieden in de provincie Limburg, Raap-rapport 38a; - Dijkstra, J., 2000, Archeologisch onderzoek in de voorburcht van kasteel Stein, ADC-rapport 26; - Lohof, E., 1999, Archeologisch bureau- en booronderzoek kasteelterrein Stein, Raap-rapport 395;
Coördinaten
Coordinaten: 50°57'46.51''N, 5°45'19.51''O
Kaartblad: 60C , x: 180,87, y: 330,42, precisie 2
Coordinaten: 50°57'46.51''N, 5°45'19.51''O
Kaartblad: 60C , x: 180,87, y: 330,42, precisie 2
Bescherming gebouw
Status: (Betreft de hoofdburcht)
Monumentnummer: 34832
OMSCHRIJVING UIT RCE: BURCHT ruine gelegen op een omgrachte heuvel. In hoofdzaak een weermuur in de vorm van een onregelmatig veelhoek met een zware mergelstenen donjon en woonvleugels tegen de binnenzijde en een rechthoekig vooruitgebouwde ingang geflankeerd door twee ongelijke ronde torens. In een der ongelijke torens is de gevangenis met deur en slot aanwezig. Ingangsvleugel van de vroegere kasteelhoeve, XVIII; poort XVI. Nabij een van de torens nog een voormalige keuken
Status: (Betreft de hoofdburcht)
Monumentnummer: 34832
OMSCHRIJVING UIT RCE: BURCHT ruine gelegen op een omgrachte heuvel. In hoofdzaak een weermuur in de vorm van een onregelmatig veelhoek met een zware mergelstenen donjon en woonvleugels tegen de binnenzijde en een rechthoekig vooruitgebouwde ingang geflankeerd door twee ongelijke ronde torens. In een der ongelijke torens is de gevangenis met deur en slot aanwezig. Ingangsvleugel van de vroegere kasteelhoeve, XVIII; poort XVI. Nabij een van de torens nog een voormalige keuken
Bescherming terrein
Status: (Beteft de ruine van de hoofdburcht)
Status: (Beteft de ruine van de hoofdburcht)
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het in 2010 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied Stein", met als bestemmingen de enkelbestemmingen Natuur (landgoed) en Water en de dubbelbestemmingen Ontwikkelingszone groen en Archeologie 1. )
Bestemming: (Enkelbestemmingen Natuur (landgoed) en Water)
Bestemming: (Dubbelbestemmingen Ontwikkelingszone groen en Archeologie 1)
Bestemmingsplan: J (Op het kasteelterrein is van toepassing het in 2010 vastgestelde bestemmingsplan "Buitengebied Stein", met als bestemmingen de enkelbestemmingen Natuur (landgoed) en Water en de dubbelbestemmingen Ontwikkelingszone groen en Archeologie 1. )
Bestemming: (Enkelbestemmingen Natuur (landgoed) en Water)
Bestemming: (Dubbelbestemmingen Ontwikkelingszone groen en Archeologie 1)
Auteur en datum
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: augutus 2014
Auteur: J.H.Wendrich
Beschrijving gemaakt: augutus 2014
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
2R11: Geul van meanderend afwateringsstelsel;
2R11: Geul van meanderend afwateringsstelsel;
Bodemkundige codering
Rn95C: Kalkloze poldervaaggronden, zware zavel en lichte klei, profielverloop 5;
Rn95C: Kalkloze poldervaaggronden, zware zavel en lichte klei, profielverloop 5;
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.