Object
Wittem

Locatie
Adres: Wittemer Allee 3, 6286 AA
Wittem
Gemeente Wittem
Provincie Limburg

Het kasteel ligt ten zuiden van Wittem, aan de weg naar Valkenburg.

Typologie


Het huis werd in de eerste instantie gebouwd als zaaltoren; later werd het uitgebreid tot een omgrachte adellijke woning.

Etymologie
Het huis werd genoemd naar de plaats waarbij het gebouwd werd.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 21-03-2004

Als men van Wittem naar Valkenburg rijdt, passeert men aan de linkerhand het hek van kasteel Wittem. De oprijlaan loopt rechtstreeks op het huis toe. Het huis bestaat uit twee ongelijke vleugels die haaks op elkaar geplaatst zijn. In de binnenhoek bevindt zich een lage, vijfkantige traptoren met een leien spits. De ingang bevindt zich in deze toren. Beiden vleugels hebben twee etages met ieder twee kruisvensters. Het huis is grotendeels gebouwd van kiezelzandsteen. Op de hoek aan de achterzijde bevindt zich nog een ronde toren.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het huidige huis werd gedeeltelijk gebouwd op de restanten van het vorige huis.

Afmetingen
...

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

...

Bezitsgeschiedenis
Begin twaalfde eeuw was het huis in het bezit van Thibald van 's-Gravenvoeren, heer van Valkenburg. Rond 1220 was het huis in handen van de heren van Julémont. Tijdens de Limburgse Successieoorlog vocht Willem van Wittem met de hertog van Brabant tegen de hertog van Gelre. Deze trachtte in 1286 Wittem bij verrassing in te nemen, wat niet gelukte. In 1344 werden huis en heerlijkheid verkocht aan Jan van Cosselaer, die zich daarna Van Wittem noemde. Frederik van Wittem verkocht Wittem in 1466 aan zijn neef Diederik van Pallant, heer van Wildenburg. Op 24 oktober 1520 overnachtte Karel V op weg naar zijn kroning te Aken op het kasteel. In 1540 erfde Floris van Wittem kasteel en heerlijkheid, en in 1555 ook Culemborg. Hij was een van de ondertekenaars van het Smeekschrift der Edelen, en toen Alva hem voor de Raad van Beroerten riep nam hij de wijk. De Spanjaarden bezetten vervolgens het kasteel, maar werden verjaagd door Willem van Oranje. Deze wilde Maastricht bij verrassing nemen, maar toen dat niet lukte moest hij terug naar Wittem, waar de Spanjaarden inmiddels teruggekeerd waren. In 1569 kwamen de Spanjaarden voor de derde keer terug, en verwoestten het kasteel. Floris II van Wittem begon in 1611 met de herbouw. Hij vermaakte de heerlijkheid aan de schoonzoon van zijn zuster, Wolraed, die in 1640 overleed. Diens weduw, Anna van Baden, liet alles na aan haar zoon, Georg Frederik van Waldeck Pyrmont. Deze moest in 1678 herstellingen verrichten aan het kasteel, daar dit door de Fransen zwaar was beschadigd. Generaal-luitenant Van Pratlack liet wegens een schuld beslag leggen op het kasteel. Acht jaar later werd het kasteel verkocht aan rijksgraaf Ferdinand von Plettenburg, die ook de heerlijkheid Eys en Slenaken kocht, en deze verenigde met Wittem, Mechelen, Epen, Wahlwiller en Nijswiller. Het geheel werd tot rijksgraafschap verheven. De komst van de Fransen maakte hier een einde aan. Zij verkochten de eigendommen. Eigenaar van kasteel Wittem werd Simon Merkelbach, die het vervallen kasteel weer enigzins bewoonbaar maakte. In 1957 werd het kasteel verkocht aan J.F. Rooding, die er een hotel/restaurant in vestigde.

Historische betekenis
Het huis speelde een rol in verschillende oorlogen.

Bouwgeschiedenis
Het kasteel bestond al aan het begin van de twaalfde eeuw. Het huis was in de eerste instantie een eenvoudige woontoren die in vijftiende eeuw aanzienlijk werd uitgebreid. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd het kasteel verwoest, maar rond 1611 gedeeltelijk herbouwd op de vijftiende-eeuwse resten. In de achttiende eeuw raakte het huis in verval, en pas in de negentiende eeuw werd het huis pas weer bewoonbaar gemaakt.

Afbeeldingen
...

Bronnen
...

Literatuur
Gulick, F.W. van, Nederlandse kastelen en landhuizen, 1960, p. 471-478
Oldert, A., Sfeervol tafelen en logeren in een kasteel, 1998, p. 169-172
Vemer, J.C., Zuid-Limburg, land vol kastelen, 1966, p. 43-44
Win, J.T.H. de, Kastelen in Limburg, 1978, p. 62, 110
Kransberg, D./Mils, H., Kastelengids van Nederland; middeleeuwen, 1979, p. 257-258

Bescherming gebouw
Status:

Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen
Beschrijving gemaakt: 21-03-2004